نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پورچیستا گشتاسبی اردکانی ¹
• زهره زرشناس ²
• فرزانه گشتاسب ²

¹ دانشجوی دکتری زبان‌های باستانی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

² استاد، زبان‌های باستانی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

فریدون از نام‌آورترین پهلوانان اسطوره‌ای ایران است که بر ضحاک چیره شد و او را در کوه دماوند به بند کشید. در این پژوهش اسطوره‌هایی که در سودگرنسک و ورشت‌مانسرنسک دربارۀ فریدون آمده است به همراه متنِ مانوی dr که در آن نامِ فریدون به عنوان از بین برندۀ تب و بیماری ذکر شده است، با اوستا و زند تطبیق داده می‌شود تا اصیل بودن یا غیر اصیل بودن اسطورۀ فریدون در این متون مشخص گردد. طبق یافته‌های پژوهش، اسطورۀ «زدن و به بند کشیدن ضحاک» در سودگرنسک اسطوره‌ای اصیل است و در اوستا آمده است و در شاهنامه، گرشاسب‌نامه و کوش‌نامه نیز با شباهت به سودگرنسک ذکر شده است. اسطورۀ «استفادۀ فریدون از افسون و جادو برای غلبه بر دیوهای مازندران» اصیل نیست و خلق شده توسط بندهای مهمان‌شده در این فرگرد است و در شاهنامه و کوش‌نامه نیز به آن اشاره نشده است. اسطورۀ «درمانگری فریدون و مبارزۀ او با تب و بیماری» که در متنِ مانوی dr آمده است، اسطوره‌ای اصیل است و در اوستا آمده است. اسطورۀ «دادن پیشنهاد رسالت دین توسط اورمزد به فریدون و نافرمانی کردن فریدون از اورمزد» که در ورشت‌مانسرنسک ذکر شده است، اسطوره‌ای است که توسط بندهای مهمان‌ در این فرگرد خلق شده است.

کلیدواژه‌ها

• سودگرنسک'
• ورشت‌مانسرنسک'
• متون مانوی'
• فریدون'
• شاهنامه'
• '
• اسطوره

موضوعات

• زبان های باستانی

عنوان مقاله [English]

Was Frēdōn, the Possessor of Three Powers, a Warrior, a Physician, or a Prophet? (Based on the three texts: Sūdgar Nask, Waršt-Mānsar Nask and the Manichaean text “dr”)

نویسندگان [English]

• Poorchista Goshtasbi Ardakany ¹
• Zohreh Zarshenas ²
• Farzaneh Goshtasb ²

¹ Ph.D Candidate of Ancient Iranian Languages, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

² Professor of Ancient Iranian Languages, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

Frēdōn is one of the most famous mythical heroes of Iran who defeated Zahhak and imprisoned him on Mount Damavand. In this study, the myths about Frēdōn that appear in the Sūdgar Nask and Waršt-Mānsar Nask, along with the Manichaean text “dr”, in which Frēdōn’s name is mentioned as the destroyer of fever and disease, are compared with the Avesta and Zand to determine whether the myth of Frēdōn in these texts is authentic or not. According to the investigations, it was found that the myth of “beating and imprisoning Zahhak by Frēdōn” is an original myth that is also found in Avesta and is also mentioned in the Shahnameh, Garshaspnameh, and Kushnameh with similarities to the Sūdgar Nask. The myth of “Frēdōn’s use of enchantment and magic to overcome the Māzandar Daēvas” is not original and was created by the guest verses in this chapter, and it has not been mentioned in the Shahnameh and Kushnameh.The myth of “Frēdōn’s healing and his struggle with fever and illness” that appears in the Manichaean text “dr” is an original myth and appears in the Avesta. The myth of “Ohrmazd’s offering the mission of religion to Frēdōn and Frēdōn’s disobedience to Ohrmazd” that is mentioned in the Waršt-Mānsar Nask is a created myth and is made by the guest verses mentioned in this chapter.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sūdgar Nask '
• Waršt-Mānsar Nask '
• Manichaean texts '
• Frēdōn '
• Shahnameh '
• '
• Myth