نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه ولایت

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه ولایت

10.22059/jis.2023.353788.1176

چکیده

سیستان و مکران در سده سوم تا ششم هجری دو ایالت در جنوب شرق سرزمین‌های خلافت شرقی و در منطقه ثغور محسوب می‌شدند. در آن دوره تاریخی وسعت سرزمینی ایالت‌های سیستان و مکران بسیار گسترده‌تر از امروز بود. در ابتدای سده سوم سیستان تحت تسلط طاهریان قرار گرفت. در اواسط قرن سوم صفاریان به مرکزیت سیستان بر بخش‌های وسیعی از ایران از جمله مکران حکومت نمودند. با روی کار آمدن سامانیان و به دنبال آن ترکان غزنوی و سلجوقی، تکاپوهای آنان برای تسلط بر سیستان و مکران آغاز گردید. از طرفی آل بویه در قرن چهارم به نواحی غربی مکران کشورگشایی داشتند. تکاپوهای این چنینی برای تسلط بر سیستان و مکران و مقاومت ملوک بازمانده صفاری در سیستان و حاکمان مکران برای استقلال سیاسی‌شان، مناسبات سیاسی پیچیده‌ای را در منطقه ایجاد کرده بود. از این رو، بررسی مناسبات سیاسی مکران و سیستان در این دوره جای واکاوی و تحقیق دارد. با روی کار آمدن صفاریان در سیستان در قرن سوم و بعد از آن، ملوک سیستان در صدد تسلط بر مکران بودند، اما حاکمان مکران تلاش می‌کردند این منطقه را خودشان اداره کنند. بسیاری از تهاجمات ترکان به مکران از مسیر سیستان انجام می شد و بسا اوقات برخی حاکمان سیستان در نتیجه فشار اقوام مهاجم یا دسته‌بندی‌های داخلی، به مکران پناهنده می شدند. هدف این نوشتار تبیین مناسبات سیاسی سیستان و مکران از قرن سوم تا قرن ششم هجری است. این تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Political relations between Sistan and Makoran from the 3rd century to the 6th century AH

نویسندگان [English]

  • abdolah safarzaie 1
  • Marziyeh Balochi 2

1 Assistant Professor, Department of History, University of Velayat

2 Graduated from the University of Velayat with a master's degree in History of Iran in the Islamic period

چکیده [English]

Sistan and Makoran were two states in the southeast of the lands of the Eastern Caliphate and in the Thaghur region in the 3rd to 6th centuries of Hijri. In that historical period, the territorial extent of Sistan and Makoran states was in the best historical conditions and much wider than today. At the beginning of the third century AH, Sistan was under the control of Taherians. In the middle of the third century, the Saffarians ruled over large parts of Iran, including Makoran, centered in Sistan. When the Samanids came to power, followed by the Ghaznavid and Seljuk Turks, their efforts to dominate Sistan and Makoran began. On the other hand, Al Boyeh conquered the western areas of Makoran in the 4th century. Such struggles to dominate Sistan and Makoran and the resistance of the remaining Safari kings in Sistan and the rulers of Makoran for their political independence had created complex political relations in the region. On the other hand, Adavieh Road and its numerous branches also facilitated the conditions of bilateral relations between Sistan and Makoran. Therefore, the investigation of the political relations between Makoran and Sistan in this period has a place for analysis and research. When the Saffarians came to power in Sistan in the third century and later, the rulers of Sistan tried to dominate Makoran, but the rulers of Makoran tried to manage this region by themselves. Many of the Turks' attacks on Makoran were carried out through Sistan, and sometimes some rulers of Sistan took refuge in Makoran as a result of the pressure of the invading tribes or internal factions. The purpose of this article is to explain the political relations between Sistan and Makoran from the third to the sixth century of Hijri. This research has been done in a descriptive-analytical way using library resources. The achievement of this research is to get to know the useful experiences of relations between Sistan and Makoran from the 3rd to the 6th century and to use those experiences in the planning and policies facing the province of Sistan and Baluchistan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sistan
  • Makoran
  • relations
  • political
  • Spice Road
  • third century
  • sixth century