نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه باستان¬شناسی دانشگاه تهران

2 سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور

3 دانشجوی دکتری باستان¬شناسی دانشگاه تهران

چکیده

بخشی از دوران تاریخی ایران را از لحاظ فرهنگی، عصر یونانی مآبی در بر می گیرد. این عصر با یورش ویرانگر اسکندرـ سردار مقدونی ـ شکل می گیرد. اسکندر در سیر تفسیرهای تاریخی تبدیل به یک شخصیت جهانی می شود که در تاریخ و ادبیات ملل گوناگون به گونه های مختلف در قالب شخصیت های حقیقی و افسانه ای مطرح شده است. منابع تاریخی اسکندر ما را با مجموعه ای از مشخصات افسانه ای و تاریخی روبرو می سازد که تصویری مبهم و مشوش از اسکندر حقیقی را در ذهن ما متصور می سازد. به منظور درک صحیح و مستند منابع تاریخی اسکندر و نقش آنها در مطالعات تاریخی و باستان شناسی عصر یونانی مآبی (هلنیسم) سعی بر این شد که به ارزیابی و آسیب شناسی شخصیت متغیر اسکندر در پرتو منابع و روایات مورخان غربی و شرقی پرداخته شود.ارزیابی دقیق متون تاریخی غربی و شرقی در دوران قبل از اسلام نشانگر نوع نگاه تعارض آمیز این منابع نسبت به هم دیگر است. به ویژه متون شرقی که شواهدی مستند بر شکل گیری نهضت فکری و مقاومت مذهبی روحانیون و جامعة ایران عصر یونانی مآبی، اشکانی و ساسانی در مقابل سنت های هلنی گری می باشند. بررسی و مطالعة اسکندر نامه ها و منابع دوران اسلامی نیز چگونگی انحراف مورخان و ادیبان مسلمان و ایرانی در تبعیت از تاریخ نویسان و منابع غربی و فقدان آگاهی لازم از منابع شرقی قبل از اسلام را بر ما آشکار می سازد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

From Alexander, the Cursed to Alexander, the Dhu’l-Qarnayn Assessment of disorders in historical sources about Alexander, the King of Macedonia (PartII)

نویسندگان [English]

  • Bahman Firouzmandi Shireh Jin 1
  • Mehdi Rahbar 2
  • Mostafa Deh Pahlavan 3

1 Associate professor Department of Archaeology, University of Tehran

2 Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts Organization

3 Ph.D. Candidate of Archaeology University of Tehran

چکیده [English]

Hellenism is a part of Iran’s historical period. This era starts with the devastating onslaught of Alexander, the Macedonian warlord. Our historical sources introduce Alexander with a collection of mythic-historical features which make us visualize the real Alexander with an ambiguous image. The conflicting viewpoints of eastern and western historical works in pre-Islamic periods can be the reason for this scrutiny. Specially, the eastern works which show the formation of an intellectual movement and the religious resistance of Iranian society and their clergies in Hellenist, Parthian and Sassanid periods against Hellenistic traditions. The quality of Iranian and Muslim historians’ deviation from depending on western sources and historical works would be clear through studying Alexandropedias and Islamic sources.         

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hellenism
  • Alexander
  • Alexaneropedia
  • Classic Historians
  • Sassanid Texts
  • Anti-Hellenistic Texts
ابراهیمی، فرشید .1387. اسکندر مقدونی به روایت متن‌های پهلوی، در آمدی بر ریشه­شناسی اسکندر­نامه­های پارسی و تضاد آنها با ادبیات پارسی میانه، تهران، ابریشمی فر.
 الهی، حسین .1379. اسکندر مقدونی بچة تباه تاریخ، مشهد، نشر تابران.
بدره­ای، فریدون .1384. کوروش کبیر در قرآن مجید و عهد عتیق، تهران، انتشارات اساطیر.
بدیع، امیر مهدی .1384. یونانیان و بربرها (روی دیگر تاریخ)، ترجمه قاسم صنعوی، جلد ششم، کتاب اول، تهران، توس.
بریان، پی­یر .1386. اسکندر در بابل: تصویرهای یونانی ـ تصویرهای بابلی، در مجموعه مقالات وحدت سیاسی و تعامل فرهنگی در شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه ناهید فروغان، تهران، اختران، ج 2، صص 660-647.
بهرامی عسکر .1390. نکاتی درباره استوانۀ کوروش و یابندۀ آن، مجموعۀ مقالات همایش کورش هخامنشی و ذوالقرنین .1389. مجموعۀ پژوهش‌های ایران باستان (11)، به کوشش عسکر بهرامی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، صص 118-99.
حامی، احمد .1363. سفر جنگی اسکندر مقدونی به درون ایران و هندوستان بزرگ‌ترین دروغ تاریخ است، چاپ دوم، تهران، در آستانه فردا؟.
جعفری دهقی، محمود 1390. ذوالقرنین: گزارشی اسطوره شناختی، مجموعه مقالات همایش کورش هخامنشی و ذوالقرنین .1389. مجموعه پژوهش‌های ایران باستان (11)، به کوشش عسکر بهرامی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، صص 89-98 .
دورانت، ویل 1367. تاریخ تمدن (یونان باستان)، ترجمه امیرحسین آریان پور و فتح ا... مجتبایی و هوشنگ پیرنظر، چاپ دوم، جلد دوم، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
غفاری، اصلان 1355. قصه سکندر و دارا (پژوهشی تاریخی پیرامون سفر جنگی الکساندر مقدونی به خاور)، تهران، کاویان.
مجتبایی، فتح ا ... 1390. ذوالقرنین: اسکندر یا کورش؟، مجموعه مقالات همایش کورش هخامنشی و ذوالقرنین 1389. مجموعه پژوهش‌های ایران باستان (11)، به کوشش عسکر بهرامی، تهران، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، صص 21-56.
 ویسهوفر، یوزف 1388. درباره خاطره به جا مانده از هخامنشیان و اسکندر در ایران، در تاریخ هخامنشی، جلد هشتم (تداوم و تغییر)، ویراستاران هلن سانسیسی وردنبورخ، آملی کورت و مارگارت کول روت، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، انتشارات توس، صص 586-573.
 
Farrokh. K .2007,Shadows in Desert: Ancient Persia at War, New York and Oxford, Ospery Publishing Midland House.