نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تاریخ ایران باستان، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استاد گروه تاریخ، واحد نجف آباد. دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 دانشیار گروه تاریخ و زبانها و تمدن های دنیای باستان، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران.

4 استادیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.22059/jis.2022.349712.1159

چکیده

چگونگی خلقت آغازین جهان و آفرینش عناصر طبیعی و تناسب آن ها با اعداد همواره مورد توجه بشر بوده است.هر چند اسطوره های آفرینش منعکس کننده ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند را جستجو می کنند. با اهمیت و نقشی که آب در زندگی دارد و سبب شده تا نقش ویژه ای در باورهای همه ملت ها پیدا کند، گروهی از اقوام قدیم منشاء همۀ آفرینش را در آب جستجو می کردند.وجود آب در آغاز آفرینش بر پایۀ متون کهن ایرانی همیشه مورد توجه بوده و در باورمندی ایرانیان باستان، آفرینش آب پس از آسمان صورت می گیرد. در ادیان پیشازردشتی و نیز در دیانت زردشتی، آب همواره مقدس بوده و ایزدبانوان و ایزدانی مأمور محافظت و پاسبانی از آن بودند.در نظام فرهنگی و زیستی آغازین حیات، انسان برای شناخت پدیده های هستی از شیوه های خاصی بهره می گرفت که یکی از آن ها اسطوره است. اسطوره ها جزء اولین استدلال ها و تبیین شناختی بشر اولیه برای مشخص کردن چیستی و جایگاه عناصر دردسترس و ناشناخته طبیعت هستند.این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی نقش اعداد مقدس سه و هفت را در آفرینش آبها مورد مداقه و تحلیل قرار داده و نتایج تحقیق حاکی از آن است که اعداد بر طبیعت تحت امرشان تأثیرمی گذارند و این گونه میان خدا و جهان آفرینش واسطه میشوند.در این بین عدد سه بیشتر معنوی و در باورمندی دینی و امور ایزدی و نیک و عدد هفت بیشتر مادی و گاهاً معنوی در آفرینش این عنصر نقش داشته اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explanation and analysis of the role of sacred numbers in the creation of water in ancient Iran (Case Study: The Numbers Three and Seven)

نویسندگان [English]

  • hasan Atash Ab parvar 1
  • mohamadkarim yousefjamali 2
  • Esmaeil sangari 3
  • shokouh alsadat Arabi hashemi 4

1 PhD student, Department of Ancient Iranian History, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.

2 Professor of History Department, Najaf Abad branch. Islamic Azad University, Najafabad, Iran

3 Associate Professor, Department of History and Ancient World Languages and Civilizations, Isfahan University, Isfahan, Iran.

4 Assistant Professor, Department of History, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.

چکیده [English]

