مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حسین حسن رضایی
چکیده
«عشق» یکی از پربسامدترین واژه‌ها، در ادبیات ایران و جهان است؛ از آنجا که بیشتر انسان‌ها، آن را تجربه میکنند، یکی از مضامین رایج هنر و ادبیات، عشق است. ادبیات فارسی نیز، از همان آغاز تا به امروز، در قالب‌هایی چون مثنوی، غزل و داستان به توصیفِ عشق پرداخته است. شاعران ایرانی قبل از «غزل»، از «تغزّلِ» قصاید برای بیان ...
بیشتر
«عشق» یکی از پربسامدترین واژه‌ها، در ادبیات ایران و جهان است؛ از آنجا که بیشتر انسان‌ها، آن را تجربه میکنند، یکی از مضامین رایج هنر و ادبیات، عشق است. ادبیات فارسی نیز، از همان آغاز تا به امروز، در قالب‌هایی چون مثنوی، غزل و داستان به توصیفِ عشق پرداخته است. شاعران ایرانی قبل از «غزل»، از «تغزّلِ» قصاید برای بیان عاطفۀ عشق بهره برده‌اند. اگرچه شاعران قصیده‌سرا، در تغزل به موضوعات مختلفی مانند توصیف طبیعت، جوانی، باده و...پرداخته‌اند، اما «عشق» یکی از مهمترین مضامین تغزل، مخصوصا در قصاید فرخی سیستانی است. از میان شاعران سبک خراسانی، فرخی سیستانی، تغزل‌های عاشقانۀ بیشتری دارد، از این رو، بیش از شاعران هم‌عصر خود، به عاشقانه‌سرایی معروف است. با توجه به این عوامل، مقالۀ حاضر می‌کوشد جنبه‌های مختلف عشق، در تغزل‌های فرخی سیستانی را بررسی نماید. ابتدا رابطۀ عشق با ادبیات، جایگاه فرخی در شعر غنایی فارسی و تأثیر ارتباط با دربار و آسیبی که این مسئله بر ساختار شعر عاشقانه فرخی وارد کرده، یعنی ترجیح ممدوح بر معشوق، بیان شده است. سپس «ترک‌نژاد» بودن معشوق و وظیفۀ دوگانۀ او، لشکری و دلبری، بررسی گردیده است. شاهدبازی یا امردبازی و علل آن، موضوع مورد بررسی بعدی است. در ادامه تقلیل عشق در تغزل‌های فرخی به میل جنسی صرف و گاه حتی گرایش آن به سمت برخی انحراف‌های جنسی، همچون اعتیاد جنسی واکاویده شده است. مقاله با ذکر دیگر ویژگیهای مهم عشق در شعر و عصر فرخی، همچون وقوع‌گویی، نگاه خردگرایانه به عشق، سادگی زبان و اندیشه به پایان می‌رسد. مقالۀ حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است، در پایان نتیجه می‌گیرد که فرخی در تغزل‌هایش، به تأثیر از عوامل شخصی و سیاسی- اجتماعی، همچون داشتن طبع جوان و لذت‌گرا، تنعّم و رفاه اقتصادی، وفور زیبارویان ترک نژاد و «مرسوم بودن» شاهدبازی در آن دوره، بیشتر بیان‌کنندۀ عشق جسمانی، شادکام، برخوردار و مذکر است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حمید خانیان
چکیده
یک ارتباط مؤثر و مفید نیازمند ساختاری کلامی مناسب است به گونه ای که وجهه مشارکان را تهدید نکند که راهبردهای ادب در تبادلات کلامی برای این است که با حفظ وجهۀ مشارکان ارتباطی مفید و مؤثر برقرار شود؛ اما، برخلاف رویه معمول جهانی که در فرایند دمکراتیزه شدن روابط، گرایش به کاهش و حذف تفاوت سطح مشارکان و برابری و هم سطحی است، در جامعه ...
بیشتر
یک ارتباط مؤثر و مفید نیازمند ساختاری کلامی مناسب است به گونه ای که وجهه مشارکان را تهدید نکند که راهبردهای ادب در تبادلات کلامی برای این است که با حفظ وجهۀ مشارکان ارتباطی مفید و مؤثر برقرار شود؛ اما، برخلاف رویه معمول جهانی که در فرایند دمکراتیزه شدن روابط، گرایش به کاهش و حذف تفاوت سطح مشارکان و برابری و هم سطحی است، در جامعه امروزی ما ملاحظه می شود که در پاره ای از تعاملات کلامی؛ عناصرکلامی مؤدبانه بیش از حد نیاز و ضرورت به کاررفته است که علاوه بر اینکه به نوعی ناقض اصل کمیت گرایس و تهدید وجهه است، این فرض را هم به ذهن متبادر میکند که به منظور تملق و چاپلوسی است. به هر حال استفاده غیر معمول از عناصر مؤدبانه برای هر منظوری که باشد ساختاری نامناسب است و سخنگویان باید هم آگاه شوند و هم مهارت ارتباط کلامی درست کسب کنند تا در تعاملات کلامی شان درست، سخن گویند و کلامشان تعادل ساختاری داشته باشد ،لذا در این مقاله علاوه بر استناد به نتایج یافته های سایرپژوهشگران این حوزه ، به بررسی مکالمات کتاب«قصه های امیرعلی» پرداخته شده که ضمن یافتن نمونه های مرتبط، و ذکر پاره ای از آن ها در جایگاه مناسب در متن این مقاله، براساس نظریه ادب براون و لوینسون به روش توصیفی ـ تحلیلی برای این پرسش که عبارات مؤدبانه و متملقانه در تبادلات کلامی دارای چه ساختاری هستند؟ و سایر پرسش های محتمل مرتبط با موضع، پاسخ مناسب یافته و را هکارهای جدید ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
روح الله هادی؛ محمدسرور مولایی؛ صدیق‌اللّه کلکانی
چکیده
جایگاه سنایی در تاریخ شعر فارسی دری و تغییرهایی که او از لحاظ محتوا به ویژه عرفان، حکمت و پند و اندرز وارد کرد جایگاه ویژه است و به باور سنایی‌شناسان، شعر فارسی در قصیده و غزل تا امروز وامدار سنایی است. به دلایل گوناگون که از مهمترین آنها باید به محدویت چاپ و نبود روش‌های تحقیق اشاره کرد، تا سدۀ چهاردهم به حکیم سنایی در ایران و افغانستان ...
بیشتر
جایگاه سنایی در تاریخ شعر فارسی دری و تغییرهایی که او از لحاظ محتوا به ویژه عرفان، حکمت و پند و اندرز وارد کرد جایگاه ویژه است و به باور سنایی‌شناسان، شعر فارسی در قصیده و غزل تا امروز وامدار سنایی است. به دلایل گوناگون که از مهمترین آنها باید به محدویت چاپ و نبود روش‌های تحقیق اشاره کرد، تا سدۀ چهاردهم به حکیم سنایی در ایران و افغانستان توجهی که شایستۀ جایگاه او بوده ، نشده است و میراث ادبی‌اش، تنها آثار اوست که به شکل نسخه‌های خطی باقی‌مانده یا اطلاعاتی است که در آثار تاریخی و ادبی نقل شده است. تحقیقات جدی و جدید در بارۀ سنایی باز می‌گردد به دهه‌های اخیر که به ویژه در ایران با تألیفات و پژوهشهای مستقل و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری، جلوه و رونق بی‌سابقه‌ای یافته است. پژوهشهای سنایی‌شناسی در افغانستان که پاره‌ای از آنها با آنچه در ایران انجام شده، مشترک است و عرصه های زیر را در بر می گیرد:
الف. مقاله های کلی و یا موضوعی در باره سنایی و آثارش
ب. تصحیح و چاپ آثار سنایی
ج. شرح مثنوی‌های سنایی مانند سیرالعباد و حدیقةالحقیقه
د. نقد پژوهشهای انجام شده در افغانستان و سرزمین‌های دیگر
اوج سنایی‌شناسی در افغانستان برگزاری همایش نه‌صدمین سالروز سنایی است که در سال 1356 خ. برگزار شده و در آن تحقیقات ارزشمندی مانند شرح سیرالعباد، تصحیح حدیقه و نوشتن مقاله‌های پژوهشی در مورد سنایی و آثارش انجام شده است. از درخشان‌ترین این پژوهش‌ها مقدمه استاد مجروح است که در مقدمه سیرالعباد آمده است کار ارزشمند دیگر شرح حدود هزار بیت از حدیقه الحقیقه است که به دست استاد عبدالاحد عشرتی صورت پذیرفته است از بهترین کارهاست. آگاهی از پژوهشهای انجام شده در افغانستان میتواند افق بازتری در پیش چشم پژوهشگرانی بگشاید که پس از این به مطالعه سنایی و آثار او می‌پردازند. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله که برخاسته از رساله دکتری است، کوشیده‌ایم تا با روش مطالعات کتابخانهای، سنایی‌پژوهی در افغانستان را بکاویم و نکات تازه در مورد سنایی، یافته‌های پژوهشگران و مسایل و موضوعات مطرح در مقالات و آثار آنان را شناسایی، نقد و تحلیل کنیم.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
آذر اردیانیان؛ فواد پورآرین؛ میرهادی حسینی؛ حسین مفتخری
چکیده
توسعه، تکمیل شبکه تلگراف ازجمله اقدامات اساسی حکومت رضاشاه به منظور تأسیس جامعه‌ای مدرن بود، تلگراف به‌عنوان ابزار ارتباطی پرسرعت از عناصر اصلی مستحکم‌سازی بدنه اقتدار نظامی به شمار می‌رفت که در دوران پرالتهاب ناشی از وقوع دو جنگ جهانی، تأثیر مهمی در تحولات سیاسی، اجتماعی و تاریخی ایران برجای گذاشت زیرا ایران به دلیل قرارگیری ...
