مقاله پژوهشی
آگاهی تازه‌ای از رابطۀ عمر خیّام و امام محمد غزّالی(دو رباعی نویافته از خیّام در رثای غزّالی)

محمد افشین وفایی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 1-13

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68279

چکیده
  از احوال خیّام اطلاع زیادی در دست نیست. گویا مجموعة اشعار مدوّنی نداشته و اگر هم داشته به دست ما نرسیده است. قدیم‌ترین مجموعه‌های رباعیات منسوب بدو که در دست است در نیمۀ دوم سدۀ نهم هجری قمری گرد آورده شده و مشحون است از رباعیاتی که قطعاً و یقیناً از خیّام نیست. ناچار باید اشعار اصیل او را به مرور ایّام در لابه‌لای متون کهن یافت و این ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ملاحظاتی انتقادی درباب نگرش سیاحان خارجی دورة قاجار به آیین یارسان

جهانبخش ثواقب؛ معصومه هادی؛ محمدرضا زاده صفری

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 15-32

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68280

چکیده
  گسترش ورود اروپاییان به ایران در قرن 19میلادی/13 هجری، اگرچه موجبات افزایش اطلاعات آنان در عرصه­های مختلف از طبیعت و جامعة ایران را فراهم ساخت، اما به­دلیل ادراک حسی یا سطحی از فرهنگ، ادیان و مذاهب ایرانی، به­ویژه مذاهب قومی، محلی و رازآلود، دریافت­های آنان با اما و اگرهای فراوانی همراه است. این امر در گزارش سیاحان غربی دورة ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
گفتمان فکری روزنامة اختر دربارة وضعیت منحط و عقب‌ماندۀ ایران و جهان اسلام

داریوش رحمانیان؛ افسانه روشن

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 33-48

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68282

چکیده
  انحطاط و راه برون‌رفت ایران و اسلام از آن یکی از موضوعات مهم مطرح­شده در مطبوعات دوران قاجار، از جمله روزنامۀ اختر، است.  پرسش این مقاله این است که شیوه­های گفتمانی که نویسندگان اختر در دو سال نخست انتشار برای بازنمایی ایدئولوژی فکریشان دربارة علل عقـب­مـاندگی ایران و راه­های برون­­رفت از آن به کار می­بردند، چگونه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تکوین خطوط مواصلاتی نواحی شرقی همدان و نقش آن در تکامل مراکز سکونتگاهی (با تأکید بر ناحیۀ درگزین)

حبیب شرفی صفا؛ اسماعیل چنگیزی؛ محمدحسن رازنهان

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 49-66

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68284

چکیده
  درگزین از جملة مناطقی است که در گذشته به سبب قرار گرفتن بر سر راه­های ارتباطی از اهمیت سیاسی و فرهنگی برخوردار بوده و امروزه نیز وجود بناهای تاریخی و تپه‌های باستانی به­جا­مانده از آن ایام  نشان از اهمیت آن در گذشته دارد. حال با توجه به اهمیّت و جایگاه این ناحیه، این سؤال مطرح است که چرا درگزین در قرون بعد از اسلام تاریخ ایران ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
خرد در منظومه های حماسی فارسی و سنجش آن با متون زرتشتی (مطالعۀ موردی: گرشاسب نامه، بهمن نامه و کوش نامه)

کلثوم غضنفری؛ احسان محمدی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 67-82

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68283

چکیده
  منظومه­های حماسی فارسی غالباً روایات مربوط به ایران باستان را نقل می­کنند. با توجه به اینکه ممکن است پیشینة برخی از این روایات حماسیِ خارج از شاهنامه نیز به دوران ساسانی برسد، می­توان انتظار داشت که مفاهیم و باورهای زرتشتی هم در این منظومه­ها بی‌تأثیر نباشند. یکی از مهم‌ترین این مفاهیم خرد است. این نوشته به بررسی استمرار مفهوم ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
توسعه و تحول بردسیر در دورة قراختائیان بر اساس دیدگاه مقدسی

عبدالرضا کلمرزی؛ محمدباقر وثوقی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 83-101

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68285

چکیده
  مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم تعاریف جدیدی از «مصر»، «قصبه» «مدینه» و «قریه» آورده و با توجه به نقش و کارکرد آن‌ها در قبال یکدیگر، حیات هر واحد را در پیوند با واحد دیگر دانسته است. وی برای تشریح پیوند آن‌ها به یکدیگر از رابطة موجود بین شاهان، حاجبان، ا‌سواران و پیاده‌نظام‌ها کمک گرفته است و در قالب ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کارکردشناسی نخل در آیین نخل گردانی از منظر حفاظت از گنجینه های فرهنگی ایران

عادله محتشم؛ صمد سامانیان

دوره 7، شماره 2 ، دی 1396، صفحه 103-121

https://doi.org/10.22059/jis.2018.68286

چکیده
  آیین­ها از مهم­ترین کنش­ها و ارجمندترین میراث­های انسانی برجامانده و جاری در جوامع هستند. نخل­گردانی، آیین کهن ایرانی که با ورود اسلام به ایران در ادامة حیات خویش، رنگ و بوی شیعی به خود گرفته، آیینی همچنان زنده و پویا و گنجینه­ای غنی برای شناخت بخشی از فرهنگ ایرانیان است. اشیاء از ملزومات و اجزاء اساسی برگزاری بعضی از این ...  بیشتر