How the universe was originally created and the creation of natural elements and their fit with numbers has always been of human interest. Although the myths of creation reflect the mindset of primitive man, they often seek a purposeful structure. With the importance and role that water has in life and has caused it to play a special role in the beliefs of all nations, a group of ancient tribes sought the origin of all creation in water. The existence of water at the beginning of creation based on ancient Iranian texts has always been considered and in the belief of the ancient Iranians, the creation of water takes place after the sky. In pre-Zoroastrian religions and also in Zoroastrian religion, water has always been sacred and goddesses and goddesses were in charge of protecting and guarding it. A significant part of the myths of ancient Iranian religions is dedicated to water. In the cultural and biological system of the early periods of life, humans used special methods to recognize and introduce the phenomena of existence, one of which is myth. Myths are among the first arguments and cognitive explanations of early humans to determine the nature and location of the available and unknown elements of nature, and they include part of the human cognitive system in the beginning of mankind.  This research has studied and analyzed the role of sacred numbers three and seven in the creation of waters with a descriptive and analytical approach. The results of the research indicate that numbers influence nature and the objects under their control, and in this way they mediate between God and the world of creation. In between, the number three is more spiritual and has a role in religious belief and Yazidi and good affairs, and the number seven is more material and sometimes spiritual in the creation of water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creation of waters
  • sacred numbers
  • mythology
  • ancient Iran
  • numbers three and seven
قرآن کریم (1388). ترجمة مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: پیام عدالت.
آموزگار، ژاله (1383). تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.
اسماعیل‏پور، ابوالقاسم (1375). اسطورۀ آفرینش در آیین‏ مانوی، تهران: سمت.
الیاده، میرچا (1393). چشم‏انداز‏های اسطوره، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: توس، چ5.
ــــــــــ (1393). مقدس و نامقدس، ترجمة نصرالله زنگویی، تهران: سروش، چ3.
الئاریوس، آدام (1363). سفرنامة آدام الئاریوس، ترجمة احمد بهپور، تهران: ابتکار نو.
ایونس، ورونیکا (1381). شناخت اساطیر هند، ترجمۀ باجلان فرخی، تهران: نشر اساطیر.
اورتون، گری (1390). اسطوره‏های اینکا، ترجمة عباس مخبر، تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
باجلان فرخی، محمدحسین (1358). «آفرینش جهان در اساطیر سومر»، کتاب جمعه، س اول، ش 9، ص 140ـ151.
بیرونی، ابوریحان (1363). آثارالباقیه، ترجمۀ اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر، چ3.
بیرلین، ج .ف (1389). اسطوره‏های موازی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز، چ2.
بویس، مری (1376). تاریخ کیش زرتشت، ج اول، ترجمۀ همایون صنعتی‏زاده، تهران: توس.
بهار، مهرداد (1381). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
ــــــــــ (1385). بندهش، فرنبغ‌دادگی، تهران: توس.
پورداود، ابراهیم (1353). اوستا، تهران: فروهر.
تقی‏زاده، حسن (1317). گاهشماری‏ در ایران قدیم، تهران: توس.
جعفری دهقی، محمود (1382). «اسب و باران‏سازی در اساطیر ایران»، مجلۀ مطالعات ایرانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، س2، ش4، ص 169ـ188.
دالاپیکولا، آنا ال (1385). اسطوره‏های هند، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز. چ5.
دوستخواه، جلیل (1389). اوستا، تهران: مروارید، چ15.
دومزیل، ژرژ (1383). سرنوشت شهریار، ترجمة مهدی باقی و نسرین مختاریان، تهران: قصه.
راشد محصل، محمدتقی (1370). زند بهمن‏یسن، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ــــــــــ (1385). وزیدگی‌های زادسپرم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، چ2.
رضی، هاشم (1380). پژوهشی در گاهشماری و جشن‌های ایران باستان، تهران: بهجت.
ژینیو، فیلیپ (1372). ارداویراف‌نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران: معین.
شاردن، ژان (1375). سفرنامة شاردن، محقق، اقبال یغمایی، ج2، تهران: توس.
شیخ فرشی، فرهاد (1378). آناهیتا در باورهای ایران باستان، تهران: نشر حروفیه، چ7.
شیمل، آنه‏ماری (1395). راز اعداد، ترجمة فاطمه توفیقی، قم: نشر دانشگاه ادیان و مذاهب.
فره وشی، بهرام (1368). ایران ویج، تهران: دانشگاه تهران، چ2.
مازندرانی، وحید (1362). تاریخ هرودت، تهران: علمی و فرهنگی.
متحدین، ژاله، کراسنوولسکا (1382). چند چهرة کلیدی در اساطیر گاهشماری ایران، تهران: نشر ورجاوند.
مزداپور، کتایون (1366). «تحلیلی بر اسطورة باران کرداری»، چیستا، س4، ش 8ـ9، ص 580ـ586.
محمودی، خیراله (1374). «جایگاه عدد سه در فرهنگ و آیین‏های باستانی ایرانیان»، شیراز، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ش 42، ص 149ـ162.
میرفخرایی، مهشید (1366). آفرینش در ادیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هارت، جرج (1388). اسطوره‏های مصری، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز، چ5.
نورآقایی، آرش (1396). عدد، نماد، اسطوره، تهران: افکار.
نوری، احمد (1400). وندیداد، تهران: آرتامیس.
والی، زهره (1379). هفت در قلمرو تمدن و فرهنگ بشری، تهران: اساطیر.
وحدانی، بهروز (1381). «اعداد نمادین 12و 7 در موسیقی ایرانی»، تهران، کتاب ماه و هنر.
هینتس، والتر (1376). دنیای گمشدة عیلام، ترجمۀ فیروز فیروز‌نیا، تهران: علمی و فرهنگی، چ2.
هینلز، جان راسل (1383). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
 
Bartholomae, Ch. (1967). Altiranisches Worterbuch, Berlin: Walter de Gruyter co.
Gaviry,S.(1992). Anahita is a goddess of the gods of the ancient gods. Journal of chista. No.89 and 90.1012-1042.
Kent, R.G. (1953). Old Persian, New Haven, American oriental society.
Nyberg, H.S. (1974). A Manual of pahlavi, part: Glossary, Wiesbaden: Otto Harrassowitz..
Shaked, Sh., 1979: The Wisdom of the Sasanian Sages (Dēnkard VI), by: Atur-i Ēmētān, Boulder, Colorado
West, M. L. (2007). Indo-European Poetry and Myth, New York.-5.