نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• الهه پنجه باشی

دانشیار نقاشی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

نقاشی‌ها جدا از جنبۀ هنری و تاریخی، یکی از نمودهای فرهنگی و هنری و ادبی در دوره‌های مختلف تاریخ هنر ایران هستند. نخستین جنبۀ اهمیت این موضوعات، ارتباط با ادبیات غنی ایرانی و انتقال ادب و سنت‌های فرهنگی و هنری دوره‌های مختلف است. مطالعۀ این آثار می‌تواند به دلیل ویژگی‌های مفهومی و نمادین و ادبی و تزیینی و ویژگی‌های بصری، حائز اهمیت باشد. یکی از نمونه‌های ارتباط نقاشی دورۀ قاجار با ادبیات، نسخۀ خطی‌ای است که هنرمندی به نام کرم‌علی در دورۀ قاجار آن را نقاشی کرده‌است و اطلاع مشخصی از زندگی وی در دسترس نیست. کتاب نقاشی‌شدۀ لیلی و مجنون در سال 2018 به قیمت شش‌هزار پوند در حراج بونامز انگلستان[1] در شهر لندن فروخته شد. این نسخه برای میرزا محمودخان، نمایندۀ ایران در لاهۀ هلند، کار شده و سفارشی بوده‌است. نسخۀ مذکور 24 تصویر دارد که 9 تصویر آن در حراج فروخته شده و تصاویر آن موجود است. هدف پژوهش حاضر پی بردن به مشخصات نسخۀ لیلی و مجنون است و اینکه چه ویژگی‌هایی متأثر از دوران قاجار در آن می‌توان یافت. پرسش پژوهش به این شرح است: این نسخۀ نقاشی‌شدۀ قاجاری با موضوع لیلی و مجنون چه ویژگی‌های بصری دارد و چه چشم‌اندازی از زمانۀ خود را منعکس می‌کند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و شیوۀ گردآوری منابع، کتابخانه‌ای است. همچنین براساس اصول قواعد تجسمی، به روش قیاسی تحلیل نهایی صورت می‌گیرد.
نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد نسخه‌های نقاشی لیلی و مجنون در دوره‌های گذشته از لحاظ شکل و تزیین، شباهت‌های زیادی با هم داشته‌اند و یکنواخت‌تر اجرا شده‌اند، ولی این نسخه به لحاظ نقش و تزیینات متنوع‌تر است و در فضا و نمادهای استفاده‌شده و نقوش و تزیینات، متأثر از فضای تصویری دورۀ قاجار است و در نقاشی، تفاوت زیادی با دوره‌های قبل دارد.

کلیدواژه‌ها

• قاجار
• نقاشی
• لیلی و مجنون
• ادبیات
• نظامی
• نسخه خطی

عنوان مقاله [English]

Introducing the manuscript of Lily Majnoon by Karamali by order of Mirza Mahmoud Khan, the representative of Iran in The Hague during the Qajar period, preserved in England

نویسنده [English]

• الهه Panjehbashi

Associate Professor of Painting, Al Zahra University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Apart from the artistic and historical aspects, paintings are one of the cultural, artistic and literary manifestations in different periods of Iranian art history. The first aspect of the importance of these issues is the connection with the rich Iranian literature and the transmission of literature and cultural and artistic traditions of different periods. The study of these works can be important for their conceptual, symbolic, literary and decorative features and visual features. One of the examples of the connection between Qajar painting and literature is the manuscript that was painted by an artist named Karamali in the Qajar period and no specific information about his life is available. The painting, numbered LOT144 R, sold for 6 6,000 at the 2018 Bonhams Auction in London. This copy was made and customized for Mirza Mahmoud Khan, the representative of Iran in The Hague, the Netherlands. This version has 24 images, 9 of which were sold at auction and its images are available. The purpose of this research is to find out the characteristics of Lily Majnoon version related to the Qajar period, which features are influenced by its period. The question of this research is what visual features does this Qajar version of Lily Majnoon have and what effect does it reflect on the atmosphere of her time in painting? The research method in this research is descriptive-analytical using library resources and reviewing the linear sample of Bonhams auction and the method of analysis is based on the principles and visual rules used in the manuscript and its appearance features. The necessity and importance of research is that this rare Qajar version has not been introduced and studied so far and reflects the cultural and artistic features of the Qajar period in linear painting of this period and shows the necessity of this research.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Qajar
• painting
• Lely and Majnoon
• literature
• Nezami
• manuscript