نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• احمد حیدری

استادیار، گروه هنر و معماری، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در بناهای تاریخی، بخش بیرونی یا عمومی یک سازه به نام­ های دیوان ­عام، ایوان و تالار پذیرایی شناخته شده و عملکرد آن، پذیرایی از میهمانان رسمی یا مکانی برای اجرای تشریفات رسمی و بارعام بوده است. طرح ستاوند از جمله عناصری است که در دوره صفویه در بناهایی مانند آینه ­خانه، عالی­ قاپو و چهلستون ایجاد می ­شود. شباهت ستاوند صفویه با دیوان­ عام دوره شاه جهان که اندکی پیشتر در هند متداول شد، موجب گردید که برخی پژوهشگران مانند کُخ، ستاوند صفوی را بازنمایی از ستاوند گورکانی بدانند. هدف از این پژوهش آن است که ستاوند در معماری صفویه چرا و چگونه رواج یافته و منشاء یا سیر تحول آن چگونه بوده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. حاصل پژوهش نشان می­ دهد که ساخت تالارهای ستوندار با کاربری بارعام، در دوره هخامنشی رواج یافته، ولی در دوره پس از هخامنشی ستاوندها با کاربری بار عام تحت تأثیر عناصر معماری بومی قرار می­گیرند. ستاوند گونه غربی که در خانه بطلمیوسII دیده می­ شود، به شکل یک سایبان در فضای خالی پری استایل ساخته شده است. ستاوند گونه شرقی که در هند مشاهده می­شود و به نام شاه جهانی شهرت یافته، تحت تأثیر سه عنصر بومی شامل: مَنْدَپَه، الگوی خانه چوبی روستایی و چادر یا کمپ مغول­ها قرار گرفته است. در این میان، ستاوند ایرانی دوره صفوی همزمان یا اندکی پس از ستاوندهای شاه جهانی ساخته شده و تحت تأثیر معماری بومی شمال ایران و تخت­ جمشید قرار گرفته است. در بنای عالی­ قاپو، بر خلاف بناهای دیگر صفوی، عناصر معماری هند بیشتر مشاهده می ­شود که می­توان به تأثیر مَنْدَپَه اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

• ستاوند
• جَهْروکِه
• دیوان‌عام
• شاهجهان
• شاه‌ عباس‌دوم

موضوعات

• پژوهش هنر

عنوان مقاله [English]

Survey of Information Mughal Empire Audience Hall and its Effect on the Safavid Hypostyle

نویسنده [English]

• Ahmad Heidari

Assistant Professor, Department of Art and Architecture, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran

چکیده [English]

Courtyard, corridor and iwan are among the elements that have played an important role in information the living spaces of a residential unit, both private and public. The public part of a structure is known as the  porch and exterior, and its function has been a place to receive an official guest or a place for ceremonies and public gatherings. In the meantime, the hypostyle design (hypostyle) is one of the elements that was added to some buildings such as Aliaqapo and Chehelston during the reign of Shah Abbas II Safavid and then spread in different forms. The resemblance of the Safavid hypostyle to the general court of the Shah Jahan period, which had become common in India a little earlier, led some scholars to consider the Safavid hypostyle as a representation of the Audience hall Gurkani. The question of this research is why and how hypostyle became popular in Safavid architecture and how was its origin or evolution? This research has been done by descriptive-analytical method. The result of the research shows that hypostyle  Mughal Empire is a combination of Achaemenid columned halls and Mandapa of Hindu temples and was first built in India during the Shah Jahan period and then Safavid borrowed from it. This element became desirable in Iranian architecture and in order to create a suitable open and empty space, after the Safavid period in the nave of the mosques of Zandieh and Qajar period, it has been used in a transformed way.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hypostyle
• Jahrokeh
• Divan-e-Aam
• Shah Jahan
• Shah Abbas II