نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کلثوم غضنفری ¹
• احسان محمدی ²

¹ استادیار تاریخ دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری گروۀ تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران

چکیده

منظومه­های حماسی فارسی غالباً روایات مربوط به ایران باستان را نقل می­کنند. با توجه به اینکه ممکن است پیشینة برخی از این روایات حماسیِ خارج از شاهنامه نیز به دوران ساسانی برسد، می­توان انتظار داشت که مفاهیم و باورهای زرتشتی هم در این منظومه­ها بی‌تأثیر نباشند. یکی از مهم‌ترین این مفاهیم خرد است. این نوشته به بررسی استمرار مفهوم خردِ مذکور در متون زردشتی در این منظومه­های حماسی می­پردازد. بررسی موردی و مقایسة متون زرتشتی و منظومه­های مورد نظر دربارة مفهوم خرد نشان می­دهد که این منظومه­ها نه‌تنها در مورد اهمیت مفهوم خرد، که حتی در توصیف ویژگی­ها و تشبیهاتی که در مورد این مفهوم به کار می­برند، پیرو ادبیات زرتشتی، به­ویژه ادبیات پهلوی، هستند. هرچند تأثیرپذیری منظومه­های مورد بررسی در مورد مفهوم خرد و اهمّیت و نقش آن از متون زرتشتی به اندازۀ شاهنامه فردوسی نیست، ولی باز هم ردّ پای متون زرتشتی را می­توان در آن‌ها دنبال کرد، به­ویژه در گرشاسب­نامه که بیت­های بیشتری را به خرد اختصاص می­دهد و تشبیهات نزدیکتری به متون پهلوی را نقل می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• خرد
• منظومه‌های حماسی فارسی
• متون زرتشتی
• بهمن نامه
• گرشاسب نامه
• کوش نامه

عنوان مقاله [English]

Wisdom in Persian Epic Poems and Comparing it with Zoroastrian Texts (Case Study: Garshasb-name, Bahman-name, and Kush-name)

نویسندگان [English]

• Kolthom Ghazanfari ¹
• ehsan mohammadi ²

¹ Assistant Professor of History at Tehran University

² Ph.D. Candidate of Ancient Iranian History at Tehran University

چکیده [English]

Persian epic poems often recite the narratives related to ancient Iran. Besides Shahname, other epic poems may root back in the Sassanid era, therefore, one can expect that the Zoroastrian concepts and beliefs affected these poems. One of the most essential concepts in Zoroastrian texts is wisdom, and the present paper examines the continuity of this concept in epic poems. The case study and comparison of the concept of wisdom in the Zoroastrian texts and the epic poems show that the poems follow the Zoroastrian, especially the Pahlavi literature. This continuity is not only in the significance of the concept of wisdom but also in the description of its features and the similes related to it. Although the concept of wisdom in these poems is not as bold as its influence in Shahname of Ferdowsi, it can still be traced; especially in Garshasb-name, in which many couplets are devoted to the concept of wisdom and the similes are closer to the ones in Pahlavi texts.

کلیدواژه‌ها [English]

• wisdom
• Persian epic poems
• Zoroastrian texts
• Bahman-name
• Garshasb-name
• Kush-name