نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری دانشگاه هنر اصفهان
2 دانشیار دانشگاه هنر اصفهان
3 دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان
چکیده
معماری صخره‌ای فضای ساخته‌شده به‌وسیلة حفاری در بدنه‌های طبیعی کوه و در بستر زمین بدون استفاده از مصالح ساختمانی است که در نقاط مختلف کشور در طی قرون متمادی به‌صورت بومی شکل گرفته است. دامنة کوه آتش‌فشانی سهند در استان آذربایجان شرقی یکی از مناطق مستعد برای این‌گونه معماری است که این تحقیق با هدف شناسایی، معرفی و گونه‌شناسی آن انجام گرفته است. در کنار مطالعات اسناد، از روش میدانی جهت ثبت و ضبط و توضیح وضعیت کنونی، و از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای شناخت الگوی توزیع معماری صخره‌ای دامنة کوه سهند استفاده گردید. نتایج بررسی‌های انجام‌شده حاکی از شناسایی تعداد 113 نمونة معماری صخره‌ای در دامنة سهند است که در محدودة شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی (تبریز، آذرشهر، عجب‌شیر، بناب، مراغه، هشترود و بستان‌آباد) به انجام رسیده است. معماری‌های صخره‌ای فوق از منظر ریخت‌شناسی در قالب‌های سطحی، زیرسطحی و ترکیبی (همراه با مداخلات جدید) قابل دسته‌بندی هستند. همچنین از لحاظ گونه‌شناسی و تقسیم‌بندی کاربری دارای استفاده‌های مختلفی است، از جمله: الف) معماری مسکونی و استقراری، ب) معماری آیینی و مذهبی، ج) معماری استحفاظی، د) معماری در قالب ابنیة عمومی و عام‌المنفعه، ه) بناهای متفرقه. هم‌اکنون بسیاری از این آثار دچار ویرانی شده و کاربری اولیه خود را از دست داده‌اند و یا دچار تغییر کاربردی گردیده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Classification and Practical Analysis of the Rocky Architecture in Skirts of Sahand Volcano, NW-IRAN
نویسندگان [English]
- Mehdi Razani 1
- Mohammadamin Emami 2
- Alireza Baghbanan 3
1 PhD Candidate, Dept of Conservation Restoration, Art University of Isfahan
2 Associate Professor, Dept of Conservation and Restoration, Art University of Isfahan
3 Associate Professor.Dept of Mining Engineering, Isfahan University of Technology
چکیده [English]
The main aims of this study is the characterization, introduce and typology survey the Rocky Architecture in Skirts of Sahand Volcano from the East Azerbaijan province NW Iran. For this purpose, according to fieldwork investigation and documentary Studies include: to describe the current situation for recognizing interaction of rocky architecture in the skirts of Sahand volcano. The results of the survey were recorded and collect the data from 113 rocky architectures around the Sahand Mountain on the border of the townships of East Azerbaijan province include: Tabriz, Azarshahr, Ajabshir, Bonab, Hashtrod, and Bostonabad. According to the existing archeological theory, Sahand rocky architectures were residential from the first millennium BC till now; and in the morphological point of view, it is separable from surface architecture, underground architecture and combination type of the two previous species. In general, the obtained results demonstrate that Sahand rocky architectures can divided to five categories from application typology include: 1) residential and settlement architectures, 2), Public architectures, 3) Religious and ritual architecture 4) Military architecture and 5) Other applications, Nowadays, such reasons like changing the life styles and decay process cause of poor living conditions, ruination, and seasonal residence or reusing in most rocky architectures in this area have been.
کلیدواژه‌ها [English]
- Rocky architecture
- Sahand Mountain
- Typology
- Cultural & Natural Heritage
- Geographic Information System (GIS)
)