نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محبوبه شعبانی جفرودی ¹
• سیده مامک صلواتیان ²
• علیرضا نیکویی ³
• سامره اسدی مجره ⁴

¹ دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

² استادیار، گروه معماری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران، (نویسنده مسئول)

³ استاد مدعو، دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

⁴ استادیار، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

تاثیر فرآیندهای روانیِ هنرمند، طی خلق اثر، مبرهن است. در این ملجاء، کارل گوستاو یونگ، روان‌کاو سوئیسی با مطالعه بر رویاها و اسطوره‌ها، به الگوهای تکرار شونده‌ای در کردوکارهای روان انسان دست یافت که طی تاریخ، به‌کرات برآفرینه‌های بشر، تجلی یافته‌اند. بسط این اندیشه منجربه شکل‌گیری رویکرد خوانش کهن‌الگویی شد که در تکوین الگویی ساختاری در پژوهش‌های علوم انسانی نتیجه‌بخش بوده است. در این نگرش نهادِ اثر، به‌مثابۀ روان آفرینندۀ آن در نظر گرفته می‌شود و استعارات موجود، مبتنی‌بر کهن‌الگوهای مشخصی تفسیر می‌گردند. در میان اقسام هنر، معماری، علاوه بر سویۀ مادی، مشحون ایده‌هایی فراکالبدی و دربردارندۀ جنبه‌هایی غنی از فرهنگ و باورهای این بوم است که مجال تامل‌بر تجلیات ناخودآگاه جمعی را فراهم می‌آورد. این پژوهش با هدف درک درون‌مایه‌های کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت، در نظریات یونگ و یافتن مفاهیم مشترک میان آنها و معماری خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران و گسترش مرزهای دانش میان‌رشته‌ای تدوین گشته است. پرسش‌های پژوهش چنین تبیین می‌گردند: درون‌مایه‌های مترتب‌بر کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت در خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران کدامند؟ این کهن‌الگوها با کدام اصول معماری خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران تطابق دارند؟ روش غالب پژوهش، تحلیل محتوای کیفی، با تعامل رویکردهای استقرایی_قیاسی و نگرش پدیدارشناسی است. پایایی پژوهش در بخش کمی، با اعمال ضریب آلفای کرونباخ، در نرم‌افزار Spss تعیین می‌گردد. نتایج نشان می‌دهند، درون‌مایه‌هایی چون «مرکزیت»، «همنشینی تضادها»، «درون‌گرایی»، «هندسۀ ماندالایی»، «سلسله‌مراتب» و «وحدت» در کهن‌الگوهای خویشتن و فرآیند فردانیت با برخی اصول معماری خانه‌های سنتی قاجاری در فلات مرکزی ایران متناظر بوده و بر اجزای خانه‌ها فرافکنی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• کهن‌الگو
• یونگ
• خویشتن
• فرآیند فردانیت
• خانه‌های سنتی فلات مرکزی ایران

موضوعات

• پژوهش هنر

عنوان مقاله [English]

Discovering the themes of Self and Individualization Process archetypes in traditional houses of the central plateau of Iran in Qajar era

نویسندگان [English]

• Mahboubeh Shabani Jafroudi ¹
• seyedehmamak salavatian ²
• alireza nikouei ³
• Samereh Asadi majreh ⁴

¹ Phd researcher, Department of Architecture, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

² Faculty member, Assistant Professor, Department of Architecture, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran (corresponding author)

³ Visiting professor, associate professor, Department of Literature and Humanities, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

⁴ Faculty member, Assistant Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran

چکیده [English]

The influence of the mental processes of the artist during the creation of the artwork is obvious. In this regard, Carl Gustav Jung, the psychoanalyst, found ancient patterns in the human collective psyche, by studying dreams and myths, which have been manifested many times in human creations throughout the history. The expansion of this idea led to the creation of archetypal approach that has been effective in humanities and art researches. In this attitude, the artwork is considered as psycho of its creator, and the metaphors inside it are interpreted based on specific archetypes. Among the different types of art, architecture and in this research, "the architecture of the traditional houses of the central plateau of Iran during the Qajar era", has trans-physical ideas in addition to the material side. The traditional architecture of Iran has been various and rich aspects of the culture and beliefs, therefore provides an opportunity to reflect on the manifestations of collective unconscious. This research has sought to understand the implicit concepts and common themes between two archetypes of the Self and the Individualization Process, in Jung's theories and the traditional houses of the central plateau of Iran during the Qajar era. the research questions are explained as follows: What are the themes related to archetypes of the self and and the Individualization Process in the traditional houses of the central plateau of Iran? On which components of the traditional houses, the archetypes of the Self and and the Individualization Process have been manifested? The research method is qualitative content analysis with the interaction of inductive and comparative approaches with phenomenology attitude. The reliability of the research in the quantitative part is determined by applying Cronbach's alpha coefficient in Spss software. The single-sample T-test confirms the research hypotheses. The results of the research show that the common themes such as "centrality", "coexistence of opposites", "introversion", "Mandala geometry", "hierarchy" and "unity" between the archetypes of the self and the individualization process in Jung's theory and the architectural principles and components of the traditional houses of the central plateau of Iran during the Qajar era.

کلیدواژه‌ها [English]

• Archetype
• Jung
• Self
• Individualization Process
• Traditional houses of the central plateau of Iran