بیشتر
توسعه، تکمیل شبکه تلگراف ازجمله اقدامات اساسی حکومت رضاشاه به منظور تأسیس جامعه‌ای مدرن بود، تلگراف به‌عنوان ابزار ارتباطی پرسرعت از عناصر اصلی مستحکم‌سازی بدنه اقتدار نظامی به شمار می‌رفت که در دوران پرالتهاب ناشی از وقوع دو جنگ جهانی، تأثیر مهمی در تحولات سیاسی، اجتماعی و تاریخی ایران برجای گذاشت زیرا ایران به دلیل قرارگیری در موقعیت خاص جغرافیایی نظر دولت‌های قدرتمند را جهت حفظ منافع خود در خاورمیانه جلب میکرد. از این منظر توجه به عنصر ارتباطات در ادامه حیات حاکمیت سیاسی حکومت پهلوی اول بسیار بااهمیت جلوه میکرد. پژوهش حاضر با تکیه بر منابع کتابخانهای و اسناد، به روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد کلیومتریک درصدد پاسخ به این سؤال است که اثرات توسعه اجتماعی و سیاسی شبکه تلگراف در دوره حکومت پهلوی اول چگونه بوده است؟ آیا بودجه اختصاص‌یافته به این وزارتخانه در راستای توسعه اقتدار نظامی بوده یا خیر؟ یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که تلاش رضاشاه در راستای نوسازی ایران، توسعه شبکه تلگراف را به عنوان ابزاری بسیار کاربردی با خود به همراه داشت همچنین نحوه گسترش خطوط ناشی از شرایط سیاسی بین-المللی بود؛ این شبکه به عنوان یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های گسترش سلطه نظامی در کشور مورد توجه قرار گرفت با این حال بودجه آن طی شانزده سال حاکمیت رضاشاه تغییر زیادی نکرد. اهمیت پژوهش حاضر آنکه میتواند اطلاعات ارزشمندی بر مبنای آمار و ارقام منتشرشده مربوط به بودجه اختصاصی به این وزارتخانه در عصر پهلوی اول در اختیار قرار دهد و زوایای مبهم سیاسی و اجتماعی جامعه را روشن نماید.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
الهام ترکاشوند؛ علی محمدی
چکیده
تاریخ رشیدی، به دورة تیموری تعلق دارد و به قلم میرزاحیدر دوغلات نوشته شده و موضوع آن، تبیین حادثه‌ها و کشمکش‌هایی است که برای برخی از نوادگان چنگیزخان و میرزایان دوغلات، رخ داده و از قلم تاریخ‌نویسان افتاده‌است. میدان این‌کشمکش‌ها، بخش‌هایی از چین امروزی، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، افغانستان و تاجیکستان، است. اهمیت این‌کتاب ...
بیشتر
تاریخ رشیدی، به دورة تیموری تعلق دارد و به قلم میرزاحیدر دوغلات نوشته شده و موضوع آن، تبیین حادثه‌ها و کشمکش‌هایی است که برای برخی از نوادگان چنگیزخان و میرزایان دوغلات، رخ داده و از قلم تاریخ‌نویسان افتاده‌است. میدان این‌کشمکش‌ها، بخش‌هایی از چین امروزی، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، افغانستان و تاجیکستان، است. اهمیت این‌کتاب در این است که حدود پنج قرن پیش، در کشمیر و بیرون از حوزه‌ی جغرافیایی کشور ایران، به دست یک مغول سواد آموخته، در مکتب هرات، نوشته شدهاست. جدای از تاریخ، این کتاب گران‌سنگ را میتوان از دیدگاه زبان، ادبیات و بلاغت نیز، مورد بررسی قرارداد. دست‌آوردهای این پژوهش، نشان میدهد که نویسنده، با بهره‌مندی از صنعت‌های لفظی و معنوی و استفاده از شیوه‌ی خاص زبان روایی، نبوغ خود را در زمینه ادبیات، شکوفا کرده است. او به عنوان یک نویسندة کلاسیک، سعی کرده اثرش را، هم از حیث محتوا و هم از جهت فرم ادبی، خردمندانه و مورد پسند علما و ادبا بنویسد. از این رو، تاریخ رشیدی، حاوی چاشنی‌های ادبی و بلاغی است که در احساسات و عواطف مخاطبان تاثیر شایسته می‌گذارد. در این پژوهش، که به شیوه‌ی کتابخانهای و تبیین و تحلیل محتوا، انجام گرفته، نخست به شناسایی و استخراج بخش‌هایی از متن می‌پردازیم که از نظر زبانی و ادبی برجستگی‌های ویژهای داشته‌است. سپس فراز و فرود بخش‌های دیگر را، از نظر زبان و بلاغت، به شیوه‌ی آماری نشان خواهیم داد تا در نهایت، با رسم نمودار، جلوه‌های متفاوت زبان روایی و بلاغت را، در این‌کتاب، نشان، داده باشیم.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
عباس میرزایی؛ علی بلوردی
چکیده
عزاداری و مراسمات مرتبط با محرم در دوره قاجار از جایگاه خاصی برخوردار بوده است به گونه که اقشار جامعه، از طبقات مختلف آن را برگزار می کرده اند. از سوی دیگر دوره قاجار، دوره ای گذار در تاریخ معاصر ایران از سنت به مدرنیته به شمار می آید. جامعه شاهد تغییرات و تحولات جدی است. این دگرگونی در ساحت های مختل جامعه آشکار است. مراسمات محرم نیز از ...
بیشتر
عزاداری و مراسمات مرتبط با محرم در دوره قاجار از جایگاه خاصی برخوردار بوده است به گونه که اقشار جامعه، از طبقات مختلف آن را برگزار می کرده اند. از سوی دیگر دوره قاجار، دوره ای گذار در تاریخ معاصر ایران از سنت به مدرنیته به شمار می آید. جامعه شاهد تغییرات و تحولات جدی است. این دگرگونی در ساحت های مختل جامعه آشکار است. مراسمات محرم نیز از این تغییرات دور نمانده است به گونه ای که نمی توان نوع نگاه طبقه اشراف و اعیان قاجار با مردم عادی و توده را در این مراسمات یکسان برشمرد. این دو طبقه رفتارهای متفاوتی در برگزاری عزاداری ها داشتند. مکان ها و سبک های عزاداری در کنار ورود تجملات به این مراسمات از بخش هایی است که می توان تفاوت میان این دو طبقه را در آن مشاهده کرد. منابع سفرنامه نویسی، یکی از شاخص ترین دسته منابعی هستند که این تفاوت را به خوبی روایت کرده اند. این مقاله بر اساس گزارش های نگاشته شده در سفرنامه نویسان خارجی دوره قاجار، به بررسی این موضوع پرداخته و تلاش کرده به این سوال پاسخ دهد که بر اساس این سفرنامه ها چه تفاوت هایی میان سنت های عزاداری اشراف و اعیان قاجار از یک سو و مردم عادی از سوی دیگر وجود دارد؟ این فرضیه دنبال شده است طبقه اشراف و اعیان، احتمالا به خاطر دسترسی بیشتر به منابع ثروت، سنت های عزاداری را از نظر تشریفات، تجملات و هزینه ها در سطح متفاوت تری از مردم عادی برگزاری می کرده اند به گونه ای که گویا دو نوع عزاداری در جامعه قاجاری برپا می شده است. از این رو با بررسی بیست و دو سفرنامه، که بر اساس مشاهدات عینی سفرنامه نویسان، تنظیم شده، این نتیجه در دسترس قرار گرفت که طبقه اشراف و اعیان از نظر مکان عزاداری، فرم عزاداری و هزینه های جاری مراسم آدام و رسوم متفاوتی با نحوه برگزاری این مراسمات از سوی مردم عادی داشته اند.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
سیما رحمانی فر؛ حسین قاسمی
چکیده
حکایت موش و گربۀ شیخ بهایی یکی از متون داستانی است که شامل عناصر، مؤلفه‌ها و نیز افکار واندیشه‌هایی است که میتوان آنرا در ارتباط مستقیم بااوضاع و احوال اجتماعی و فرهنگی زمانۀ پدید آمدن آن، یعنی دورۀ سلطنت شاه‌عباس یکم، وبویژه آرای پدیدآورندۀ آن یعنی شیخ بهایی موردبررسی قرار داد. برهمین اساس سؤالات اصلی پژوهش پیش رو اینست که ازبررسی ...
بیشتر
حکایت موش و گربۀ شیخ بهایی یکی از متون داستانی است که شامل عناصر، مؤلفه‌ها و نیز افکار واندیشه‌هایی است که میتوان آنرا در ارتباط مستقیم بااوضاع و احوال اجتماعی و فرهنگی زمانۀ پدید آمدن آن، یعنی دورۀ سلطنت شاه‌عباس یکم، وبویژه آرای پدیدآورندۀ آن یعنی شیخ بهایی موردبررسی قرار داد. برهمین اساس سؤالات اصلی پژوهش پیش رو اینست که ازبررسی تاریخی حکایت مذکور به چه نتایجی دربارۀ جایگاه تصوف در این دوره بویژه در تقابل با شریعت میتوان دست یافت واینکه متن ادبی چگونه میتواند برای انعکاس ایدئولوژی و گفتمان خاص در دوره‌ای، آینگی کند؟ونیزاینکه رویکرد شیخ بهایی درمورد دو طیف اندیشگانی شریعت وتصوف با توجه به جایگاه سیاسی - دینی وی به چه نحو بوده است؟ به‌نظر می‌رسد باتوجه به اوضاع واحوال ایران عصر صفوی وبه‌ویژه دورۀ سلطنت شاه عباس یکم، بتوان چیرگی قطعی نظام فقاهتی(نماد آن گربۀ داستان)بر عناصرصوفی‌گری(نماد آن موش داستان)را در این حکایت یافت واین ادعا را با گفت‌وگوهاوشواهدی که موش و گربه ارائه می‌دهندونیز پایان حکایت به اثبات رساند.درواقع دوران ابتدایی حکومت صفویه رامی‌توان غلبۀ نظام صوفی‌گری، دورۀ تداوم آنرا، تضعیف این نظام ودورۀ سقوط آن را با پیروزی قطعی و نهایی نظام فقهی وبیرون رانده شدن صوفیه وصوفی-گری ازدایرۀ قدرت درنظر گرفت. ضمن اینکه میتوان تاحدود قابل‌توجهی، موضع شیخ بهایی رادربرابر صوفیه واهل شریعت دراین داستان ردیابی کرد. درواقع شیخ بهایی که ظاهراً میان حقانیت تصوف یاشریعت، درمانده است، درنهایت شریعت یاهمان علم دین رابرمی‌گزیند.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
فاطمه معنوی؛ حسین دانا؛ افشین متقی
چکیده
تعامل ادبیات و توسعۀ فضای جغرافیایی
(مطالعۀ موردی دورۀ محمود غزنوی، قرن پنجم هجری)
چکیده
سیر مضامین ادبی در ادوار مختلف شعر فارسی نشان میدهد که رابطۀ ادبیات و جامعه، رابطه‌‌ای اجتناب‌ناپذیر است چه آثار ادبی محصولِ محتوای اجتماعی و آیینهای از تفکرات، فرهنگ و آداب و رسوم جامعه است، به‌گونه‌ای که میتوان برای آنچه که در ادبیات ...
