مقاله پژوهشی
آرمانشهر حکیم طوس در شاهنامه

محمود جعفری دهقی

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 1-12

چکیده
  به نظر میرسد که ویژگیهای شهرهای آرمانی از یک سو در کهن ترین اسطوره های ایرانی و از سوی دیگر در شاهنام? حکیم طوس مندرج است. ظاهراً بن مایه و الگوی شهر آرمانی، یکی ور جمکرد است که کهن ترین نمونه از اینگونه شهرها است و بنابر روایت وندیداد، به دست جمشید بنا شد تا نمونه ای از موجودات اهورایی در آن نگهداری شود. یکی از ویژگیهای این ور یا بارو، ...  بیشتر

پیشینۀ تحوّلات و دگردیسی فرهنگیِ آثار مکتوب پیش از اسلام

حمیرا زمردی

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 13-22

چکیده
  ایران زمین در برهه‌های مختلف تاریخ، مورد تهاجم اقوام بیگانه بوده و آثار مکتوب ایرانی اعمّ از کتاب‌های دینی، علمی، تاریخی و ... بارها در معرض زوال و نابودی قرار گرفته است. اَسناد متعدّدِ تاریخی به تاریخچ? این امر اشاره داشته‌اند و نیز گواهی می‌دهند که میراث مکتوب ایرانی از طریق باز تحریر یا تالیف مجدّد و نیز ترجمه در معرض بازیافت ...  بیشتر

جایگاه ایالت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شرقی در شاهنشاهی هخامنشی

بهمن فیروزمندی؛ علی بهادری

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 23-41

چکیده
  جای خالی پژوهش در باب تأثیر شاهنشاهی هخامنشی بر ایالات شرقی از یک سو ناشی از سکوت نویسندگان کلاسیک در پرداختن به این سرزمین‌هاست و از سوی دیگر به کمبود آثار باستان‌شناختی مربوط به هخامنشیان در منطقة مزبور بازمی‌گردد. در مقالة حاضر، به یاری آثار یادمانی و مدارک اقتصادی و اداری به دست آمده از مراکز شاهنشاهی، نظیر کتیبه‌های ...  بیشتر

تأثیر سیاست در تدوین و گسترش مزدک‌نامه‌ها

عباس زارعی مهرورز؛ نورالدین نعمتی

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 43-56

چکیده
  در اوایل دورة سلطنت قباد پادشاه ساسانی (486- 531 م) جنبشی مهم به رهبری مزدک، با دلایل گوناگون اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، رخ داد؛ که پادشاه نیز، برای تضعیف موقعیت بزرگان و روحانیان، از آن حمایت کرد. طبیعتاً بزرگان با جنبش مخالفت کردند و قباد را از سلطنت خلع کردند و او فقط با حمایت هیاطله توانست دوباره به تخت سلطنت بازگردد. سالیان بعد، اتحاد ...  بیشتر

محوطه‌های عصر سنگ دشت ایذه: شناسایی و تحلیل مکانی

کمال الدین نیکنامی؛ مژگان جایز

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 57-80

چکیده
  دشت ایذه،‌ دشتی رسوبی واقع در شمال شرقی استان خوزستان است که در سال 1386 طی بررسی‌های سطحی آن تعداد 54 محوطة فراپارینه‌سنگی و اوایل نوسنگی در آن کشف شد. هنری رایت، که پیش از انقلاب این محوطه را مورد بررسی قرار داده‌ بود، اشاره می‌کند که تنها 30 درصد از کوهپایه‌ها را به صورت کامل بررسی کرده‌اند و بنابراین امکان به دست آوردن ...  بیشتر

نخستین موج مهاجرت جنوب به شمال در خلیج فارس و نواحی مجاور آن

محمد باقر وثوقی

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 81-94

چکیده
  مهمترین تحوّل اجتماعی مستمر و بدون انقطاع در تاریخ خلیج فارس، «مهاجرت و جابجایی جمعیّت» در دو سوی کرانه های آن است، این پدیده از چنان اهمیّتی برخوردار است که بدون بررسی و در نظر گرفتن آن، نمی توان به درک درستی از رویدادها و حوادث این منطقه به ویژه در دوران پیش از نفت، رسید. اگر با ترسیم یک خط فرضی، طول خلیج فارس را به دو قسمت شمالی ...  بیشتر

روند شکل‌گیری مسئلة جزایر سه گانه

حسن زندیه؛ محمود عرب اسماعیلی؛ سلمان قاسمیان

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1390، صفحه 95-118

چکیده
  بررسی چرایی و چگونگی شکل‌گیری مسئلة جزایر سهگانه به علت نقش آن در ایجاد یک تفاهم اصولی میان دو کشور ایران و امارات متحده عربی از اهمیت زیادی برخوردار است. طبق اسناد موجود، تا اواخر قرن نوزدهم حتی مقامات انگلیسی نیز بر ایرانی بودن این جزایر تأکید داشتهاند، اما اوجگیری رقابتهای اقتصادی و سیاسی میان دول غربی در دهه‌های پایانی قرن ...  بیشتر