بهروز افخمی؛ زینب خسروی
چکیده
باغ ایرانی از مهمترین پدیدههای فرهنگی ایران است. بر پایۀ اسناد تاریخی و شواهد باستانشناسی نخستین باغهای ایرانی در دورۀ هخامنشی ساخته شدهاند. این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که باغ ایرانی، به عنوان یکی از خصوصیات فرهنگ ایرانی، چه معنا و مفاهیم اجتماعی و فرهنگی را بازنمایی میکند؟ چارچوب نظری پژوهش بر اساس ...
بیشتر
باغ ایرانی از مهمترین پدیدههای فرهنگی ایران است. بر پایۀ اسناد تاریخی و شواهد باستانشناسی نخستین باغهای ایرانی در دورۀ هخامنشی ساخته شدهاند. این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که باغ ایرانی، به عنوان یکی از خصوصیات فرهنگ ایرانی، چه معنا و مفاهیم اجتماعی و فرهنگی را بازنمایی میکند؟ چارچوب نظری پژوهش بر اساس نظریة هتروتوپیای فوکو نهاده شده و کوشش شده است که کارکردهای چندگانة باغ ایرانی تبیین شود. باغ ایرانی معنا و کارکردی چندگانه داشته است. نخستین اینها مرتبط است با رفع محدودیت انسان و تسلط فرهنگ زیستی بر جغرافیای ایران که در قالب منظرسازی باغ نمایان میشود؛ دومین اینها مرتبط است با بهرهبرداری نهاد سیاسی از باغ یا نمادهای باغ ایرانی در جهت معنادهی به فضای باغ به منظور نمایش قدرت و مشروعیت؛ و سومین هماهنگی، یکپارچگی و نظم پدیدههای طبیعی است. نظم باغ ایرانی به انسان آرامش و احتمالاً حس نزدیکی و ارتباط با خداوند را میداده است. کارکردهای چندگانه و متراکم باغ ایرانی وارد ناخودآگاه جمعی ایرانیان شده و در فرهنگ ایرانی، باغ به مکان مرکزی تبدیل شده و به همین جهت در دورههای مختلف تاریخی ساخت آن تداوم یافته است.