نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید نصراله حجازی ¹
• وحید بهرامی ²

¹ استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری

² دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اندرزنامه نویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان می­پردازد. محتوای اندرزنامه‌ها، همان‌گونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی و سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریارِ زمان است. خطاب وارگی اندرزنامه‌ها، ترسیم‌کنندۀ شاه ایده آل و آرمانی نخبگان ایرانی است. در نگاشتن اندرزنامه‌ها به عنوان تبلور یکی از مهم‌ترین صُور دانایی، می‌توان دو ریشۀ ایرانی و باستانی را شناسایی نمود. در این نوشتار دو تن از متفکران سرشناس خرد ایرانی که سعی کرده‌اند به شیوۀ اندرزی، آداب حکمرانی ایرانی را، یکی با استفاده از تعالیم اسلامی و دیگری با رجوع به منابع ایران باستان احیا کنند، یعنی سعدی و شاهنامه مورد بررسی قرارگرفته‌اند. در حقیقت این نوشتار درصدد یافتن چگونگی تأثیرگذاری منابع ایرانی و اسلامی در ویژگی‌های شاه آرمانی در دو بعد عملی و ذهنی است که به نظر نگارندگان این امر خود را در همانندی‌های دو متن که سعدی و فردوسی نگاشته‌اند، جلوه‌گر می‌سازد. به نظر می‌رسد با مددگیری از روش پدیدارشناسی و چارچوب نخبه‌گرایی پارتو، بتوان همانندی‌هایی در دو بعد عینی و ذهنی یافت که از تداوم تاریخی در خصوص ویژگی‌های شهریار آرمانی در ایران پرده برمی‌دارد. تمرکز بر نقاط مشترک دو متن تاریخی دربارۀ ویژگی‌های شاه آرمانی که در دو بستر متفاوت تاریخی، سیاسی و مذهبی نگاشته شده‌اند، از دقائق اصلی این نوشتار است.

کلیدواژه‌ها

• شهریار آرمانی
• اندرزنامه نویسی
• سعدی
• شاهنامه
• بزرگمهر

عنوان مقاله [English]

The Phenomenology of the Objective and Subjective Requirements of The Ideal king, in the Iranian Conception; before and after Islam (Case Study of Nasīhah al-Muluk Saadi and the Great Word in the Shahnameh of Ferdowsi)

نویسندگان [English]

• Nasrallah Hejazi ¹
• Vahid Bahrami ²

¹ Assistant Professor of Political Science at Hakim Sabzevari University

² Ph.D. Candidate of Political Science Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Didactic writing is a valuable legacy that reflects Iranians’ wisdom. The contents of didactic texts, as the name implies, are moral, religious, political, and social advice of the elites and reformers addressed to the king. Therefore, didactic texts are an illustration of the ideal king of the Iranian elite. Didactic texts, as the crystallization of one of the most important forms of knowledge, originate from two sources, i.e. Iranian and Islamic sources. In this paper, the works of two prominent Iranian intellectuals, that is Saadi’s Nasihat al-Muluk and Ferdowsi’s “Bozorgmehr” in Shahname, who have tried to revive the tenets of Iranian ruling, one using Islamic teachings and the other by referring to the ancient Iranian sources, are studied. In fact, this article seeks to find out how the Iranian and Islamic sources influenced the features of the ideal king in both practical and mental aspects. Seeking help from phenomenology and Pareto’s elitism, one can find similarities—which reflect this influence between the texts of Saadi and Ferdowsi. These similarities reveal the historical continuity of Iranians’ conception of the characteristics of the ideal king. Thus, this paper focuses on the common points of these two historical texts written in different historical, political and religious contexts about the characteristics of the ideal king.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ideal king
• Saadi
• Shahnameh
• Bozorgmehr
• Didacticism