نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

2 کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

10.22059/jis.2023.352136.1171

چکیده

روایات حماسی و اسطوره‌ای اقوام هند و ایرانی به خاطر خاستگاه مشترک و روابط فرهنگی طولانی‌مدت تحت تأثیر یکدیگر قرار گرفته است. داستان‌های رستم در شاهنامۀ فردوسی و رام در رامایانا شباهت‌های زیادی با هم دارند. این پژوهش با روش تطبیقی- تحلیلی به دنبال بررسی ویژگی‌‌های مشابه و متفاوت داستان‌های رستم و رام است. شباهت‌‌ها و تفاوت‌های رستم و رام به صورت خلاصه عبارتند از: 1- پیشگویی تولد 2- زیبایی ظاهری 3- وفاداری به پادشاه. دوستان و دشمنان مشابه رستم و رام عبارتند از: 1- افراسیاب و راون از این نظر که قدرت‌طلب‌‌اند و شر ذاتی دارند به هم شباهت دارند. با این تفاوت که راون یک دیو است. 2- دیو سپید و راون بدان خاطر که گروگان می‌‌گیرند و قهرمانان مجبورند برای رهایی گروگان با آن‌‌ها بجنگند، به هم می‌‌مانند. 3- کی‌‌کاووس و سیتا فریب دیو را می‌‌خورند. 4- زواره و لکشمن برادر و پشتیبان قهرمان هستند. تفاوت آن‌ها در آن است که لکشمن در بیشتر اتفاقات همراه رام است. 5- تهمینه و سیتا همسر قهرمان هستند که از قهرمان جدا شده و دور از او زایمان کرده‌‌اند. تفاوتشان در آن است که سیتا نام پدر را از فرزندان پنهان نکرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Story Rostam in Ferdowsi's Shahnameh and Ram in Ramayana Epic

نویسندگان [English]

  • Yosofali Beiranvand 1
  • Mina Khosravi 2

1 PhD graduate of the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khoramabad, Iran

2 Master's degree, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

The epic and mythological narratives of the Indo-Iranian peoples have been influenced by each other due to their common origins and long-standing cultural relations. The narrations of Rustam in Ferdowsi's Shahnameh and Ram in Ramayana have many similarities. It can be said that these two characters are born of the long-term cultural relationship between Iran and India. Which of these two books was influenced by the other is hidden from us. We only know that the two characters of Rostam for Iranians and Ram for Indians have a special sanctity and show the magnificence of the epic hero in the mind. This research seeks to investigate the similar and different features of Rostam and Ram's stories with a comparative-analytical method. The similarities and differences between Rostam and Ram in summary are: 1- Birth prediction 2- Appearance beauty 3- Loyalty to the king. The similar friends and enemies of Rostam and Ram are: 1- Afrasiab and Ravana are similar in that they seek power and have inherent evil. Except that Ravana is a demon. 2- White Devil and Raven are similar because they take hostages and the heroes have to fight with them to free the hostages. 3- Keikavus and Sita deceive the demon. 4- Zavareh and Lakashman are brothers and supporters of the hero. The difference between them is that Lakashman is with Ram in most of the events. 5- Tahmineh and Sita are the hero's wives who separated from the hero and gave birth away from him. The difference is that Sita did not hide the father's name from the her children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Ramayana
  • Rostam
  • Ram
  • Ravan
 
 منابع
ادهم، نیما (1392). بررسی تطبیقی اهریمنان خشکی در شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا. فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌‌شناختی. 9 (32). 18- 1.
اسلامی‌‌ندوشن، محمدعلی. (1376). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه. تهران: نشر آگاه.
بیرانوند، یوسف‌علی (1394). تحلیل تعارض و مذاکره در حماسه‌های مشهور جهان. رسالۀ دکترا. به راهنمایی قاسم صحرائی. خرم‌آباد: دانشگاه لرستان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
بیرانوند، یوسف‌‌علی؛ صحرائی، قاسم؛ حیدری، علی و حسنی جلیلیان، محمدرضا (1395). بررسی شخصیت‌‌ها و کارکردهای آن‌‌ها در داستان‌‌های سیاوش و رامایانا. نشریۀ زبان و ادبی فارسی (تبریز). 69 (234). 15-1.
پانی‌‌پتی، مسیح. (2009). رامایانا، به اهتمام سیدعبدالحمید ضیایی و سیدمحمدیونس جعفری. دهلی نو: خانۀ فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.
زاهدی، سیده اکرم. (1389). سیمای زن در شاهنامه و رامایانا. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی طاهره صادقی‌تحصیلی. خرم‌آباد: دانشگاه لرستان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
ستاری، رضا؛ صفّارحیدری؛ حجّت و محرابی‌‌کالی، منیره (1394). «شخصیّت رستم بر اساس داستان رستم و اسفندیار در شاهنامه و نظریّة خودشکوفایی آبراهام مزلو». نشریۀ متن‌‌پژوهی ادبی. 9 (64). 109- 83.                                                                      
شاتوک، سیبل (1385). دین هندو. ترجمۀ حسن افشار. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
صادقی‌تحصیلی، طاهره و زاهدی، سیده اکرم (1392). جایگاه مادران در شاهنامه و رامایانا. نشریۀ ادبیات تطبیقی. 5 (9). 112- 95.
علیزاده، ناصر و آیدنلو، سجاد (1385). بازشناسی مضمون حماسی- اساطیری رویارویی پدر و پسر در روایتی از تذکره‌الاولیا. فصلنامۀ پژوهش‌‌های ادبی. 12. 208- 191.
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه، براساس چاپ مسکو، به کوشش سعید حمیدیان. تهران: انتشارات قطره.
فروید، زیگموند (1351). توتم و تابو. ترجمة محمدعلی خنجی. تهران: انتشارات طهوری.
گزیدۀ ریگ ودا (1367). تحقیق و ترجمۀ سیدمحمدرضا جلالی نائینی و مقدمۀ تاراچند. چاپ دوم. تهران: نشر نقره.
مرتضوی، منوچهر (1369). فردوسی و شاهنامه. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
نصراصفهانی، محمدرضا؛ صادقی، علی (1391). دگردیسی ایندرا به رستم. فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌‌شناختی. 8 (28). 267- 249.
نورائی، الیاس و باوندپور، صغری (1392). ریخت‌‌شناسی قصّۀ ضحاک در شاهنامه و راوانا در رامایانا. نشریۀ تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). 5 (15). 143- 127.
والمیکی و داس، تلسی. (1379). رامایانا. ترجمۀ امرسنکهه و امرپرکاش. تهران: مؤسسه فرهنگی، هنری، سینمایی الست فردا.
یغمایی، اقبال. (2535). مختصر راماین، کهن‌‌ترین اثر حماسی هندوان. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.