نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهدی رفعتی پناه

استادیار گروه مطالعات محیطی و تاریخی، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی، سازمان سمت

چکیده

فلسفه ادغام تمام موجودات اعم از انسان، حیوانات، گیاهان و پرندگان را جزئی از کیهان قلمداد می‌کند که از اصلی واحد، اصل حیات، پیروی می‌کنند و در پی هدفی واحد که همانا نظم کیهانی است در حرکتند. بر این اساس مقاله حاضر با بررسی شواهد تاریخی، آیینی، دینی و اسطوره‌ای ایران باستان در پی پاسخگویی به این سؤال است که آیا می‌توان در فرهنگ ایران باستان فلسفۀ ادغام را یافت؟ و اگر چنین است، جایگاه هر یک از اجزای طبیعت در این نظام چگونه تعریف شده است و چه کارویژه‌هایی برای آن‌ها به منظور حفظ نظم کیهانی تعریف شده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در جهان‌بینی ایرانی، انسان نه به عنوان مافوقی که برتری اخلاقی و هستی‌شناختی بر موجودات دیگر دارد، بلکه به عنوان جزئی از هستی به شمار می‌رود که در کنار سایر اجزای هستی و پدیده‌های طبیعی وظیفۀ برقراری نظم کیهانی را در مبارزه با شر و نیروهای اهریمنی به عهده دارد. درک پدیده‌های طبیعی به عنوان وجوداتی که ارزش ذاتی دارند و در چرخۀ تکامل مادی و معنوی انسان می‌توانند نقش بازی کنند، اصلی‌ترین پیامی است که توجه به جهان‌بینی باستانی برای انسان امروزی دارد. در حقیقت فلسفۀ ادغام در قالب جهان‌بینی ایرانِ باستان می‌تواند در چارچوب گفتمان رادیکالیسم سبز و به ویژه الهیات اکولوژیک در کنار سایر اجزای این گفتمان مانند الهیات اکولوژیک اسلامی، مسیحی، بودایی و یهودی به کار حفاظت محیط زیست آید.

کلیدواژه‌ها

• جهان آفرینش
• ایران باستان
• فلسفه ادغام
• نظم کیهانی
• دیالکتیک هستی‌شناسانه

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

understanding the world of creation in ancient Iran based on the philosophy of inclusion: a discussion in ecological theology

نویسنده [English]

• mahdi rafatipanah mehrabadi

assistant professor of department of historical and environmental studies, the organization for researching and composing university textbooks in the Islamic science and the humanities. tehran, iran

چکیده [English]

The philosophy of inclusion considers all beings, including humans, animals, plants and birds, to be part of the universe, which follow a single principle, the principle of life, and move towards a single goal, which is cosmic order. Based on this, the present article seeks to answer the question of whether it is possible to find the philosophy of inclusion in the culture of ancient Iran by examining the historical, ritual, religious and mythological evidences of ancient Iran? And if so, how is the position of each component of nature defined in this system and what are the functions defined for them in order to maintain the cosmic order? The findings of the research show that in the Iranian worldview, man is not considered as a superior who has moral and ontological superiority over other beings. In this mean, man is just a part of the world that is responsible for establishing cosmic order in the fight against evil and demonic forces, the same as other creatures. Understanding natural phenomena as entities that have intrinsic value and can play a role in humanʼs material and spiritual development is the main message that ancient worldview has for modern humans. In fact, the philosophy of inclusion in the form of the worldview of ancient Iran can be used for environmental protection in the framework of the discourse of green radicalism and especially ecological theology along with other components of this discourse such as Islamic, Christian, Buddhist and Jewish ecological theology. In other words, the philosophy of inclusion can be considered as intellectual framework of ancient Iran, based on which not only humans, but all parts of nature such as plants, animals, birds, and mountains, in an ontological dialectic, are mutually connected and are trying to establish order based on truth as the basic principle of the universe.

کلیدواژه‌ها [English]

• world of creation
• ancient Iran
• philosophy of inclusion
• cosmic order
• Ontological dialectic