نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد انصاری ¹
• جهانگیر صفری ²
• ابراهیم ظاهری عبده وند ³

¹ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران،

² استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران

³ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران،

چکیده

در قصۀ «برادران طلایی»، از قصه های رایج در فرهنگ بختیاری، بن‏ مایه ‏های اسطوره ‏ای مختلفی همچون آیین قربانی برای الهۀ مادر، مطابقت شخصیت‏ ها با ایزدان، کارکرد اسطوره­ای اشیا و مکان‏ هایی چون حلقه، برف، کوه و انار دیده می‌شود؛ بنابراین فهم درست این قصه، در گروِ شناخت این عناصر اسطوره‌ای است که در این پژوهش، با روش اسنادی و رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی آن‏ ها در پیوند با متونی چون شاهنامه پرداخته می‏ شود. یافته‌ها و نتایج پژوهش نشان می ‏دهد اسطورۀ کلان در این قصه، ازدواج با پری و آیین‏ های مرتبط با آن است؛ آیین ‏هایی که هنوز برخی از نشانه­ های آن مانند ازدواج با قنات در مناطق مختلف ایران رایج است. علاوه ‌بر این، شخصیت های این قصه، دگردیسی یافتۀ ایزدان است یا می‏توان گفت ایزدان، کهن‏ نمونه‌ای برای ساختن آنان بوده‏ اند؛ چنان‏که شخصیت درویش با توجه به دو چهرۀ اهورایی و اهریمنی‏اش، مانند ایزد وایو است و بیشتر خویشکاری ‏های پری مانند ارتباط با آب و چشمه، قدرت پیکرگردانی و تبدیل کردن قهرمان به سنگ، در کنش‌های شخصیت دخترغارنشین دیده می‏ شود. کنش‏ های قصه، مانند کشتن جوان/درویش بر سر چشمه، ریشه در آیین قربانی برای الهۀ آب دارد، تبدیل شخصیت ‏ها به طلا، نماد اسطوره‏ای جاودانگی است، برون‌همسری و نقش پررنگ شخصیت دختر و پدر در ازدواج نیز ریشه در فرهنگ ازدواج‏ های اسطوره ‏ای دارد.

کلیدواژه‌ها

• اسطوره
• فرهنگ بختیاری
• قصۀ «
• برادران طلایی»
• فرهنگ ازدواج اسطوره‌ای
• ایزد وایو

موضوعات

• ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

The Reflection of Mythological Motifs in the Story of the Baradaran-e-Talaee in Bakhtiari Culture

نویسندگان [English]

• Mohammad ansari ¹
• jahangi safari ²
• Ebrahim zaheri abdevand ³

¹ PhD in Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran

² Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran

³ Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran,

چکیده [English]

The story of Baradaran-e-Talaee is a well-known tale in Bakhtiari culture, rich in mythological motifs such as sacrificial rituals for the mother goddess, character comparisons with gods, and symbolic elements such as rings, snow, mountains, and pomegranates. A proper understanding of this story depends on recognizing these motifs. This research explores them in connection with texts such as Shahnameh, using a documentary and descriptive-analytical approach. Findings show that the central myth in this story is marriage to the Peri and its associated rituals, some of which—such as ritualized marriages involving water sources, including aqueducts—are still observed in certain regions of Iran. Furthermore, the story’s characters are either transformed gods or modeled after divine archetypes. For example, the Darvish, with both Ahura and Ahriman aspects, resembles the god Vayus. Many traits of the Peri—such as her connection to water and springs, sacrificial rituals, transfiguration, and turning the hero into stone—are reflected in the actions of the cave girl. Certain events, such as the ritualistic killing of a young man or Darvish at a fountain, are rooted in sacrificial rites to the water goddess. Transforming characters into gold symbolizes immortality, while exogamy and the prominent role of the father and daughter in mythological marriage reflect deep-rooted ancient traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• myth
• Bakhtiari culture
• "
• Baradaran-e-Talaee"
• story
• mythological marriage culture
• Izad Vayu