بیشتر
تعامل ادبیات و توسعۀ فضای جغرافیایی
(مطالعۀ موردی دورۀ محمود غزنوی، قرن پنجم هجری)
چکیده
سیر مضامین ادبی در ادوار مختلف شعر فارسی نشان میدهد که رابطۀ ادبیات و جامعه، رابطه‌‌ای اجتناب‌ناپذیر است چه آثار ادبی محصولِ محتوای اجتماعی و آیینهای از تفکرات، فرهنگ و آداب و رسوم جامعه است، به‌گونه‌ای که میتوان برای آنچه که در ادبیات مطرح است، معادل‌های اجتماعی یافت و نشان داد که ارتباطی دو سویه بین موضوعات ادبی با مسائل اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی وجود دارد. برای مثال بازتاب مسائل ژئوپلیتیکیِ متأثر از عصبیت‌های فردی و دینیِ برخاسته از ضرورت‌های سیاسی و حکومتیِ زمانه، در جهت منافع خلفای اسلامی و حکام مستبد حاکم بر ایرانِ بعد از اسلام نشان میدهد که شاعران درباری به عنوان یکی از رسانه‌های مهم تبلیغی جامعه، در جهتِ تقویت منافع جریان‌های سیاسی و مذهبی حاکم، به بیان مضامین همسو با گفتمان‌های ابلاغ شده پرداخته‌اند که از جملۀ این مضامین، تشویق پادشاهان به کشورگشایی و حمله به دیگر سرزمینها جهت گسترش آیین اسلام و خلود نام پادشاهان در صفحات تاریخ بوده‌است که در نتیجه، فضای جغرافیایی و به تبع آن، انباشت سرمایه را برای حاکمان وقت به ارمغان می‌آورده است. لذا با نظر به اهمیت این موضوع از لحاظ سیاسی، جغرافیایی و اجتماعی و تجلی آن در نحوۀ تفکر شاعران درباری برآن شدیم تا به بررسی مسئله، از دیدگاه برجسته‌ترین شاعران قرن پنجم هجری و بزرگ کشورگشای آن عصر، محمود غزنوی بپردازیم و در مقام نتیجه‌گیری نشان دهیم که بر اساس روحِ زمانۀ ایران عصر غزنوی شاعران با دیدگاه‌های ایدئولوژیک، رفتار چاپلوسانه و تملق‌گویی گامهای مهمی در جهت تفکرِ گسترش ارضی، از حیث سیاسی و عقیدتی برداشته‌اند و پادشاه وقت را در اقدام به کشور‌گشایی‌ها و توسعۀ ارضی، از حیث روحی و روانی یاریگر بوده‌اند . گفتنی است پژوهش حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانهای انجام گرفته‌است.
کلیدواژه: ژئوپلیتیک، فضای حیاتی، محمودغزنوی ، شاعران درباری
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
شیرزاد احسان خواه؛ منیره کاظمی راشد؛ حسن زندیه؛ منیژه صدری
چکیده
در دوره ی قاجار به علت ظهور و گسترش سرمایه داری و جهانی شدن اقتصاد، دروازه های مرزی به روی سایر کشورها گشوده شد. در این میان، کرمانشاه به عنوان یکی از مهمترین مسیرها ی مرزی کشور، سهم بسزایی داشت. و در تقابل و تعامل با دولت عثمانی و از آن طریق، در پیوند با سایر کشورهای اروپایی قرار گرفت. ورود نمایندگان کشورهای خارجی (تجار، مستشرقین، مسیونرهای ...
بیشتر
در دوره ی قاجار به علت ظهور و گسترش سرمایه داری و جهانی شدن اقتصاد، دروازه های مرزی به روی سایر کشورها گشوده شد. در این میان، کرمانشاه به عنوان یکی از مهمترین مسیرها ی مرزی کشور، سهم بسزایی داشت. و در تقابل و تعامل با دولت عثمانی و از آن طریق، در پیوند با سایر کشورهای اروپایی قرار گرفت. ورود نمایندگان کشورهای خارجی (تجار، مستشرقین، مسیونرهای مذهبی،و...) تأسیس اداراتی چون( تلگراف، بانک، کنسولگری و ...) واردات کالاهای غربی ( پارچه های انگلیسی، دخانیات ترکیه، آبجوهای دانمارکی و... ) سبب شد تا مظاهر فرهنگ غربی در این ایالت رواج یابد. ساختار جدید شهری و معماری، زمینه های گسترش بیشتر تشیع، معرفی آثار باستانی در سطح جهانی و... از دیگر پیامدهای فرهنگی این روابط بود. این پژوهش، به استناد سفرنامه ها، خاطرات، وسایر منابع به روش تحلیلی – توصیفی و کتابخانه ای انجام شده است. هدف از این پژوهش بررسی تحولات فرهنگی ایالت کرمانشاهان در پیوند با روابط خارجی در یکی از مهم ترین ادوار تاریخ ایران می باشد. یافته ها نشان می دهد مناسبات خارجی ایران با کشورهای اروپایی و عثمانی، سبب بروز تحولات فرهنگی دیگری از جمله ارتقاء بهداشت، تاسیس مدارس با محتوای آموزشی جدید ، شکل گیری گویش کرمانشاهی و ...گردید.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
مهدی اسدی؛ فاطمه کاظمی زاده
چکیده
با تشدید یافتن ناسیونالیسم پس از جنگ جهانی اول احساسات مشترک میان پارسیان هند و حامیان ناسیونالیسم باستان گرا در ایران شدت یافت. پارسیان هند در نتیجه رشد ناسیونالیسم به سرزمین اجدادی و امکان بازگشت به آن، علاقه‌مند شدند. برای حامیان تجدد و ناسیونالیست باستان‌گرا که به دنبال راهبردهای اصلاح ایران به منظور غلبه بر آنچه آنها به ...
بیشتر
با تشدید یافتن ناسیونالیسم پس از جنگ جهانی اول احساسات مشترک میان پارسیان هند و حامیان ناسیونالیسم باستان گرا در ایران شدت یافت. پارسیان هند در نتیجه رشد ناسیونالیسم به سرزمین اجدادی و امکان بازگشت به آن، علاقه‌مند شدند. برای حامیان تجدد و ناسیونالیست باستان‌گرا که به دنبال راهبردهای اصلاح ایران به منظور غلبه بر آنچه آنها به عنوان یک دوره طولانی ضعف فرهنگی و اقتصادی سیاسی تصور می‌کردند، رابطه بیشتر با پارسیان هند و کسب حمایت‌های همه جانبه از سوی آنها، می‌توانست نقش مهمی ایفا نماید. دولت پهلوی اول نیز متاثر رویکرد ناسیونالیسم‌‌گرا علاقمند به مهاجرت پارسیان هند به ایران بود و در این زمینه تلاشهای متعددی صورت داد. پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسش اصلی است: رویکرد دولت پهلوی اول و پارسیان هند به مسئله مهاجرت به ایران چه بود؟ یافته‌های پژوهش که بر اساس روش‌های تاریخی و بر اساس رویکرد توصیفی و تبیینی صورت گرفته، نشان می دهد علی رغم تمایلات نخستین برخی از رهبران پارسیان هند و علاقه رضاشاه ، این موضوع به دلیل تضاد با سیاستهای بریتانیا در هندوستان، عدم تحقق عدالت اجتماعی مد نظر پارسیان هند و ساختار دولت مطلقه پهلوی و دوگانگی در میان پارسیان هند به این موضوع، به شکست انجامید.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
محمد کشاورز
چکیده
به مجموعه مطالعات درباره ایران، ایرانشناسی میگویند. علمی که قدمتی چهار سده ای دارد و واضع آن غربیها بوده اند. ایرانشناسی در این چهار قرن از تاسیس اولین مدارس آموزش زبان در کشورهایی مانند فرانسه و انگلیس تا تاسیس رشته ایرانشناسی در دانشگاههای مطرح دنیا تحولات عظیمی را پشت سر گذاشته است.این پژوهش با روش تحقیق تاریخی درصدد پاسخ دادن ...
بیشتر
به مجموعه مطالعات درباره ایران، ایرانشناسی میگویند. علمی که قدمتی چهار سده ای دارد و واضع آن غربیها بوده اند. ایرانشناسی در این چهار قرن از تاسیس اولین مدارس آموزش زبان در کشورهایی مانند فرانسه و انگلیس تا تاسیس رشته ایرانشناسی در دانشگاههای مطرح دنیا تحولات عظیمی را پشت سر گذاشته است.این پژوهش با روش تحقیق تاریخی درصدد پاسخ دادن به این سوال است که فرایند شکلگیری و پیدایش ایرانشناسی ملی چگونه بوده است؟دستاوردهای این پژوهش نشان میدهد که از سویی سواد ناکافی ایرانشناسان غربی، پروژه ایرانشناسی نفوذ و بیان مغرضانه نتایج تحقیقات توسط خاورشناسان و ایرانشناسان و از سویی دیگر،ارایه علمی به دور از تعصب و جانب‌نگری توسط پژوهشگران ایرانی، خودشناسی در مقابل دیگرشناسی، شناساندن ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی ایران به سراسر دنیا، علاقه پژوهشگران به تحقیق درباره ایران، حمایت دولت از پژوهشهای ایرانشناسی سبب شکل گیری «ایرانشناسی ملی» در قرن معاصر شده است. پژوهشگرانی چون علامه قزوینی و پورداود، به عنوان اولین ایرانشناسان ملی، گامهای بسیار مهمی در ترویج علم ایرانشناسی برداشتند. تاسیس کتابخانه پهلوی در دهه 1340ش، نقطه عطفی در مطالعات ایرانشناسی محسوب می شود. ارتباط و همکاری با مراکز ایرانشناسی و خاورشناسی، تشکیل آرشیو و کتابخانه مخصوص ایرانشناسی، سازماندهی کنگره های جهانی ایرانشناسی، پیگیری اطلاعات و انتشارات مراکز جهانی مربوط به فرهنگ ایران و انجام خدماتی درباره فرهنگ و تمدن ایران از مهمترین وظایف ایرانشناسانه این کتابخانه بود. مرحله بعدی گسترش ایرانشناسی در دهه 1380ش، اتفاق افتاد. تاسیس بنیاد ایرانشناسی و راهیابی ایرانشناسی به دانشگاه ها سبب توسعه و گسترش هر چه بیشتر ایرانشناسی ملی گردید.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حسن آتش آب پرور؛ محمدکریم یوسف جمالی؛ اسماعیل سنگاری؛ شکوه السادات اعرابی هاشمی
چکیده
چگونگی خلقت آغازین جهان و آفرینش عناصر طبیعی و تناسب آن ها با اعداد همواره مورد توجه بشر بوده است.هر چند اسطوره های آفرینش منعکس کننده ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند را جستجو می کنند. با اهمیت و نقشی که آب در زندگی دارد و سبب شده تا نقش ویژه ای در باورهای همه ملت ها پیدا کند، گروهی از اقوام قدیم منشاء همۀ آفرینش را ...
