نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات روسی دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر معطوف به بررسی مضامین عرفانی و اسلامی ـ ایرانی در آثار الکساندر کوسیکوف، شاعر سدۀ بیستم روسیه است. کوسیکوف از آن دسته شاعرانی است که در ایران کاملاً مورد بی­توجهی قرار گرفته است، در حالی­که میزان تأثیرپذیری وی از عرفان، فرهنگ و ادبیات ایران و مشرق زمین کاملاً قابل توجه است. مطالعۀ توصیفی و تحلیلی آثار «سجادۀ مروارید»، «اسکندرنامه»، «البراق» و پاره­ای دیگر از تصنیفات وی، حاکی از تأثیرپذیری و همنوایی وی با عرفان اسلامی ـ ایرانی است. طرح مفاهیم قرآنی و اسلامی، مضامین و بن­مایه­­های عرفانی ادب فارسی، اقتباس از سبک شعری و کاربرد واژه­های فارسی در آثار کوسیکوف از جملۀ این تأثیرات بوده­اند. تجلی بن­­مایه­های عرفانی ادبیات فارسی بر اشعار الکساندر کوسیکوف، بیانگر ژرفای تأثیر عرفان و ادب ایرانی بر ادبیات و اندیشۀ شاعران سرزمینی دیگر و مایۀ مباهات هر ایرانی است و توانایی شاعر و عمق نگاه او را در ایجاد جهانی با گفتمان چند سویه و ایجاد پل بین تمدن­ها و گفتگوی فرهنگ‌ها می­نمایاند و از سویی دیگر نمایانگر قدرت نفوذ اندیشه­های اسلامی و عرفانی در ملل دیگر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflections of Persian Literature and Islamic Mysticism in the Poems of Alexander Kusikov

نویسنده [English]

  • Zeinab Sadeghi sahlabad

Assistant Professor of Russian Language Department, Faculty of Literature, Alzahra University

چکیده [English]

In the present study, we examine the role and themes of Islamic-Iranian mysticism in the works of Alexander Kusikov, a Russian poet of the twentieth century. Kusikov is one of those poets who have been totally unknown in Iran, while his influence on the culture and literature of Iran and the East is remarkable. This research analyzes works such as “Al-Borraq,” which have influenced the Islamic-Iranian culture. The purpose of this article is to demonstrate the effects of Iranian literature on Russian literature and the attention and efforts of Russian poets, including Kusikov, to follow the traditions and themes of classical Iranian literature. These effects are in terms of concepts, themes, poetic style, and choice of words (use of Persian words in their works). Such influences indicate the ability of writers and poets to interact with other cultures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alexander Kusikov
  • Mysticism
  • Iranian literature
  • Classical literature
  • Russian literature
  • Islamic culture
قرآن کریم.
اژه­ای، تقی و نفیسه آقاخانی،1396، «تحلیل بازتاب آیۀ تجلی در متون عرفانی تا پایان قرن هفتم»، پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال یازدهم، ش 4 (پیاپی 35)، صص 89-112.
سعدی شیرازی، شیخ مصلح­الدین،1382، کلیات سعدی (بوستان، گلستان، قصائد، غزلیات، قطعات، رسائل و هزلیات)، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، نشر زوار.
طارمی، حسن، 1375، دانشنامۀ جهان اسلام، مدخل «براق»، ج۲، تهران، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی.
عنافه، عبدالرحیم و الهه کلاهدوز، 1389، «بررسی غربت انسان در اشعار مولانا»، پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ 4، ش 3، صص161-188.
علامه مجلسی، محمد باقر، 1362، بحارالانوار، ج 37 و 42، تحقیق و تعلیق سیدجواد علوی، تهران، انتشارات اسلامیه.
قبادی، حسینعلی و مصطفی گرجی، 1395، جان جهان: تحلیل چشم­انداز پیام­های جهانی ادبیات فارسی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
کلینی الرازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، 1382، اصول کافی، ج 1، تحقیق محمدباقر بهبودی و علی­اکبر غفاری، تهران، مکتب اسلامی.
 معلوف، لویس،1386، المنجد: فی اللغة والاعلام، تهران، بلاغت.
مؤذنی، علی محمد، 1384،  «زبان فارسی، زبان همدلی»، قند پارسی، ش 31.
نوری، میرزا حسین، 1366، مستدرک الوسائل، ج 3، ترجمه و تحقیق سید جعفر نبوی، قم، نشر موسسۀ آل ­بیت.
یحیی­پور، مرضیه و زینب صادقی سهل­آباد و جان­اله کریمی­مطهر، 1391، نیکالای گومیلیوف و مشرق زمین، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یحیی­پور، مرضیه و جان­اله کریمی­مطهر،1396،  سعدی و شاعران روس، تهران، دانشگاه تهران.
Аксенов, И. 1920, Художественное слово, М.: Искусство.
Исаев, Г.Г.,2017, Исламский восток в творчестве русских писателей серебряного века, М.: Кнорус.
Брагинский, И., 1976, 12 миниатюр, от Рудаки до Джами, М.: Художественная литература.
Брюсов, В., 1922, «Вчера, сегодня и завтра русской поэзии», печать и революция, 7, 49- 69.
Короглы, Х.Г., 1991, Классическая восточная поэзия, М.: Высшая школа.
Кусиков, А., и К. Бальмонт и А. Случановский, 1921, Жемчужный коврик, М.: Чихи-пихи.
Кюхельбекер, В.К., 1979, Путешествие; Дневник; Статьи. Л.: Наука.
Саади, М., 2011., Гулистан, перевод Алиева Р. и Старостина А., М.: Вече.
Хлебников,В., 1986,Творения / Общ. ред. и вступ. ст. М.Я. Полякова; сост., подгот. текста и коммент. В.П. Григорьева и А.Е. Парниса. М.: Советский писатель.