نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه فرهنگ نویسی/ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
چکیده
مهم‌ترین اثر جامی، شاعر و عارف نامدار قرن نهم هجری قمری هفت اورنگ است که شامل هفت مثنویِ سلسلة الذهب، سلامان و ابسال، تحفة الاحرار، سبحة الابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و خردنامۀ اسکندری است. سلسلة الذهب در بحر خفیف سروده شده و موضوع آن مباحث عالی عرفانی و اخلاقی است. جامی این مثنوی را در سه دفتر و به شیوۀ حدیقه الحقیقه سنایی و جام جم اوحدی سروده است. سلسلة الذهب تا کنون چند بار منتشر شده است که از میان آن‌ها دو چاپِ مرتضی مدرس گیلانی و مؤسسۀ میراث مکتوب بیشتر از بقیه در دسترس و محل مراجعه محققان است. در این دو چاپ، به‌رغم تلاش‌های درخور تقدیر مصححان و استفاده آن‌ها از نسخه‌های متعدد هفت اورنگ، شوربختانه هنوز با تصحیحی منقّح از این اثر روبه‌رو نیستیم و بدخوانی‌های فراوانی در این چاپ‌ها دیده می‌شود. هر دو چاپ در تشخیص و ضبط صورت درست متن اشکالاتی دارند. در این نوشتار ضبط تعدادی از ابیات که در هر دو چاپ اشکال دارد بررسی و تصحیح شده است. متن و شماره بیت و صفحه براساس تصحیح موسسه میراث مکتوب ارائه و با منابع دیگر مقابه شده است. این منابع شامل چاپ مرتضی مدرس گیلانی، مقاله‌ای از هادی خدیور و چندین دست‌نویس کهن سلسلةالذهب جامی است. گرچه به خطاهایی از هر دو چاپ مدرس گیلانی و میراث مکتوب اشاره شده است اما در بخش اصلی مقاله بیت‌هایی انتخاب شد که هم در چاپ مدرس و هم در تصحیح میراث مکتوب نادرست است و هادی خدیور هم یا در مقاله نیاورده و یا صورت صحیحی را ارائه نکرده است. اگر صورت صحیح در یکی از این سه منبع وجود داشت به آن نپرداختیم مگر در موارد خاصی که ضرورتی وجود داشت. در تصحیح این ابیات هم نکات نسخه‌شناختی و هم تناسب‌های معنایی، سبکی، زبانی و متن‌شناختی جامی لحاظ شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Correction of verses from Masnavi of Selselstozzahab of Jami
نویسنده [English]
- Hosein Ali Rahimi
Persian Academy
چکیده [English]
Jami is a famous poet and mystic of the ninth century AH. His most important works are Haft Aurang, which includes the seven Mathnavi: Selselatozzahab, Salaman and Absal, Tohfatol-Ahrar, Sobhatol-Abrar, Yusuf and Zuleykha, Lily and Majnoon, and the Xeradname Eskandari. Selselatozzahab is the first Mathnavi of this book. Jami has composed this Mathnavi in three books in the style of Hadiqah, Al-Haqiqah Sanai and Jām-e Jam Ouhadi. Selselatozzahab has been published several times both in Iran and abroad. Among them, two editions of Morteza Modarres Gilani and the Miras Maktoob Institute are more available than others and are the place of reference for researchers. In these two editions, despite the commendable efforts of the proofreaders and their use of the various editions of Haft Orang, unfortunately, these two editions are not reliable editions, and there are many mistakes in these editions. Both prints have problems recognizing and recording the correct form of the text. In this article, the recording of a number of verses has been reviewed and corrected. The text, verses number and page have been presented based on the correction of the Miras Maktoob Institute and have been compared with other sources. These sources include the publication of Morteza Modarres Gilani, an article by Hadi Khadivar, and several oldest manuscripts of the Selselatozzahab. Although some errors have been pointed out from both the printing of Modarres Gilani and the Selselatozzahab, but in the main part of the article, verses were selected that are incorrect both in the printing of Modarres and in the correction of the Selselatozzahab. has not done. If there was a correct form in one of these three sources, we did not bring it except in special cases when it was necessary. In correcting these verses, the lexical points, semantic, stylistic, linguistic and textual proportions of Jami have been taken into account.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Jami
- Coloring Week
- Golden Dynasty
- Ninth Century Poetry
- Critical Text Correction
)