بیشتر
چگونگی خلقت آغازین جهان و آفرینش عناصر طبیعی و تناسب آن ها با اعداد همواره مورد توجه بشر بوده است.هر چند اسطوره های آفرینش منعکس کننده ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند را جستجو می کنند. با اهمیت و نقشی که آب در زندگی دارد و سبب شده تا نقش ویژه ای در باورهای همه ملت ها پیدا کند، گروهی از اقوام قدیم منشاء همۀ آفرینش را در آب جستجو می کردند.وجود آب در آغاز آفرینش بر پایۀ متون کهن ایرانی همیشه مورد توجه بوده و در باورمندی ایرانیان باستان، آفرینش آب پس از آسمان صورت می گیرد. در ادیان پیشازردشتی و نیز در دیانت زردشتی، آب همواره مقدس بوده و ایزدبانوان و ایزدانی مأمور محافظت و پاسبانی از آن بودند.در نظام فرهنگی و زیستی آغازین حیات، انسان برای شناخت پدیده های هستی از شیوه های خاصی بهره می گرفت که یکی از آن ها اسطوره است. اسطوره ها جزء اولین استدلال ها و تبیین شناختی بشر اولیه برای مشخص کردن چیستی و جایگاه عناصر دردسترس و ناشناخته طبیعت هستند.این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی نقش اعداد مقدس سه و هفت را در آفرینش آبها مورد مداقه و تحلیل قرار داده و نتایج تحقیق حاکی از آن است که اعداد بر طبیعت تحت امرشان تأثیرمی گذارند و این گونه میان خدا و جهان آفرینش واسطه میشوند.در این بین عدد سه بیشتر معنوی و در باورمندی دینی و امور ایزدی و نیک و عدد هفت بیشتر مادی و گاهاً معنوی در آفرینش این عنصر نقش داشته اند.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
نگار آویشی؛ زهرا حسین آبادی؛ مرضیه اسفندیاری
چکیده
حرفۀ سوزن دوزی نمایانگر اصالت قوم بلوچ، شناخته شده ترین هنر مردم بلوچستان می باشد. سوزن دوزی در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان دوخته می شود، اما انتخاب شهرستان ایرانشهر به عنوان شهر ملی سوزن دوزی، اهمیت ویژه ای به سوزن دوزی بلوچ این شهرستان بخشیده است. مشکلاتی مانند انجام سوزن دوزی های بلوچ به دست اتباع خارجه و در خطر بودن اصالت ...
بیشتر
حرفۀ سوزن دوزی نمایانگر اصالت قوم بلوچ، شناخته شده ترین هنر مردم بلوچستان می باشد. سوزن دوزی در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان دوخته می شود، اما انتخاب شهرستان ایرانشهر به عنوان شهر ملی سوزن دوزی، اهمیت ویژه ای به سوزن دوزی بلوچ این شهرستان بخشیده است. مشکلاتی مانند انجام سوزن دوزی های بلوچ به دست اتباع خارجه و در خطر بودن اصالت این هنر ارزنده که به عنوان میراث ملی از آن یاد می شود، نگاهی ویژه به این حوزه را می طلبد. آنچه در این تحقیق به‌عنوان هدف موردتوجه قرار گرفته است، مطالعۀ عوامل مؤثر بر اشتغال‌زایی زنان بلوچ در زمینۀ سوزن دوزی و تأثیر آن در پیشبرد اقتصاد منطقه می‌باشد. اطلاعات موردنیاز پژوهش که به روش توصیفی_تحلیلی انجام گرفته، از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی و همچنین مشاهده، مصاحبه عمیق و بهره گیری ابزار پرسشنامه و بر اساس رویکرد «الماس فرهنگی» ویکتوریا الکساندر شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نمونۀ آماری پژوهش را بانوان سوزن دوز شهرستان ایرانشهر تشکیل داده اند و از نتایج مصاحبه های عمیق با برخی از صاحب نظران حوزه سوزن دوزی در طراحی پرسشنامه و تحلیل نتایج نیز بهره گرفته شده است. پس از تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده میتوان عواملی همچون اختصاص حقوق ثابت به سوزن دوزان فعال، بهبود پوشش دهی اینترنت در دهستان های شهرستان ایرانشهر و غیره را از جمله عوامل مؤثر بر میزان اشتغال‌زایی سوزن‌دوزی زنان بلوچ در شهرستان ایرانشهر و پیشبرد اقتصاد منطقه نام برد.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
احسان قبول؛ فرزانه صنیعی
چکیده
سفرنامهها یکی از انواع آثار ادبی – تاریخی به شمار می‌روند که نگاه و نگرش یک ملت را نسبت به ملتی دیگر در موضوعات گوناگون تبیین میکند. در این پژوهش برآنیم به بررسی تصویر زنان ایران عصر صفوی در سفرنامة رافائل دومان، کشیش فرانسوی، با عنوان وضع ایران در سال 1660 دست یابیم. در این زمینه دو پرسش اصلی این جستار عبارتند از: دومان چه جنبه‌هایی ...
بیشتر
سفرنامهها یکی از انواع آثار ادبی – تاریخی به شمار می‌روند که نگاه و نگرش یک ملت را نسبت به ملتی دیگر در موضوعات گوناگون تبیین میکند. در این پژوهش برآنیم به بررسی تصویر زنان ایران عصر صفوی در سفرنامة رافائل دومان، کشیش فرانسوی، با عنوان وضع ایران در سال 1660 دست یابیم. در این زمینه دو پرسش اصلی این جستار عبارتند از: دومان چه جنبه‌هایی از زندگی زنان ایرانی را به تصویر کشیده است؟ دلایل نگرش ارزشگذارانة دومان نسبت به زنان ایرانی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها از دانش و روش تصویرشناسی بهره جستیم؛ از این‌رو نخست بر اساس شاخصه‌های موضوعی تصویر زنان را در اثر دومان دسته‌بندی کردیم، شاخصه‌هایی همچون: زنان اقلیت‌های دینی، موقعیت زنان در درون و بیرون منزل، زنان رقاصه، مسائل مربوط به ازدواج و طلاق زنان و چندهمسری در خانواده‌های ایرانی. پس از آن نگرش ارزشگذارانة دومان در هر موضوع را نسبت به زنان ایرانی تحلیل و ارزیابی کردیم و در این میان تا حدّی به بررسی چرایی این نگاه و نگرش بر اساس نشانه‌های درون‌متنی و منابع تاریخی عصر صفوی پرداختیم.نتیجة تحقیق این است که غالب تصاویری که دومان از زنان ایرانی ارائه میکند بار معنایی منفی دارند. دلیل این نگرش منفی را میتوان نخست در هدف سفر او، به عنوان یک مبلغ مسیحیت کاتولیک که مسلمانان را از نظر عقیدتی برخطا می‌داند جستجو کرد. خودبرتربینی اروپایی او و فرودست‌دانستن ایرانیان، همچنین عقایدش دربارة زنان درجایگاه یک کشیش کاتولیک نیز در این نگرش موثر هستند.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
نورالدین نعمتی؛ جمال پیره مرد شتربان
چکیده
جنبش مشروطه یکی از سرنوشت‌سازترین رویدادهای تاریخ ایران به شمار می‌آید. از پیامدهای مشروطیت، شکلگیری انجمن‌هایی بود که در مسیر حمایت یا نقد مشروطه گام برمی‌داشتند. «انجمن اسلامیه» تبریز از همین تشکل‌ها بود که در سال 1326ق به کوشش گروهی از روحانیون تبریز، از جمله میرهاشم دَوه‌چی، در مجاورت دروازه «سُرخاب» و کوی «دَوَه‌چی/شتربان» ...
بیشتر
جنبش مشروطه یکی از سرنوشت‌سازترین رویدادهای تاریخ ایران به شمار می‌آید. از پیامدهای مشروطیت، شکلگیری انجمن‌هایی بود که در مسیر حمایت یا نقد مشروطه گام برمی‌داشتند. «انجمن اسلامیه» تبریز از همین تشکل‌ها بود که در سال 1326ق به کوشش گروهی از روحانیون تبریز، از جمله میرهاشم دَوه‌چی، در مجاورت دروازه «سُرخاب» و کوی «دَوَه‌چی/شتربان» شکل گرفت و با بمباران مجلس شورای ملی به دست محمدعلی‌شاه، به تشکّل حامی حکومت در تبریز تبدیل شد. به‌رغم اهمیت موضوع، تاکنون پژوهش مستقلی راجع به انجمن اسلامیه نوشته نشده و نوشتار حاضر در پی آن است تا بخشی از خلاء علمی موجود را پر کند. علاوه بر این، پژوهش پیش‌رو با نقد نگاه غالب به تاریخ مشروطه ایران، تلاش کرده است تا رویکرد نوینی را به انجمن‌های منتقد مشروطه، به ویژه انجمن اسلامیه، اتخاذ کند که مبتنی بر بازبینی منابع است.تأسیس، تداوم و انحلال انجمن اسلامیه تبریز این پرسش را پدید می‌آورد که انجمن مزبور چگونه و با چه انگیزه‌ای شکل گرفت و چه نقشی را در تحولات تبریز ایفاء کرد؟ در این پژوهش تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از روش پژوهش کیفی، به پرسش فوق پاسخ داده شود. فرضیه پژوهش حاضر مبتنی بر این است که انجمن اسلامیه تبریز که از بستر انگیزه‌های دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی «بانیان اسلامیه» شکل گرفته بود، در ابتدای استبداد صغیر، به کانون پشتیبانی از محمدعلی‌شاه در تبریز تبدیل شد، اما تضارب آرای بانیان اسلامیه در کنار مقاومت مردم تبریز و بدگمانی آنان به نیروهای حکومتی، زمینه انحلال آن را فراهم کرد.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
علی‌اصغر اسکندری؛ میلاد موحدی راد
چکیده
حسآمیزی نوعی هنجارگریزی معنایی است که با شکستن نظام معمولی واژه‌ها و ایجاد مفهوم خلاف عادت، باعث ایجاد لذت ادبی در مخاطب میشود. در این شیوه از نگارش، شاعر با شگردِ زبانیِ شکستنِ ساختارِ سطحیِ الفاظ و نه ساختار عمیق و ژرف آنها، نظام رایج ذهنی خواننده یا شنونده را درهم می‌شکند و با آفرینش تصویری بکر و تازه، موجب شگفتی مخاطب میشود. ...
