نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2 استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز و عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی
چکیده
علم هندسه در تمدن اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از جلوه‌های این علم که در رسائل دانشمندان و صناعت اهل حِرف بسیار مورد توجه قرار گرفت، هندسه حجم است. از آنجای که احجام ساخته شده در قالب بناهای معماری، آثار هنری و یا ابزارهای کاربردی بخش عظیمی از تمدن اسلامی را شکل می‌دهند، بررسی ارتباط بین تفکر و نگاه به هندسه حجم از منظر اندیشمندان مسلمان در ادوار مختلف دارای اهمیت است. این پژوهش با استفاده از روش تفسیری-تاریخی کار شده است تا به این سوال‌ها پاسخ دهد: علم هندسه بر اساس چه مبانی در طبقه‌بندی علوم تقسیم‌بندی شده است؟ سیر تحول در نگاه به هندسه حجم در ارتباط با تقسیم‌بندی علم هندسه در نزد ریاضی‌دانان مسلمان چگونه بوده است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، تقسیم‌بندی علم هندسه به نظری و عملی اولین بار توسط فارابی انجام گرفت، تقسیمات اخوان الصفا که برای هندسه جنبه‌های رمزی قائل هستند به هندسه محسوس و معقول است. تاکید بر عمل در طبقه‌بندی علوم در دوره اسلامی با توجه به اهمیتی کاربرد علوم نظری در عمل بوده است. چنین اهمیتی سبب شد تا نگاه به هندسه حجم علاوه بر بنیان‌های نظری فلسفی، مثلثاتی، محاسباتی و مخروطات از مباحث نظری مانند احجام سازنده کیهان متحول شود و محاسبه حجم از شیوه مقایسه‌ای به محاسبات عددی توسعه یابد و با توجه به پیوندی که هندسه با صناعت ایجاد کرد ارجاعات به حجم از مجسمات تا ابعاد المکان (فضا) گسترده شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of Geometric Volume Evolution from the Perspective of Muslim Scholars since the First to the Fifth AH centuries
نویسندگان [English]
- Aref Azizpour Shoubi 1
- Ahad Nejad Ebrahimi 2
- Yaser Shahbazi 1
1 Tabriz Islamic Art University
2 Professor of Tabriz Islamic Art University
چکیده [English]
Geometry plays an integral role in the architectural production of all cultures, either consciously or inadvertently. The Islamic scholars classified it into different categories. In the treatises of scholars and professionals, volume geometry was one of the manifestations of this science. Due to the development of mathematical sciences in Islamic societies, their appearance in the architecture of the Islamic world has been more complex. Understanding the relationship between the thinking about volume and geometry among Muslim mathematicians in different eras is important for understanding the geometry of volume in Iranian architectural works. The time period of this research is focused on the beginning of Islam until the 5th century of Hijri. As far as the purpose of this research is concerned, it belongs to the basic-theoretical category. Interpretive-historical research has been used to answer the following questions: The science of geometry is classified as a science according to what basis? How have Muslim mathematicians viewed volume geometry in light of the classification of geometry science? Al-Farabi's classified geometry into theory and practice, And Akhwan al-Safa attribute mystical aspects to Pythagorean thinking in classifying Geometry. Both categories, however, share a common application of geometry in theory and practice, which in the Islamic period was used to build Islamic civilization by applying theoretical topics to practical situations. The emphasis on practice in the classification of sciences during the Islamic period has been due to the importance of the application of theoretical sciences in practice. This importance transformed the view of volume geometry from theoretical topics, such as creating volumes of the universe, in addition to philosophical, trigonometric, computational, and conic theoretical foundations. The volume calculation was developed from a comparative method to numerical calculations because of the link that geometry is created with industry. References to volume ranged from sculptures to spatial dimensions.
کلیدواژه‌ها [English]
- geometry
- architectural geometry
- volume geometry
- theoretical and practical geometry
- perceptible and reasonable geometry
)