نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

یکی از خاندان‌های محتشم آذربایجان در دورۀ مغولی و ایلخانی «جماعت ملکان» تبریز است. افراد این خاندان در تبریز و نواحی آن حاکمیّت داشتند و در نزد خانان مغول، از جمله هولاکوخان (حک  651 663)،  مقرّب و معزّز بودند. چندی از شخصیتهای آن، همچون ملک محمود، امیرمجدالدین محمّد و ابوالمجد تبریزی، شاعر و عالم بودند  و اشعار و آثاری از آنها در دست است. اطلاعات مختصر و پراکنده‌ای از این خاندان در منابع ادبی و تاریخی موجود است و با هم پیوستن این اطلاعات  می‌توان به شناخت چندی از افراد این خاندان دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Malekan Family of Tabriz

نویسندگان [English]

  • Ahmad Goli 1
  • Behrooz Imani 2

1 Associate Professor, Department of of Persian Language and Literature, University of Azerbaijan

2 Ph.D. Candidate, Department of Persian Language and Literature, University of Azerbaijan

چکیده [English]

One of the rich families of Azerbaijan during Mongol and Ilkhanid period was “Jamā‘at-e Malekān” of Tabriz. The persons of this family had rulership in Tabriz and its districts and were nobles and respected persons for the Mongol khans including Holagu (rule: 651-663). Some personalities of this family, like Malek Mahmūd, Amīr Majd al-Dīn Muhammad and Abu al-Majd Tabrizi, were poets and scholars and their poems and works are now available. Brief and scattered information about this family can be found in literary and historical sources and by joining them together some knowledge about the persons of this family may be obtained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azerbaijan
  • Malekān family of Tabriz
  • Safīne-ye Tabriz
  • Raudāt al-Jinān
  • Majma‘ al-Ādāb
آل داوود، سید علی (1383). بررسی سندی نویافته از سفینۀ تبریز، نامۀ بهارستان، سال پنجم، شمارۀ اول و دوم، بهار و زمستان، 119-122.
ابن فوطی، کمال‌الدین (1374). مجمع‌الآداب فی معجم الالقاب، تحقیق محمدکاظم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ایمانی، بهروز (1383).شعرهای نویافته ملک محمود تبریزی،  نامۀ معانی (یادنامۀ احمد گلچین معانی)، به کوشش بهروز ایمانی، تهران، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، 113- 225.
_______ (1392). شعرهای مجدالدین تبریزی در سفینۀ تبریز، با قافلۀ شوق (جشن‌نامۀ استاد محمدعلی موحّد)، به اهتمام محمّد طاهری خسروشاهی، تبریز.
پورجوادی، نصرالله (1379). عرفان اصیل ایرانی در سفینۀ تبریز: نگاهی اجمالی به مجموعه خطی نفیس ابوالمجد تبریزی،  نامۀ بهارستان، سال اول، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان، 59 64.
________ (1380). اشراق و عرفان (مقاله‌ها و نقدها). تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
تبریزی، ابوالمجد ( 1381). سفینۀ تبریز، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1381.
حایری، عبدالحسین (1380). سفینة تبریز، کتابخانه‌ای بین‌الدفتین، نامۀ بهارستان، سال دوم، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان، 41 64.
حشری، محمد امین (1371). روضۀ اطهار، به تصحیح عزیز‌ دولت‌آبادی، تبریز، ستوده.
خوافی، فصیح (1386). مجمل‌ فصیحی، تصحیح سیدمحسن ناجی نصرآبادی، تهران، اساطیر.
خواندمیر (1363). حبیب‌السیر، تهران، خیام، چاپ سوم.
خوش‌سلیقه، محبوبه (1388). مناظرۀ النار و التراب، گزارش میراث، شمارۀ سی و هفت، بهمن و اسفند، 2630.
دولت‌آبادی، عزیز (1386). خلاصة الاشعار و دیوان ملک محمود تبریزی، تبریز، ستوده.
رازی، امین‌احمد (1378). هفت اقلیم، به کوشش محمدرضا طاهری، تهران، سروش.
رشیدالدین ‌فضل‌الله همدانی (1350). وقفنامۀ ربع رشیدی، به کوشش مجتبی مینوی و ایرج افشار، تهران، انجمن آثار ملی.
_________  (1373). جامع‌التواریخ، تصحیح و تحقیق محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران، البرز.
شروانی، جمال خلیل (1377). نزهةالمجالس، به تصحیح و تحقیق محمد امین ریاحی، تهران، علمی، چاپ دوم.
شفیعیون، سعید (1390). رسالة الکافیة فی علم العروض و القافیة. میراث بهارستان، دفتر چهارم، تهران، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، 71 145.
صادقی، علی اشرف (1382). دربارۀ نام امین الدین حاجی بله، نامۀ بهارستان، سال چهارم، شمارۀ اول و دوم، بهار و تابستان، 277 279.
عتیقی، جلال‌الدین (1388). دیوان، به کوشش نصرالله پورجوادی و سعید کریمی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی (چاپ عکسی).
عمادی‌ حایری، محمد (1384).  خلاصة الاشعار فی الرباعیات،  میراث بهارستان، دفتر چهارم، تهران، کتابخانه مجلس، 27 69.
کربلایی، حافظ حسین (1341- 1349). روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، به تصحیح جعفر سلطان القرّایی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
کریمی، سعید ( 1375). حاج بله، دانشنامۀ جهان اسلام (ج 12)، زیر نظر حدّاد عادل، تهران، بنیاد دایرة المعارف اسلامی.
_______ (1392). مجالس، جلال‌الدین عبدالحمید عتیقی تبریزی، تهران، میراث مکتوب.
مایل هروی، نجیب (1378). سایه به سایه (دفتر مقاله‌ها و رساله‌ها)، تهران، نشر گفتار.
________ (1383). مجموعه سازی پس از ربع رشیدی: یادداشتی دربارة مجموعة سفینه‌گون ابوالمجد تبریزی، نامة بهارستان ، سال پنجم، شمارۀ اول و دوم، بهار و زمستان،  57 64.
مستوفی، حمدالله (1362). تاریخ گزیده،  به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، چاپ دوم.
ناجی نصرآبادی (1385). مناظرۀ السمع و البصر، مجموعۀ رسائل فارسی، دفتر هفتم، گروۀ تصحیح متون معارف اسلامی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 7 26.
هروی، سیف جام. مجموعۀ لطایف و سفینۀ ظرایف، دستنویس شمارۀ  or 4110کتابخانۀ بریتانیا. دستنویس  شماره14.761کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات کابل.