بیشتر
حسآمیزی نوعی هنجارگریزی معنایی است که با شکستن نظام معمولی واژه‌ها و ایجاد مفهوم خلاف عادت، باعث ایجاد لذت ادبی در مخاطب میشود. در این شیوه از نگارش، شاعر با شگردِ زبانیِ شکستنِ ساختارِ سطحیِ الفاظ و نه ساختار عمیق و ژرف آنها، نظام رایج ذهنی خواننده یا شنونده را درهم می‌شکند و با آفرینش تصویری بکر و تازه، موجب شگفتی مخاطب میشود. در این جُستار، نگارندگان با الهام از مکتبِ زبان‌شناختیِ تحلیلیِ لیکاف و جانسون، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، گونههای حسآمیزی را در غزلیات حافظ بررسی کردهاند. نوشتار پیش رو نشان از آن دارد که حسآمیزی در سروده‌های حافظ، افزون بر انواع مختلف حسی آن، بر مفاهیم مختلف و متفاوت معنایی دلالت دارد. از شیوه‌های جالب توجه در اشعار حافظ، تأکید بر نوع خاصی از حواس در حسآمیزی و انتقال معنا از حوزۀ مبدأ به حوزه‌های مختلف از مقاصد معنایی است. حافظ با انتخاب این گونه از حسآمیزی، سبب افزایش بافت بلاغی و هنری کلام شده و به‌منظور ارتقا بخشیدن به شأن و مرتبۀ امور محسوس و پیوند جهان ذهنی و عینی، به حسآمیزی عینی ـ انتزاعی توجه ویژهای داشته‌است. گفتنی است در شعر حافظ، حس چشایی بیش از سایر حواس به کار گرفته شده که این علاوه بر ایجاد حس تجربۀ قبلی در مخاطب، به کمک بازی‌های زبانی حافظ هم آمده‌است. حافظ ازآنجاکه از صنایع لفظی و معنوی به کمال در شعر خود بهره برده‌است، از لفظ «شیرین» علاوه بر ایجاد چشیدن و تحریک بزاق دهان، به فکر ایجاد تناسب معنایی و ایهام در شعر خود است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
محمد علی پرغو؛ جواد علیپور سیلاب
چکیده
یکی از موضوعات جالب و مغفول در مطالعات تاریخ اجتماعی ایران، نحوه مقابله با چالش‌های طبیعی و اقلیمی از جمله بادهای گرم یا سرد است. نمونه مهم این بادها با عنوان باد سموم در منابع مختلف مورد اشاره مورخین، جغرافیدانان و طبیبان بوده است از این رو پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که «باد سموم» چه ویژگی‌هایی داشت و مقابله ...
بیشتر
یکی از موضوعات جالب و مغفول در مطالعات تاریخ اجتماعی ایران، نحوه مقابله با چالش‌های طبیعی و اقلیمی از جمله بادهای گرم یا سرد است. نمونه مهم این بادها با عنوان باد سموم در منابع مختلف مورد اشاره مورخین، جغرافیدانان و طبیبان بوده است از این رو پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که «باد سموم» چه ویژگی‌هایی داشت و مقابله با آن در نظام طب ایرانی به چه صورتی عملی می‌شد؟ مقاله حاضر در گام اول به بررسی پراکنش جغرافیایی و تاریخچه و در گام دوم به تبیین رویکرد شناختی و رفتاری طبیبان در مقابله با باد سموم و عوارض حاصل از آن پرداخته است. یافته‌های پژوهش حاضر بر اساس رویکرد توصیفی تحلیلی بیانگر آن است که باد سموم به‌عنوان یک چالش اقلیمی، در دورههای مختلف تاریخی و در مناطق مختلف جغرافیایی موردتوجه بود. منطقه جغرافیایی وزش این باد در ایران بیشتر شامل مناطق جنوبی (شرقی - غربی) و دوره زمانی وزش آن از اواخر بهار تا اواخر تابستان بوده است. به لحاظ کیفی، شاخصه اصلی باد سموم، گرمی و خشکی بود. وزش این باد حیات انسان، زیست گیاهی و جانوری منطقه را با مشکلاتی روبرو میکرد. مواجهه با باد سموم، موجب بروز عوارض بدنی مهلکی در بدن فرد می‌شد که طبیبان با عنوان «سموم زدگی» از آن یاد کردهاند. تدابیر پیشگیرانه جهت مقابله با گرما و باد سموم و انواع روش‌های درمانی برای رفع عوارض حاصل از رویارویی با این باد، توسط طبیبان در چارچوب طب اخلاطی ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حسینعلی رحیمی
چکیده
مهمترین اثر جامی، شاعر و عارف نامدار قرن نهم هجری قمری هفت اورنگ است که شامل هفت مثنویِ سلسلة الذهب، سلامان و ابسال، تحفة الاحرار، سبحة الابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و خردنامۀ اسکندری است. سلسلة الذهب در بحر خفیف سروده شده و موضوع آن مباحث عالی عرفانی و اخلاقی است. جامی این مثنوی را در سه دفتر و به شیوۀ حدیقه الحقیقه ...
بیشتر
مهمترین اثر جامی، شاعر و عارف نامدار قرن نهم هجری قمری هفت اورنگ است که شامل هفت مثنویِ سلسلة الذهب، سلامان و ابسال، تحفة الاحرار، سبحة الابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و خردنامۀ اسکندری است. سلسلة الذهب در بحر خفیف سروده شده و موضوع آن مباحث عالی عرفانی و اخلاقی است. جامی این مثنوی را در سه دفتر و به شیوۀ حدیقه الحقیقه سنایی و جام جم اوحدی سروده است. سلسلة الذهب تا کنون چند بار منتشر شده است که از میان آنها دو چاپِ مرتضی مدرس گیلانی و مؤسسۀ میراث مکتوب بیشتر از بقیه در دسترس و محل مراجعه محققان است. در این دو چاپ، به‌رغم تلاشهای درخور تقدیر مصححان و استفاده آنها از نسخه‌های متعدد هفت اورنگ، شوربختانه هنوز با تصحیحی منقّح از این اثر روبه‌رو نیستیم و بدخوانی‌های فراوانی در این چاپ‌ها دیده میشود. هر دو چاپ در تشخیص و ضبط صورت درست متن اشکالاتی دارند. در این نوشتار ضبط تعدادی از ابیات که در هر دو چاپ اشکال دارد بررسی و تصحیح شده است. متن و شماره بیت و صفحه براساس تصحیح موسسه میراث مکتوب ارائه و با منابع دیگر مقابه شده است. این منابع شامل چاپ مرتضی مدرس گیلانی، مقاله‌ای از هادی خدیور و چندین دست‌نویس کهن سلسلةالذهب جامی است. گرچه به خطاهایی از هر دو چاپ مدرس گیلانی و میراث مکتوب اشاره شده است اما در بخش اصلی مقاله بیت‌هایی انتخاب شد که هم در چاپ مدرس و هم در تصحیح میراث مکتوب نادرست است و هادی خدیور هم یا در مقاله نیاورده و یا صورت صحیحی را ارائه نکرده است. اگر صورت صحیح در یکی از این سه منبع وجود داشت به آن نپرداختیم مگر در موارد خاصی که ضرورتی وجود داشت. در تصحیح این ابیات هم نکات نسخه‌شناختی و هم تناسب‌های معنایی، سبکی، زبانی و متن‌شناختی جامی لحاظ شده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
مجید احمد پور
چکیده
تحقیق حاضر درصدد «بازخوانی آراء اندیشمندان مسلمان معطوف به سیاستگذاری عمومی حوزه معماری ایرانی اسلامی با تاکید بر منظومه فکری فارابی» به عنوان اندیشمند برجسته مسلمان است. سئوال اصلی آن است که «آراء اندیشمندان مسلمان به طور عام و فارابی به طور خاص، چه ظرفیتی را برای صورتبندی سیاستگذاری عمومی عرصه معماری اسلامی ایرانی در ...
بیشتر
تحقیق حاضر درصدد «بازخوانی آراء اندیشمندان مسلمان معطوف به سیاستگذاری عمومی حوزه معماری ایرانی اسلامی با تاکید بر منظومه فکری فارابی» به عنوان اندیشمند برجسته مسلمان است. سئوال اصلی آن است که «آراء اندیشمندان مسلمان به طور عام و فارابی به طور خاص، چه ظرفیتی را برای صورتبندی سیاستگذاری عمومی عرصه معماری اسلامی ایرانی در اختیار مجموعه حکمرانی کشور قرار میدهد؟» برای پاسخ به این سئوال، با استفاده از «روش تحلیل محتوای اسنادی» به آراء این دست از اندیشمندان مراجعه و پاسخ‌های آنها دسته‌بندی و ارائه می‌گردد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که از منظر اندیشمندان مسلمان به جهت تؤامانی نظر و عمل در مواجهه تدبیری با مسائل حیات جمعی، ضروری می‌نماید سیاستگذاری عمومی به مثابه ابزار تدبیرگر حکمرانی جامعه بر ظرفیتهای معرفتی ناظر به واقعیت زیست انسانی بنا گردد که ثمره آن سوق دادن حیات جمعی به سوی نمونه ایده‌آل مبتنی بر نظام ارزشی باشد. خطوط کلی افق جایگزین برای نظریه‌های سیاستگذارانه حوزه معماری در جامعه ایرانی از برآیندهای چنین آرائی محسوب می‌گردد؛ لذا شکل گیری فهم صحیح از مسئله در بافتی از نظر و عمل، نگرش یکپارچه و کلان به معماری اسلامی ایرانی، پشتیبانی و حمایت در اجرای سیاستهای عمومی و نظارت بر اجرای صحیح را میتوان از اهم ظرافیت‌های اندیشه‌ای اندیشمندان مسلمان برای صورتبندی سیاستگذاری عمومی در عرصه معماری اسلامی ایرانی تلقی کرد.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
هاشم کاظمی؛ مصطفی ده پهلوان
چکیده
شروع سلطنت اشکانیان و هویت ارشک اول به عنوان سرسلسله این حکومت، یکی از رازآلودترین بخش‌های تاریخ اشکانی است. متأسفانه هیچ یک از تاریخ‌های متعددی که در دوران باستان در خصوص اشکانی ها نگاشته شدهاند باقی نمانده و در دورههای متعد از بین رفتهاند. در نتیجۀ فقدان منابع موثق، برداشت‌های مدرن از دولت و حکومت اشکانی‌ها، با واقعیت های سیاسی ...
بیشتر
شروع سلطنت اشکانیان و هویت ارشک اول به عنوان سرسلسله این حکومت، یکی از رازآلودترین بخش‌های تاریخ اشکانی است. متأسفانه هیچ یک از تاریخ‌های متعددی که در دوران باستان در خصوص اشکانی ها نگاشته شدهاند باقی نمانده و در دورههای متعد از بین رفتهاند. در نتیجۀ فقدان منابع موثق، برداشت‌های مدرن از دولت و حکومت اشکانی‌ها، با واقعیت های سیاسی و فرهنگی آن زمان سازگار نیست. براساس تحلیل منابع مکتوب در خصوص هویت ارشک، این منابع میتوان به دو سنت تاریخ‌نگاری مختلف تقسیم کرد: یکی متعلق به آپولودوروس و دنبال‌کنندگان او یوستین و استرابو و دیگری به‌وسیله آریان و دنبال‌کنندگان او (فوتیوس، زوسیموس، سینکلوس، دیو). در این میان یک روایت در میان پژوهشگران تاریخ و باستان‌شناسی اشکانی مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است. مرجع اصلی و مؤثرترین اشاعه دهنده مفهوم اشکانیان کوچ‌رو و سکایی استرابو است. وی در شناخت ریشه اشکانی‌ها از مورخان قدیم‌تر هلنیستی الهام گرفته، با این حال هیچ کدام از آنها قبل از قرن دوم قبل از میلاد زندگی نکرده‌اند. در این تحقیق نگارندگان با تکیه بر شواهد باستان‌شناختی و تحلیل منابع مکتوب سنت تاریخ‌نگاری آریان و دنبال‌کنندگان وی مبتنی بر بومی و پارتی بودن ارشک را به واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی زمان اشکانی نزدیک‌تر دانسته و استدلال میکنیم که ارشک اول هرگز نتوانسته حکومتی هماورد با امپراتوری سلوکی را تأسیس کند، بلکه وی تحت سلطه سلوکی‌ها یک حکومت خراجگذار را اداره میکرد. تأسیس شاهنشاهی اشکانی با تکیه بر عناصر بومی و پارتی میتواند تنها پس از سلطنت آنتیوخوس سوم (223 / 2– 187) صورت گرفته باشد.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
جواد راشکی علی‌آباد؛ جمشید نوروزی
چکیده
چکیده
از دورۀ مغول به بعد، سُرایش منظومه‌های تاریخی، به شیوۀ شاهنامه و اسکندرنامه رونق گرفت. از جمله در دورۀ صفویه، تعداد قابل توجهی از متون تاریخی در همین‌گونۀ ادبی به‌وجود آمد. شاهنامه‌های تاریخی عصر صفوی، بسیاری از ویژگیهای این گونه از متون تاریخی را از دورههای قبل به ارث برد. در عین حال به‌دلیل ویژگیهای خاص عصر حکومت صفویه، ...
