مقاله پژوهشی
بررسی منشأ و اصالت پیش از اسلامی نقشمایۀ بهرام و آزاده در آثار هنری ایران سده‌های چهارم تا هشتم هجری قمری

بهرام آجورلو؛ ضحی اصغر‌زاده چرندابی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51695

چکیده
  شماری از آثار هنری ایران سده­های 4 تا 8 ﻫ. ق. با مجالسی آراسته شده­اند که شاهی کمان­گیر و سواره را در نخجیرگاه آهو نمایش می­دهد، درحالی­که بر پشت مرکبش زنی ریزاندام و چنگ­نواز نشسته است. این صحنه بنا بر متن شاهنامۀ فردوسی و هفت پیکر نظامی گنجوی، داستان بهرام گور شاهنشاه ساسانی و کنیز خنیاگرش آزاده را روایت می­کند. البته انتساب ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
وضعیت اجتماعی زن در ایلام باستان: وصیت‌نامۀ ایلامی گیمیل‌ادد از دورۀ سوکل‌مخ‌ها (1650 ق.م)

حسین بادامچی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 17-32

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51696

چکیده
  اگرچه متون تاریخی به زبان ایلامی از دورۀ ایلامی قدیم نادر هستند، اما از شوش در دورۀ سوکل‌مخ‌ها نزدیک به 550 سند حقوقی به زبان اکدی و در موضوعات گوناگون حقوقی به دست آمده است که فرصتی بی‌نظیر برای مطالعۀ نهادهای حقوقی و اجتماعی ایلام باستان فراهم می‌کند. مقالۀ حاضر ضمن ویرایش و ترجمۀ وصیت‌نامه گیمیل‌اَدد، اهل شوش از سده 17 ق. م، به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نگاهی به هنر نازک‌کاری چوب در سنندج از دورۀ قاجار تا امروز

محمد ابراهیم زارعی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 33-51

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51697

چکیده
  نازک‌کاری از جمله هنرهایی است که وسایل کاربردی و هنری از چوب‌های خوش نقش و رنگ با ظرافت و دقت بالا ساخته می‌شود. شواهد و مدارک نشان می‌دهد که از دورۀ صفوی هنر اُرسی‌سازی و به تبع آن هنر نازک‌کاری در شهر سنندج گسترش یافته است. فعالیت اُرسی‌سازی اکنون به دلایل متعدد، از جمله کمبود استادکار و هزینه‌های بالا، رونق ندارد، امّا هنر نازک‌کاری ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
واکاوی دورۀ نظام اشتراکی ابتدایی تاریخ جامعه ایرانی در نگاه و رویکرد ایرانشناسان شوروی

روزبه زرین‌کوب؛ علیرضا سلیمان‌زاده

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 53-71

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51698

چکیده
    در تاریخ­نگاری شوروی، دورۀ نظام اشتراکی ابتدایی نخستین صورت­بندی خاص اجتماعی و اقتصادی سوسیالیستی است. اشکال اوّلیۀ سازمان‌های اجتماعی انسانی در مکتب مارکسیسم به «کمونیسم اوّلیه» مشهورند. مقالۀ حاضر بحثی پیرامون روش­های جدیدی است که مورخان و ایرانشناسان شوروی در تحلیل نظام اشتراکی جامعۀ ایرانی به کار گرفته بوده‌اند. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
حضور ساسانیان در کرانه‌های خلیج فارس بر پایۀ گزارش‌های تاریخی و مطالعات باستان‌شناسی

میثم لباف خانیکی؛ بهمن فیروزمندی؛ علیرضا خسروزاده

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 73-91

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51699

چکیده
  کرانه‌های خلیج فارس از آغازین سال‌های دورۀ ساسانی شاهد حضور فرمانروایان مقتدر آن سلسله و اقدامات عمرانی ایشان بوده است. پادشاهان ساسانی، با پی ریختن شهرها و توسعه بخشیدن مراکز جمعیتی در کرانه‌های خلیج فارس، از یک سو حاکمیت خویش را بر آن مناطق تثبیت کردند و از سوی دیگر سنگری دفاعی در برابر دست­اندازی مهاجمان فراهم ‌آوردند. علاوه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مهرهای اشکانی: نگرشی بر سبک هنری و کارکرد

یعقوب محمدی‌فر؛ یداله حیدری باباکمال؛ مریم دولتی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 93-112

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51700

چکیده
  مهرها می­توانند به شناسایی جنبه­های تاریکی از یک دورۀ فرهنگی کمک کنند.مهرها و گِل­مهرهای اشکانی علاوه بر نقش مهمی که در رابطه با تجارت جامعه داشته­اند، برای شناسایی هنر و فرهنگ این دوره نیز مهم می­باشند. صرفاً در معدودی از محوطه­های این دوران که گزارش آنها منتشر شده یا بر اساس آثار اندک آنها در مجموعه­ها و موزه­ها، معرفی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رهیافتی به اخلاق فضیلت در دینکرد ششم

سید سعید رضا منتظری؛ محمدرضا نظری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، صفحه 113-131

https://doi.org/10.22059/jis.2014.51701

چکیده
  اخلاق ایران باستان همواره یکی از جذاب­ترین مباحث مطالعات ایران­شناسان را تشکیل داده است. به دلیل اهمیت دین در دورۀ ساسانیان، اخلاق ایرانی نیز برجستگی بسیاری پیدا کرد و آثار اخلاقی بسیاری تدوین شد. از مطالب اخلاقی رایج در این دوره می­توان به سنت اندرز و اندرزگویی اشاره داشت. اندرزنامه­ها از سنخ اخلاق عملی در حوزۀ ایران باستان ...  بیشتر