نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شایسته سادات موسوی ¹
• پریا شاطریان ²

¹ عضو هیئت علمی

² دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

چکیده

دگردیسی کلان‌استعاره‌ها نشانۀ بزرگی از گسست‌های تاریخی است. با تغییر شرایط تاریخی، مفاهیم سیاسی و اجتماعی تحول پیدا می‌کنند و خود را در لباس جدیدی نمودار می‌سازند. یکی از حوزه‌های نوین مطالعات تاریخ که به این تغییرات مفهومی می‌پردازد، تاریخ مفاهیم یا تاریخ مفهومی نام دارد. تاریخ مفهومی چارچوب بسیار مناسبی برای بررسی شکل‌گیری مفاهیم سیاسی- فرهنگی است و نشان می‌دهد که چگونه این مفاهیم در دوره‌های آستانه‌ای دگردیسی پیدا می‌کنند و به عصر بعد منتقل می‌شوند. اما یکی از بزرگترین نقصان‌های این حوزه، غفلت آن از عناصرِ به‌ظاهر غیرسیاسی، مانند تمثیلات، استعارات، اساطیر و... است. در این تحقیق که بر اساس پروژۀ تاریخ مفهومی راینهارت کوزلک تدوین یافته است، نشان داده‌ایم که استعاره‌ها و تمثیل‌ها نیز نقش بسزایی در مفهومی‌شدنِ واژه‌ها و ورود آنها با بار مفهومی نو به عصر مدرن دارند. در این تحقیق یکی از کلید‌واژه‌های عصر مدرن، یعنی وطن، مورد بررسی قرار گرفته است. این واژه، در کنار تعداد زیادی از دیگر واژگان، در عصر مشروطه - که باید یکی از مهمترین دوران‌های آستانه‌ای تاریخ ایران قلمداد شود- بار مفهومی جدیدی به خود می‌گیرد. چنانکه خواهیم دید، وطن با پیوند خوردن به مفاهیمی همچون زن، مادر و خانه، از قالب یک واژه به در می‌آید و به یک مفهوم تبدیل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ مفهومی/تاریخ مفاهیم
• دوران آستانه‌ای
• کلان‌استعاره‌ها
• عصر مشروطه
• وطن

موضوعات

• ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

The significance of the mega-metaphors' metamorphosis in the History of Concepts (with a focus on the conceptual transformation of the word "homeland")

نویسندگان [English]

• ُShayesteh Sadat Mousavi ¹
• Pariya shateriyan ²

¹ faculty member

² master graduated in Persian literature and language

چکیده [English]

The significance of the mega metaphors' metamorphosis in the History of Concepts

(with a focus on the conceptual transformation of the word "homeland")

،The metamorphism of the mega-metaphors functions as a main indication of the historical ruptures. The political and social concepts expose themselves in new configuration and evolve in companion with the historical transformations. Conceptual History or The History of Concepts is one of the new disciplines of History studies which surveys the conceptual evolutions through the time. Conceptual History is a proper framework to observe the articulation of social and cultural concepts through the time. This discipline shows how the concepts transform through the threshold eras (known as "Sattelzeit" in German terminology) and how thay subsequently transfer toward the future within a new conceptual form. Nevertheless, neglect of apparently non-political traits such as allegories, metaphors, myths, etc. could be regarded as one of the biggest deficiencies of this scope. In this paper, which is based on the Conceptual History Project of Reinhart Koselleck, we will observe the role of allegories and metaphors in conceptualization of the words and how they make the words reach to the modern era loaded by a new conceptual connotation. Homeland, as one of the greatest keywords of the modern era, has appropriate the focus point of this research. This word, along with a large number of other words, has been loaded by a new conceptual connotation in the constitutional era of Iran - which must be regarded as one of the main threshold eras of Iran's history-. As we will see, by grafting to the main concepts like woman, mother, home, etc.the word "homeland" breaks out of its lexical mold and evolves into a modern concept. keywords: The history of concepts or the conceptual history, threshold era (Sattelzeit), mega metaphors, constitutional era, homeland

کلیدواژه‌ها [English]

• History of Concepts/Conceptual History
• threshold era
• mega-metaphors
• constitutional era
• homeland