بیشتر
چکیده
از دورۀ مغول به بعد، سُرایش منظومه‌های تاریخی، به شیوۀ شاهنامه و اسکندرنامه رونق گرفت. از جمله در دورۀ صفویه، تعداد قابل توجهی از متون تاریخی در همین‌گونۀ ادبی به‌وجود آمد. شاهنامه‌های تاریخی عصر صفوی، بسیاری از ویژگیهای این گونه از متون تاریخی را از دورههای قبل به ارث برد. در عین حال به‌دلیل ویژگیهای خاص عصر حکومت صفویه، این آثار نسبت به دورههای پیش، دارای تفاوت‌ها و تمایزهایی است. این نوشتار که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانهای انجام پذیرفته، به بررسی منظومه‌های تاریخی دربارۀ سلسلۀ صفویه و سروده‌شده در این عصر می‌پردازد. این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی منظومه‌های تاریخی این دوره و بیان ویژگیهای آنها، به جایگاه و اهمیت محتوای تاریخی این منظومه‌ها در تاریخ‌نگاری عصر صفویه بپردازد. نُه منظومۀ تاریخی عصر صفویه که مورد بررسی قرار گرفته، از حیث محتوایی، عمدتاً به برخی اقدامات و شرح بعضی جنگ‌های شاهان معاصرِ سرایندگان پرداخته‌اند؛ با توجه به انگیزۀ سرایندگان برای جاودانه و پرآوازه‌کردنِ نام شاهان مد نظر و وقایع تاریخی مرتبط با آنها، این آثار را میتوان سروده‌هایی برای خوشآیند حاکمان وقت تلقی کرد. با این وجود، منظومه‌های تاریخی این دوره، به‌واسطۀ داشتن برخی داده‌های دست اولِ تاریخی پیرامون برخی وقایع و موضوعات دوره صفویه، کمک به تأیید یا اصلاح اطلاعات منابع تاریخی منثور و پر کردن برخی خلاءهای اطلاعاتی، از اهمیت خاصی برخوردار هستند.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
کورش صالحی
چکیده
تأثیر گسترش دامنه ی امنیت مرکزی بر وضعیت اقتصادی ایران در دوره شاه عباس اول
چکیده
تأثیر گسترش دامنه ی امنیت مرکزی در دوره شاه عباس اول بر نظم و ترتیب امور و رونق تجاری نقش ارزنده‌ای داشت. با توجه به افزایش چشمگیر قدرت مراکز ملوکالطوایفی و انفعال نسبی حکومت مرکزی نسبت به این مراکز در ادوار قبلی؛ توسعه عمومی امنیت کشور و مسئله مهم رونق ...
بیشتر
تأثیر گسترش دامنه ی امنیت مرکزی بر وضعیت اقتصادی ایران در دوره شاه عباس اول
چکیده
تأثیر گسترش دامنه ی امنیت مرکزی در دوره شاه عباس اول بر نظم و ترتیب امور و رونق تجاری نقش ارزنده‌ای داشت. با توجه به افزایش چشمگیر قدرت مراکز ملوکالطوایفی و انفعال نسبی حکومت مرکزی نسبت به این مراکز در ادوار قبلی؛ توسعه عمومی امنیت کشور و مسئله مهم رونق اقتصادی در این دامنه؛ مهمترین عامل تغییر اوضاع عمومی به حساب میآمد. با به تخت نشستن شاه عباس اول این چرخه دچار تغییر کلی گردید و تغییر در صورتبندی اقوام، راه‌ها و معادلات امنیتی داخلی و نظارت بر آن جزء عمده موارد این تغییرات بود. این تحقیق که با روش تاریخی ترتیب یافته بر حول محور این سؤال که هدف شاه‌عباس اول از گسترش دامنه امنیت مرکزی چه بود؟ استوار است؛ هدف از انتخاب پایتخت جدید، مهاجرت و چینش اقوام در پایتخت و راه‌های منتهی به آن، توجه به راه‌ها، احداث کاروانسراهای متعدد، از بین بردن منابع ناامنی و تقویت امنیت مرکزی حکومت؛ از مهمترین اقدامات شاه‌عباس اول در جهت رونق اقتصادی کشور بود. دستاورد تحقیق نشان می دهد که این اقدامات امنیت بخش، باعث تشکیل فضایی جدید در عرصه امنیت کلی و اصل مهم آمدوشد کاروان‌های تجاری و گسترش دامنه قوانین شهروندی گردید به نحوی که نسبتاً در یک دوره کوتاه مدت فضای عمومی کشور به سمت تعادل و سرعت رونق اقتصادی پیشرفت داشته است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
سمیه مشایخ؛ زهره زرشناس
چکیده
متون سغدی بر اساس موضوعات متفاوتی دسته‌بندی میشوند. میتوان تمثیل‌های سغدی را به عنوان یک ژانر ادبی در میان آنان تقسیم بندی کرد. وارنر برونو هنینگ از محقیقین پیشگامی بود که ردّپای داستان‌های پنچتنتره را در تمثیل‌های سغدی یافت. یکی از خصیصه‌های این متون روایتی موجز از اصل داستان است. نسخۀ SI 5704 به عنوان روایت کوتاه سغدی از داستان ...
بیشتر
متون سغدی بر اساس موضوعات متفاوتی دسته‌بندی میشوند. میتوان تمثیل‌های سغدی را به عنوان یک ژانر ادبی در میان آنان تقسیم بندی کرد. وارنر برونو هنینگ از محقیقین پیشگامی بود که ردّپای داستان‌های پنچتنتره را در تمثیل‌های سغدی یافت. یکی از خصیصه‌های این متون روایتی موجز از اصل داستان است. نسخۀ SI 5704 به عنوان روایت کوتاه سغدی از داستان سیزدهم، تنترۀ اول پنچتنتره، یعنی «داستان لاک-پشتی که از چوب افتاد» مشخص شد. در داستان سنسکریت ویشنوشرمن، یک برهمن هشتاد ساله، که نویسندۀ اصلی داستان است سخن حکیمانه‌ای را از فردی به نام "منو" نقل میکند که در متن سغدی نیامده. در زبان‌های هند و ژرمن او نمونۀ نخستین انسان است و معنی نام او بین «انسان» و «مرد» در نوسان است. همچنین چهارده حاکم اساطیری به نام منو، بر زمین حکم می‌رانند که نام هر یک «منو» است. مونیر ویلیامز معادل «انسان کامل» را برای منو، در واژه نامۀ خود می‌آورد. این جستار تلاش دارد تا شخصیت "منو" را با انسان کامل ابن عربی بر اساس فلسفۀ خالده، که معتقد است برخی موضوعات در ادوار مختلف در فلسفۀ تاریخ جاری، مشترک و قابل تشخیص هستند را قیاس کند. این جستار تلاش دارد با بررسی هر پرسش و تحقیق درمورد آن به پرسش‌های فوق پاسخ دهد:1- بررسی هویت منو. 2- ریشه‌شناسی منو در زبان‌های هند و ژرمن چیست؟ 3-کدام متون سنسکریت هویت او را تأیید میکنند؟ 4- آیا نمونۀ دیگری دارد؟ 5- چه چیز او را با انسان کامل مرتبط میکند؟
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
اسماعیل شراهی؛ مجید منتظرظهوری؛ مریم محمدی
چکیده
اغلبیان (184 – 296ق) اولین حکومت نیمه مستقل دوران خلافت عباسیان در مغرب جهان اسلام بود. این دولت با سایر دولت های همزمان خود روابط سیاسی و تجاری برقرار کردند و توانستند به مدد نیروی دریایی توانمند و نیروهای آموزش دیده‌ای که از سایر ممالک فراهم کرده بودند بر سیسیل و مدیترانه تسلط یابند. کشف سکه‌های اغلبی همراه با سکه‌های عباسی در منطقه ...
بیشتر
اغلبیان (184 – 296ق) اولین حکومت نیمه مستقل دوران خلافت عباسیان در مغرب جهان اسلام بود. این دولت با سایر دولت های همزمان خود روابط سیاسی و تجاری برقرار کردند و توانستند به مدد نیروی دریایی توانمند و نیروهای آموزش دیده‌ای که از سایر ممالک فراهم کرده بودند بر سیسیل و مدیترانه تسلط یابند. کشف سکه‌های اغلبی همراه با سکه‌های عباسی در منطقه آستانه شازند استان مرکزی که محل شهر کرج ابودلف است و محوطه باستانی تل یاونه در نزدیکی تل آویو که دو منطقه خارج از نفوذ اغلبیان بودند، نشان از نفوذ سیاسی و یا روابط تجاری با ایران و حکومت‌های حاشیه مدیترانه در سده سوم هجری دارد. سوال اصلی این پژوهش این است که کشف این سکه ها بدور از مرزهای سیاسی اغلبیان چگونه روابط سیاسی یا تجاری این دولت را تبیین می کند؟ مناسبات سیاسی و تجاری اغلبیان با مناطق همجوار و بیزانس بستگی به میزان روابط آنها با خلافت عباسی داشت به نحوی که هر گاه این مناسبات محکم می‌شد، روابط تجاری و سیاسی آنها با چنین مناطقی نیز رونق می گرفت. هدف از این پژوهش شناخت از روابط سیاسی و تجاری اغلبیان بعنوان یکی از دولت های نیمه مستقل در صدر اسلام همزمان با خلافت عباسیان است. بطور قطع این پژوهش از نظر تاریخ سکه و بررسی روابط میان دولت_های اسلامی در گستره خلافت عباسی اهمیت دارد. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و مطالعات باستان شناختی تلاش شده نحوه و میزان ارتباطات سیاسی و تجاری دولت اغلبی با سایردولت‌های همزمان تبیین گردد.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
یوسف علی بیرانوند؛ مینا خسروی
چکیده
روایات حماسی و اسطوره‌‌ای اقوام هند و ایرانی به خاطر خاستگاه مشترک و روابط فرهنگی طولانی‌مدت تحت تأثیر یکدیگر قرار گرفته است. داستان‌های رستم در شاهنامۀ فردوسی و رام در رامایانا شباهت‌های زیادی با هم دارند. این پژوهش با روش تطبیقی- تحلیلی به دنبال بررسی ویژگیهای مشابه و متفاوت داستان‌های رستم و رام است. شباهتها و تفاوت‌های ...
