نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شیرزاد طایفی ¹
• پوریا میرآخورلی ²

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

مطالعات اقتباسی در ایران به دلیل عدم توجه به مبانی نظری مناسب، دچار خلاء بزرگی است که منجر به فراگیر نشدن این مبحث بینارشته‌ای در میان پژوهش‌های فارسی شده است. حال این پژوهش با نگاهی آسیب‌شناسانه‌ وضع موجود و به‌ کارگیری رویکردی مناسب، درصدد است علاوه بر طرح و پیشنهاد رویکردی مناسب برای پژوهش‌های اقتباسی، به تحلیل تطبیقی یکی از آثار اقتباسی و بررسی موردی آن نیز بپردازد. در این پژوهش، رویکرد نئوفرمالیسم(Neo-formalism) که قابلیت طرح در هر دو رسانه‌ی ادبیات و سینما را دارد، مبنای روایت‌شناسانه‌ قرار گرفته و با تکیه بر آن به خوانش تطبیقی زمان و مکان در داستان و فیلم «شب‌های روشن» فئودور داستایفسکی و سعید عقیقی و فرزاد موتمن پرداخته شده است. رویکرد نئوفرمالیسم عناصر شکلی را به گونه‌ای مورد بحث قرار می‌دهد که مخاطب نقشی فعال و موثر در روند روایت‌پردازی دارد. داستان «شب‌های روشن» داستایفسکی، اثری است که در قرن نوزدهم روسیه می‌گذرد. برمبنای این داستان، سعید عقیقی فیلمنامه‌ای با همین عنوان نوشته و تبدیل به فیلم شده است. باتوجه به این که زمان و مکان در فیلم‌نامه‌ی سعید عقیقی نسبت به اثر اصلی تغییر یافته، اثری بومی و ایرانی به‌شمار می‌رود. در مقاله‌ی پیش‌رو تغییر زمان و مکان اثر ادبی از روسیه‌ی قرن نوزدهم به تهران قرن بیست‌ویکم از منظر نئوفرمالیسم مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین بحث می‌شود چگونه داستان بلندی از داستایفسکی با تغییر زمان و مکان به زیست‌بوم و فرهنگ ایرانی، همچنان عناصر مهم خود را حفظ می‌کند و اثری شاخص و مهم تلقی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• نئوفرمالیسم
• روایت‌شناسی
• خوانش تطبیقی
• زمان و مکان
• بومی‌سازی
• شب‌های روشن

موضوعات

• سینما و تئاتر

عنوان مقاله [English]

Comparitive reading of story and movie “white nights” by Dostoevsky with the approach of Neo-Formalism

نویسندگان [English]

• Shirzad Tayefi ¹
• Poorya Mirakhorli ²

¹ Associate Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

² PhD student of Persian language and literature, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Adaptation studies in Iran, due to the lack of attention to proper theoretical foundations, has a great vacuum, which has led to the non-widespread of this interdisciplinary topic among Persian researches. Now, this research with a pathological view of the existing situation and by applying a suitable approach, in addition to designing and proposing a suitable approach for adaptation research, it is also trying to do a comparative analysis of one of the adaptation works and its case study. For this purpose, in this research, the approach of Neo-formalism, which has the ability to be used in both literature and cinema, is based on narratology and based on it, the comparative reading of time and place in the story and movie "White nights" Fyodor Dostoevsky, Saeed Aqiqi and Farzad Motmen have been discussed. The neo-formalism approach discusses the elements of form in such a way that the audience has an active and effective role in the narration process. Dostoyevsky's story "White Nights" is a work that takes place in 19th century Russia. Based on this story, Saeed Aqiqi has written a screenplay with the same title and turned it into a movie.Considering that the setting in Saeed Aqiqi's screenplay is changed compared to the original work, it is considered a native and iranian work. In the upcoming article, the change of time and place of the literary work from Russia of the 19th century to Tehran of the 21st century is examined from the perspective of neoformalism. Therefore, in the upcoming article, the change of time and place of the literary work from Russia of the 19th century to Tehran of the 21st century is examined from the perspective of neoformalism. It is also discussed how a long story by Dostoyevsky, with the change of time and place to the Iranian ecosystem and culture, still maintains its important elements and is considered an important work.

کلیدواژه‌ها [English]

• neoformalism
• narratology
• comparative reading
• time and place
• Localization
• White nights