حمیدرضا دالوند
چکیده
در روزگار فرمانروایی محمد ولی میرزا در یزد، در حدود سالهای 1238ـ1243 ﻫ.ق.، زردشتیان به کفر و بیدینی متهم شدند و سرانجام با پادرمیانی شاهزادة قاجار پرسشهایی دربارة اساس دین از آنان پرسیده شد و به این شیوه، حقانیت دینی آنان اثبات شد و از اتهام پاک شدند. موبد خدابخش پور موبد فرود، دستور کیخسرو پور دستورخدابخش و هیربد جاماسب ...
بیشتر
در روزگار فرمانروایی محمد ولی میرزا در یزد، در حدود سالهای 1238ـ1243 ﻫ.ق.، زردشتیان به کفر و بیدینی متهم شدند و سرانجام با پادرمیانی شاهزادة قاجار پرسشهایی دربارة اساس دین از آنان پرسیده شد و به این شیوه، حقانیت دینی آنان اثبات شد و از اتهام پاک شدند. موبد خدابخش پور موبد فرود، دستور کیخسرو پور دستورخدابخش و هیربد جاماسب کسانی بودند که پرسشها را پاسخ دادند. این رویداد مهم سبب شد تا جامعة زردشتی به تنظیم و تدوین پرسش و پاسخهای یادشده بپردازد و آنها را ماندگار سازد. هیربد خدابخش پسر هیربدجاماسب مبارکه آنها را در رسالهای به نام دین مسئله در سال 1207 یزدگردی به نظم کشید که نسخهای از آن به شمارة 358، در مجموعة مانکجی کتابخانه کاما نگاهداری میشود. این رساله، به سال 1318 یزدگردی قدیمی / 1949 م.، به کوشش سروش آذرمی فرزند تیرانداز در بمبئی به چاپ رسید. کلام تدافعی و بیان انفعالی عقاید زردشتیان بخش چشمگیری از متون زردشتی به فارسی را در بر میگیرد. این متنها با رسالة معروف علمای اسلام در حدود ۶۰۰ یزدگردی آغاز میشوند. پدیدآوردگان متون یادشده کوشیدهاند دیانت زردشتی را به گونهای معرفی کنند که گویی تفاوتی با اسلام ندارد. در این گفتار، مفهوم کلام انفعالی و تدافعی بر مبنای رسالة مورد اشاره بررسی و معرفی میشود.
