نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داوود پاکباز کتج ¹
• حسن کریمیان ²
• مصیب امیری ³
• مجید منتظرظهوری ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،

² استاد تمام، گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،

³ دانشیار، پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تهران، ایران

⁴ استادیار، گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

دهدشت یکی از مهم‌ترین شهرهای جنوب غرب ایران در دوران اسلامی است که در عصر صفوی از اهمیت و شکوفایی بسیار بالایی برخوردار بوده است. این شهر در دوران صفوی دارالملک و حاکم‌نشین ولایت بزرگ کهگیلویه بوده که محدودۀ وسیع کوره ارّجان سده‌های پیشین را در بر می‌گرفت. شهر دهدشت در دوران شکوفایی خود، دارای تمام ویژگی‌های شهری بوده است. هدف از نوشتار حاضر، تحلیل و بررسی عوامل مؤثر بر زوال شهر دهدشت از دوره صفوی تا پایان دوره قاجار و زمان اضمحلال آن است. در این پژوهش که به روش تاریخی - تحلیلی انجام گرفت، سعی بر آن است تا بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعات میدانی و واکاوی منابع تاریخی به این پرسش پاسخ داده شود که چه عواملی منجر به زوال شهر تاریخی دهدشت شده و پایان حیات سیاسی – اجتماعی آن مربوط به چه دوره‌ای از تاریخ است؟ بر اساس نتایج به دست آمده از واکاوی منابع تاریخی و مطالعات باستانشناسی، جنگ، شورش‌ها و غارت‌های مکرر و پی در پی، ناامنی، ویرانی شبکه‌های ارتباطی، کاهش رونق تجاری، مالیات سنگین و متأثر از آن وخامت اوضاع اقتصادی، منجر به زوال شهر دهدشت و خالی شدن آن از سکنه گردید. ضعف و سیر زوال تدریجی شهر نیز با تضعیف و زوال حکومت صفوی شروع شده و تا دوره قاجار تداوم یافت، اما فروپاشی نهایی و پایان حیات سیاسی - اجتماعی آن مربوط به نیمه پایانی دوره قاجار است.

کلیدواژه‌ها

• کورۀ ارجان
• بلادشاپور
• کهگیلویه
• شهر دهدشت
• شهرهای صفوی

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Developments and factors influencing the decline of the historical city of Dehdasht from the Safavid era to the end of the Qajar era.

نویسندگان [English]

• davoud pakbaz kataj ¹
• hasan karimian ²
• mosayeb amiri ³
• Majid Montazer- Zohouri ⁴

¹ PhD student, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

² Full Professor, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

³ Associate Professor, Research Institute of Cultural Heritage, Tehran, Iran

⁴ Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Dehdasht is one of the most important cities of southwestern Iran during the Islamic era, which was of great importance and prosperity in the Safavid period. This city was in the Safavid era the  Dar al -Molk and the ruler of the large province of Kohgiluyeh, which covered the Arrajan wide area. The city of Dehdasht, during its period of prosperity, had all the signs of an urban center. The purpose of this paper is to analyze and examine the factors contributing to the decline of the city of Dehdasht from the Safavid period to the end of the Qajar era and the time of its decline. In this study, which has been conducted using a historical-analytical method, an attempt is made to answer the question of what factors led to the decline of the historic city of Dehdasht, and to which period in history does the end of its political and social life belong? Based on the results of the analysis of historical sources and archaeological studies, war and riots and successive looting, insecurity, destruction of communication networks, decreased business prosperity, heavy taxation and deterioration of the economic situation led to the decline of the historic city of Dehdasht and the city's emptying of the people. The weakness and gradual decline of the city also began with the weakening of the Safavid government and continued until the Qajar period, but the final collapse and end of its political and social life dates back to the late Qajar period.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arrajan khore
• Biladshapur
• Kohgiluyeh
• the Dehdasht city
• Safavid cities