نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانش‌آموختۀ دکترای تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه تبریز
چکیده
نظام التواریخ اثر موجز قاضی بیضاوی در دورۀ مغولان، با وجود موقعیت مهم زمانی و همچنین مستندات مکرر مورخان بعدی به آن، از سوی مورخان و نویسندگان متأخر چندان مورد توجه نبوده و حتی منجر به ابراز نظرهای دوگانه دربارۀ آن شده است. در این جستار با روشی تحلیلی ـ توصیفی، ویژگیهای معرفت تاریخی قاضی بیضاوی در نظام التواریخ و در عین حال میزان توفیق آن مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که عوامل و ویژگیهایی نظیر اعتقادات کلامی وی به خصوص گرایش به مذهب کلامی اشعری، جایگاه وی به عنوان قاضیالقضات و مفسّر قرآن بر اساس همان نگاه اشعری، منجر به اولویت فقه، کلام و تفسیر بر تاریخ در دستگاه معرفتی و مبادی اندیشهورزانۀ وی شده و دانش تاریخ نتوانسته است حضوری اصیل در نظام فکری وی داشته باشد. با این حال ویژگیهایی در تاریخ‌نگاری بیضاوی وجود دارد که مهمترین آنها را به قرار زیر میتوان برشمرد: تعلق خاطر به گذشتۀ فارس به عنوان زادگاه خویش، باور به امر قدسی در تاریخ، مشیّت باوری، توجّه به تاریخ به مثابۀ ابزاری انتفاعی در خدمت شریعت (خیر دنیا و عقبی)، غلبۀ توصیف بر تحلیل، پاکیزهنویسی و گرایش به زبانی ساده و ایضاحی.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analysis about Historiography And Historical Perspective of Ghazi Baydawi
نویسنده [English]
- mohammad keshavarz beyzai
Ph.D. Graduate in Iran of History, University of Tabriz
چکیده [English]
Nizam al-Tavarikh, the brief work of Baydawi published during the Mongols period, despite its critical time and citations by the historians’ of its age, has not drawn the attention of contemporary historians and authors. Thus, there are opposite interpretations of this work. Therefore, this research adopts a descriptive-analytic methodology to study the historical knowledge of Baydawi and Nizam al-Tavarikh’s degree of success. The findings of the study demonstrate that factors such as his belief in Ashari theology and his position as chief judge and exegete of the Koran based on Ashari views caused fiqh, theology, and exegesis to have priority over history in his thought. However, his historiography has some important features, such as attachment to Fars as his birthplace, belief in the idea the holy and providence, consideration of history as a profitable tool for the Sharia, and use of simple language.
کلیدواژه‌ها [English]
- Baydawi
- Nizam al-Tavarikh
- Historical
- Knowledge
- Historiography
)