بیشتر
روایات حماسی و اسطوره‌‌ای اقوام هند و ایرانی به خاطر خاستگاه مشترک و روابط فرهنگی طولانی‌مدت تحت تأثیر یکدیگر قرار گرفته است. داستان‌های رستم در شاهنامۀ فردوسی و رام در رامایانا شباهت‌های زیادی با هم دارند. این پژوهش با روش تطبیقی- تحلیلی به دنبال بررسی ویژگیهای مشابه و متفاوت داستان‌های رستم و رام است. شباهتها و تفاوت‌های رستم و رام به صورت خلاصه عبارتند از: 1- پیشگویی تولد: پیشگویی تولد رستم به وسیلۀ ستارگان و سیمرغ؛ ولی پیشگویی تولد رام به وسیلۀ برهمن انجام گرفته است. 2- زیبایی ظاهری: رام به داشتن زیبایی ظاهری؛ ولی رستم به خاطر قد بلند و تنومندی توصیف شده است. 3- وفاداری به پادشاه: رستم گهگاهی به پادشاه نارضایتی‌‍‌اش را نشان میدهد؛ ولی رام به عهد و پیمان پادشاه پایبند است و ... . دوستان و دشمنان مشابه رستم و رام عبارتند از: 1- افراسیاب و راون از این نظر که قدرت‌‌طلب‌‌اند و شر ذاتی دارند به هم شباهت دارند. با این تفاوت که راون یک دیو است. 2- دیو سپید و راون بدان خاطر که گروگان می‌‌گیرند و قهرمانان مجبورند برای رهایی گروگان با آنها بجنگند، به هم می‌‌مانند. 3- کی‌‌کاووس و سیتا فریب دیو را می‌‌خورند. 4- زواره و لکشمن برادر و پشتیبان قهرمان هستند. تفاوت آنها در آن است که لکشمن در بیشتر اتفاقات همراه رام است. 5- تهمینه و سیتا همسر قهرمان هستند که از قهرمان جدا شده و دور از او زایمان کردهاند. تفاوتشان در آن است که سیتا نام پدر را از فرزندان پنهان نکرده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حمید اسدپور؛ فرج الله احمدی؛ حسین اسکندری
چکیده
مهاجرت‌ها به شکل خواسته یا ناخواسته دارای تاثیرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. چنانکه تاثیرپذیری در پدیده مهاجرت، به ویژه درجنبه فرهنگی از مسائل مهم و قابل توجه می‌باشد. خلیج‌فارس به عنوان یک شاهراه آبی مهم نه تنها از لحاظ سیاسی و اقتصادی، بلکه از نظر فرهنگی نیز محل تلاقی فرهنگ های گوناگون بوده است. یکی از این موارد، ...
بیشتر
مهاجرت‌ها به شکل خواسته یا ناخواسته دارای تاثیرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. چنانکه تاثیرپذیری در پدیده مهاجرت، به ویژه درجنبه فرهنگی از مسائل مهم و قابل توجه می‌باشد. خلیج‌فارس به عنوان یک شاهراه آبی مهم نه تنها از لحاظ سیاسی و اقتصادی، بلکه از نظر فرهنگی نیز محل تلاقی فرهنگ های گوناگون بوده است. یکی از این موارد، مهاجرت عموما ناخواسته افریقایی تباران به خصوص از نواحی شرقی این قاره به کرانه‌ها وپس کرانه‌های خلیج فارس از قرن‌ها پیش و به ویژه در دو قرن اخیر می باشد. این گروه ضمن تأثیرپذیری از ساکنان این نواحی، تأثیرات عمیقی نیز بر فرهنگ این مناطق داشتهاند. یکی از مهمترین این تأثیرات، شکل گیری و رواج پدیده‌ای به نام زار است زار نوعی پریشانی افراد است که آن را حاصل اقدامات ارواح خبیثه می‌دانستند. . سوال اساسی پژوهش آن است که علل گسترش و تداوم پدیده زار در کرانه‌ها خلیج‌فارس چیست؟ به نظر می‌رسد که فقدان راهکار موثرو پایدار و نبود امکانات و حمایت های اساسی از ساکنان کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های خلیج فارس از یک سو و زندگی همراه با مشکلات متعدد در نواحی جنوبی ایران، مسافرت‌های فراوان دریانوردان این نواحی به سواحل افریقا و سکونت افریقایی تباران در سواحل خلیج فارس از سوی دیگر باعث رواج و توسعه پدیده‌ای به نام زار شده است . هم چنین این پدیده با برخی از ساختارهای فرهنگی این نواحی هماهنگی و مشابهت داشته است. این پژوهش با اتکا به منابع کتابخانهای و مشاهدات میدانی و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حسن رستمی؛ عباس قدیمی قیداری
چکیده
در سال‌های مشروطه ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از کانون‌های بحرانی کشور بود و به‌دلیل نزدیکی به شهرهای تهران و تبریز، سال‌های ناآرامی را سپری کرد. در این بین علاوه بر بحران‌های سیاسی در کشور، دشمنی خوانین خمسه (جهانشاه خان امیرافشار و ذوالفقارخان اسعدالدوله) بر سر تصاحب زمین‌های یکدیگر، نابسامانی‌های فراوانی را در سطح جامعه موجب ...
بیشتر
در سال‌های مشروطه ولایت خمسه با مرکزیت زنجان از کانون‌های بحرانی کشور بود و به‌دلیل نزدیکی به شهرهای تهران و تبریز، سال‌های ناآرامی را سپری کرد. در این بین علاوه بر بحران‌های سیاسی در کشور، دشمنی خوانین خمسه (جهانشاه خان امیرافشار و ذوالفقارخان اسعدالدوله) بر سر تصاحب زمین‌های یکدیگر، نابسامانی‌های فراوانی را در سطح جامعه موجب گردید. این ستیزه‌ها بی‌تأثیر از سیاستهای زمینداری دولت قاجاریه در دوره های ناصری و مظفری نبود. بنابراین مسئله اساسی این تحقیق، نسبت الگوی حکمرانی دولت قاجارها با رقابت‌ها و ستیزه‌های خوانین زمیندار زنجان بر اساس نظریۀ دولت پاتریمونیال ماکس وبر است. به‌نظر می‌رسد با توجه به تداوم ساختار سیاسی قاجاریه و گسترش دستگاه دیوان‌سالاری قاجار ها تا اواخر دوره ناصری، شاه در نقش حاکم پاتریمونیال، با توجه به سلطۀ سنتی و اختیارات نامحدود و نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی کشور، با فروش املاک خالصه و افزایش تیول در ایران، زمینۀ لازم را برای رقابت‌ها و اقتدار زمین‌داران فراهم ساخت. تداوم این سیاستهای دولت قاجاریه در سال‌های منتهی به انقلاب مشروطه، موجب افزایش نفوذ زمین‌داران شد و با عنایت به ناکارآمدی نهادهای عصر مشروطه در رفع بحران زمینداری در مناطق مختلف کشور، مشکلات فزاینده‌ای در سال‌های بعد به‌وجود آورد. مقالۀ حاضر با گردآوری داده‌های کتابخانهای و اسنادی، به شیوه توصیفی_تبیینی موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
عبداله صفرزائی؛ مرضیه بلوچی
چکیده
سیستان و مکران در سده سوم تا ششم هجری دو ایالت در جنوب شرق سرزمین‌های خلافت شرقی و در منطقه ثغور محسوب می‌شدند. در آن دوره تاریخی وسعت سرزمینی ایالت‌های سیستان و مکران بسیار گسترده‌تر از امروز بود. در ابتدای سده سوم سیستان تحت تسلط طاهریان قرار گرفت. در اواسط قرن سوم صفاریان به مرکزیت سیستان بر بخش‌های وسیعی از ایران از جمله مکران ...
بیشتر
سیستان و مکران در سده سوم تا ششم هجری دو ایالت در جنوب شرق سرزمین‌های خلافت شرقی و در منطقه ثغور محسوب می‌شدند. در آن دوره تاریخی وسعت سرزمینی ایالت‌های سیستان و مکران بسیار گسترده‌تر از امروز بود. در ابتدای سده سوم سیستان تحت تسلط طاهریان قرار گرفت. در اواسط قرن سوم صفاریان به مرکزیت سیستان بر بخش‌های وسیعی از ایران از جمله مکران حکومت نمودند. با روی کار آمدن سامانیان و به دنبال آن ترکان غزنوی و سلجوقی، تکاپوهای آنان برای تسلط بر سیستان و مکران آغاز گردید. از طرفی آل بویه در قرن چهارم به نواحی غربی مکران کشورگشایی داشتند. تکاپوهای این چنینی برای تسلط بر سیستان و مکران و مقاومت ملوک بازمانده صفاری در سیستان و حاکمان مکران برای استقلال سیاسی‌شان، مناسبات سیاسی پیچیده‌ای را در منطقه ایجاد کرده بود. از این رو، بررسی مناسبات سیاسی مکران و سیستان در این دوره جای واکاوی و تحقیق دارد. با روی کار آمدن صفاریان در سیستان در قرن سوم و بعد از آن، ملوک سیستان در صدد تسلط بر مکران بودند، اما حاکمان مکران تلاش می‌کردند این منطقه را خودشان اداره کنند. بسیاری از تهاجمات ترکان به مکران از مسیر سیستان انجام می شد و بسا اوقات برخی حاکمان سیستان در نتیجه فشار اقوام مهاجم یا دسته‌بندی‌های داخلی، به مکران پناهنده می شدند. هدف این نوشتار تبیین مناسبات سیاسی سیستان و مکران از قرن سوم تا قرن ششم هجری است. این تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانهای انجام گرفته است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
سورنا فیروزی؛ محمدامین سعادتمهر؛ مهسا ویسی
چکیده
درباره پیشینه نگارش سروده‌های زرتشت و نیز باقی بخش‌های اوستا، دو نظر کلی کهن و نوین در دست است. نظر کهن که در متون پهلوی مستند شده و در آثار برخی از مورخان روزگار اسلامی بازتاب یافته است، از مکتوب بودن آنها پیش از حمله اسکندر مقدونی یاد کردهاند، اما نظر محققان معاصر بر تاخر این مساله است. این پژوهش بر پایه رویکرد رهیافت تاریخی و ...
