نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی شهیدی ¹
• سولماز جوادپور ²

¹ عضو هیات علمی گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی و ایران‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری زبان‌های باستانی ایران، گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی و ایران‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

یسنای 38 که یسن میانی هفت ها(ت) است، به ستایش آبها و زنان/ایزدبانوان اختصاص دارد. در بندهای سوم و پنجم این یسن صفاتی برای آبها به کار رفته است که یا منحصربه‌فرد هستند یا در اوستا درجه‌ی تکرار بسیار پایینی دارند به همین دلیل درباره‌ی معنایشان ابهام وجود دارد؛ به ویژه صفت اهورانی که برخی آن را به «زنان اهورا» تعبیر کرده‌اند. با مقایسه‌ی زند یسن 38 و متون دوره‌ی میانه به نظر می‌رسد این متن مبنای تقسیم‌بندی انواع آبها در متون مذهبی دوره میانه است که اهمیت بررسی آن را افزایش می‌دهد؛ اما بررسی زند نیز کمک زیادی به رفع ابهام در معنی این یسن نمی‌کند زیرا در بیشتر موارد کلمه‌ی اوستایی عینا تکرار شده و تنها تفسیری بدان افزوده‌اند. در برخی موارد معنی یا تفسیر پهلوی از نظر ریشه‌شناسی و ظاهری، شباهتی به واژه‌ی اوستایی ندارند و به نظر می‌رسد در زمان تدوین زند نیز درباره‌ی این واژه‌ها و معنای آنها اتفاق‌نظر وجود نداشته است. هدف این پژوهش این است که با مقایسه‌ی صفات و عبارات بیان‌شده در متن اوستایی و زند آن، این کلمات ترجمه و ریشه‌یابی شده و میزان انطباق آنها در دو دوره بررسی شود. سعی شده به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که تفسیرهای موبدان نویسنده‌ی زند تا چه حد با متن اوستایی همخوانی دارد و در کار آنها امانت‌داری در ترجمه تا چه حد رعایت شده و تفکرات و عقاید موبدان ساسانی تا چه حد بر روی این ترجمه و تفسیرشان تاثیر گذاشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• اوستا
• زند یسنا
• مایعات بدن
• هپتنگ‌هائیتی
• یسن هفت ها

موضوعات

• زبان های باستانی

عنوان مقاله [English]

Ahurānῑ: Ahura’s Wives? Attributes of waters in Yasna 38 and its Zand

نویسندگان [English]

• Ali Shahidi ¹
• Soulmaz Javadpour ²

¹ Assistant Professor of Department of Ancient Iranian Culture and Languages and Iranian Studies, University of Tehran, Tehran, Iran

² PhD candidate of Ancient Iranian Culture and Languages, University of Tehran, Tehran, Iran. Iran

چکیده [English]

Yasna 38, which is the middle Yasn of the Haft (seven) Ha(t), is devoted to the praise of waters and women/goddesses. In the third and fifth paragraphs of this Yasna, some attributes are used for waters that are either unique or have a very low degree of repetition in the Avesta, and for this reason there is ambiguity about their meaning; Especially Ahurānῑ, which some have interpreted as "Ahura’s Wives". By comparing Zand of Yasna 38 and other Pahlavῑ religious texts, it seems that this text is the basis for dividing the types of water in that texts which increases the importance of its investigation. However, Zand's review does not help much to resolve the ambiguity in the meaning of this verse, because in most cases, they have repeated the Avestan word and only added a commentary to it. In some cases, the meaning or interpretation of Pahlavῑ, in terms of etymology and appearance, is not similar to the Avestan word, and it seems that there was no consensus about these words and their meaning at the time that Zand was compiled. The aim of this research was to compare the attributes and phrases expressed in the Avestan text and Zand. These words were translated and found their roots, and the extent of their adaptation was checked in two periods, and an attempt was made to answer these questions: to what extent were the interpretations of the author of Zand. How much were they loyal to the Avestan text, and to what extent has the trustworthiness of the translation been observed in their work, and to what extent have the thoughts and opinions of Sassanid Mobads in influenced this translation and interpretation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Avesta
• Body Fluids
• Haptaηhāiti
• Yasna Haft Ha
• Zand Yasna