بیشتر
درباره پیشینه نگارش سروده‌های زرتشت و نیز باقی بخش‌های اوستا، دو نظر کلی کهن و نوین در دست است. نظر کهن که در متون پهلوی مستند شده و در آثار برخی از مورخان روزگار اسلامی بازتاب یافته است، از مکتوب بودن آنها پیش از حمله اسکندر مقدونی یاد کردهاند، اما نظر محققان معاصر بر تاخر این مساله است. این پژوهش بر پایه رویکرد رهیافت تاریخی و تحلیل محتوای متون از یک سو و ارزیابی وضعیت نگارش در فلات ایرانِ مرتبط با نیمه نخست از هزاره یکم پیش از میلاد، ابتدا به بررسی شواهد و استنادات دو دیدگاه می‌پردازد و سپس موضوع را برمبنای واقعیات موجود مولفههای زمانی و جغرافیایی مرتبط با روزگار زرتشت و هخامنشیان تحلیل میکند. این مقاله در پی آن است که تا از طریق ارزیابی شواهد مرتبط با سروده‌های منتسب به زرتشت، کهن‌ترین زمان ممکن برای نگارش این کهن‌ترین بخش از اوستا را برآورد کند. مقاله پیش‌رو نشان میدهد که اثراتی از مکتوب بودن سروده‌های زرتشت در روزگار سرایش آنها وجود دارد. در این مقاله دیده شد که برخلاف نظر برخی از پژوهشگران، محتوای اوستایی و از جمله سروده‌های زرتشت، تا پیش از حمله اسکندر، مکتوب شده بودند. در پایان، مقاله درباره منظور داریوش بزرگ از خط آریایی در کتیبه بیستون بحث میکند و آن را نه مرتبط با خط میخی و زبان پارسی قدیم، بلکه نوشتن به زبان بلخی (آریایی) روزگار داریوش می‌داند که این امر یا به خط آرامی رایج و یا به خطی برگرفته از آن صورت گرفته است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
محمد جواد اولادحسین؛ مجتبی دورودی
چکیده
موضوع پژوهش حاضر خوانش کتیبه جدیدی در کوه حسین استان فارس، دشت مرودشت و در مجاورت نقش‌رستم است. کشف این کتیبه که در واپسین ماههای سال 1400صورت گرفت؛ بازتاب گستردهای در خبرگزاری‌ها داشته است و از آن با عنوان کتیبه‌ای که نام زرتشت و امهرسپندان، در آن آمده است و به‌عنوان کتیبه‌ای غیر تدفینی یاد شده است. اسامی که وجودشان در این کتیبه ...
بیشتر
موضوع پژوهش حاضر خوانش کتیبه جدیدی در کوه حسین استان فارس، دشت مرودشت و در مجاورت نقش‌رستم است. کشف این کتیبه که در واپسین ماههای سال 1400صورت گرفت؛ بازتاب گستردهای در خبرگزاری‌ها داشته است و از آن با عنوان کتیبه‌ای که نام زرتشت و امهرسپندان، در آن آمده است و به‌عنوان کتیبه‌ای غیر تدفینی یاد شده است. اسامی که وجودشان در این کتیبه مشاهده نمی‌گردد. همچنین مشاهده خواهد گردید که کتیبه حاضر در زمره‌ی کتیبههای تدفینی به‌شمار می‌رود. با توجه به تقسیم‌بندی کتیبههای خصوصی در این منطقه میتوان از کتیبه حاضر با عنوان نقش‌رستم 4 نام برد که با سنت فارسی‌میانه(پهلوی کتابی) به تحریر درآمده است. کتیبههای تدفینی بخش مهمی از نوشته‌های خصوصی با سنت زرتشتی را شامل میشود که به دلیل ماهیّت آئینی مجموعه تاریخی‌فرهنگی نقش‌رستم، بخش عمده‌ای از کتیبههای یافته شده در این محدوده نیز دارای همین ویژگی هستند. ازجمله کتیبههای تدفینی که پیش‌تر در این کوهستان مشاهده شده است؛ میتوان به کتیبههای صخره شاه‌اسماعیل، کتیبههای دره‌بره و کتیبه‌ی گردلک اشاره داشت. کتیبه حاضر نیز به همین گروه از کتیبه‌ها تعلق دارد. این کتیبه در اندازه‌ی 30 در 35 سانتی‌متر بر فراز یک تابوت در شش سطر نقر شده است و خبر از تعلق آن به فردی به‌نام بهرام مهرگِ نیک‌دین دارد که با جمله دعایی بهشت بهره‌اش باشد پایان یافته است. با توجه به تاریخ اشاره شده در کتیبه به احتمال زیاد، میتوان آن را مربوط به ششم اردیبهشت‌ماه سال 40 یزدگردی، دانست. این سال برابر با 672 میلادی و 53 هجری‌قمری یعنی دوران خلافت معاویه است.
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
حمیدرضا فهندژسعدی؛ عبدالرضا سیف
چکیده
تذکرةالاولیاء جزوِ نخستین کتاب‌هایی است که در زبانِ فارسی، به صورتِ یکپارچه، به ذکرِ اقوال و مقاماتِ زاهدان و مشایخِ صوفیه پرداخته است، و نیز در سلکِ نخستین آثارِ فارسی است که به صورتِ علمی و امروزی تصحیح شده است (1905م) و این خود گواهی است بر ارزش و اهمیتِ این نامۀ جاودانۀ عطّار نیشابوری. بی‌تردید چنین اثر سترگی، پژوهشهای متنوع ...
بیشتر
تذکرةالاولیاء جزوِ نخستین کتاب‌هایی است که در زبانِ فارسی، به صورتِ یکپارچه، به ذکرِ اقوال و مقاماتِ زاهدان و مشایخِ صوفیه پرداخته است، و نیز در سلکِ نخستین آثارِ فارسی است که به صورتِ علمی و امروزی تصحیح شده است (1905م) و این خود گواهی است بر ارزش و اهمیتِ این نامۀ جاودانۀ عطّار نیشابوری. بی‌تردید چنین اثر سترگی، پژوهشهای متنوع و نوآیینی را می‌طلبد و شماری از مصحّحان و محققان کوشش‌هایی ستودنی در این راستا داشتهاند؛ با این همه، این کتاب هنوز نکات بسیار پُراهمیت و زوایای پنهانی دارد که بدان پرداخته نشده است و در این مقاله کوشش شده است تا جهتِ کارآمدیِ هرچه بیشترِ این اثر، به ده مورد از آنها اشاره شود: ابتدا مقدمه‌ای کوتاه دربارۀ تذکرةالاولیاء و مسألۀ انتسابِ آن به عطّار ارائه میشود و سپس در بابِ مسائلی مانندِ «شبهه‌ناکی نیل»، افتادگیِ یک نامِ مهم در ذکرِ ابوحفصِ حدّاد، عدمِ شاگردیِ ابوالقاسمِ کرّکانی نزدِ ابوعثمانِ مغربی، دربارۀ انتسابِ سخنی به ابومحمدِ جریری، شناسایی یکی از اعلامِ تذکره به نامِ ثعلبه انصاری، بی‌اعتباریِ نسب‌نامۀ ابوعلی رودباری، نسبتِ فامیلیِ ابوعمروِ نجید و ابوعبدالرحمنِ سُلمی، ارتباطِ ابن خفیف و جنیدِ بغدادی، رابطۀ استادشاگردیِ عمرو بن عثمانِ مکّی و جعفر خلدی و تاریخِ صحیحِ فوتِ محمد بن اسلمِ طوسی، با ذکرِ مستنداتِ معتبر بحث خواهد شد. هدفِ این مقاله در راستای درکِ هرچه بهترِ جزئیات متن و زوایای کم‌ترشناخته‌شدۀ تذکرةالاولیاء است که در کنار یافته‌های دیگر پژوهشگران، میتواند در چاپ‌های بعدیِ این کتابِ ارزشمند اعمال شود. در هر حال این کتاب از امّهاتِ متونِ عرفانی در زبانِ فارسی
مقاله پژوهشی
برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
محبوبه شعبانی جفرودی؛ سیده مامک صلواتیان؛ علیرضا نیکویی؛ سامره اسدی مجره
چکیده
تاثیر فرآیندهای روانیِ هنرمند، طی خلق اثر، مبرهن است. در این ملجاء، کارل گوستاو یونگ، روان‌کاو سوئیسی با مطالعه بر رویاها و اسطوره‌ها، به الگوهای تکرار شونده‌ای در کردوکارهای روان انسان دست یافت که طی تاریخ، به‌کرات برآفرینه‌های بشر، تجلی یافته‌اند. بسط این اندیشه منجربه شکلگیری رویکرد خوانش کهن‌الگویی شد که در تکوین الگویی ...
بیشتر
تاثیر فرآیندهای روانیِ هنرمند، طی خلق اثر، مبرهن است. در این ملجاء، کارل گوستاو یونگ، روان‌کاو سوئیسی با مطالعه بر رویاها و اسطوره‌ها، به الگوهای تکرار شونده‌ای در کردوکارهای روان انسان دست یافت که طی تاریخ، به‌کرات برآفرینه‌های بشر، تجلی یافته‌اند. بسط این اندیشه منجربه شکلگیری رویکرد خوانش کهن‌الگویی شد که در تکوین الگویی ساختاری در پژوهشهای علوم انسانی نتیجه‌بخش بوده است. در این نگرش نهادِ اثر، بهمثابۀ روان آفرینندۀ آن در نظر گرفته میشود و استعارات موجود، مبتنی‌بر کهن‌الگوهای مشخصی تفسیر می‌گردند. در میان اقسام هنر، معماری، علاوه بر سویۀ مادی، مشحون ایده‌هایی فراکالبدی و دربردارندۀ جنبه‌هایی غنی از فرهنگ و باورهای این بوم است که مجال تامل‌بر تجلیات ناخودآگاه جمعی را فراهم می‌آورد. این پژوهش با هدف درک درون‌مایه‌های کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت، در نظریات یونگ و یافتن مفاهیم مشترک میان آنها و معماری خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران و گسترش مرزهای دانش میان‌رشته‌ای تدوین گشته است. پرسش‌های پژوهش چنین تبیین می‌گردند: درون‌مایه‌های مترتب‌بر کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت در خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران کدامند؟ این کهن‌الگوها با کدام اصول معماری خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران تطابق دارند؟ روش غالب پژوهش، تحلیل محتوای کیفی، با تعامل رویکردهای استقرایی_قیاسی و نگرش پدیدارشناسی است. پایایی پژوهش در بخش کمی، با اعمال ضریب آلفای کرونباخ، در نرم‌افزار Spss تعیین می‌گردد. نتایج نشان می‌دهند، درون‌مایه‌هایی چون «مرکزیت»، «همنشینی تضادها»، «درون‌گرایی»، «هندسۀ ماندالایی»، «سلسله‌مراتب» و «وحدت» در کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت با برخی اصول معماری خانه‌های سنتی قاجاری در فلات مرکزی ایران متناظر بوده و بر اجزای خانه‌ها فرافکنی شدهاند.
)
