نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هوشنگ خسروبیگی ¹
• الهه محبوب ²

¹ دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور

² دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه پیام نور

چکیده

یکی از ابزارهای دیوان استیفا برای ثبت و ضبط دخل‌وخرج کشور دفاتر مالی بوده که برای تدوین آن‌ها از شیوۀ خاصی پیروی ­شده‌ است. از جملۀ این دفترها دفتر توجیهات بوده که به ثبت هزینه­های جاری مملکت اختصاص داشته‌ است. هدف این مقاله واکاوی ساختار و اجزای دفاتر توجیهات، چگونگی ثبت و ضبط آن و قوانین حاکم بر آن در عصر صفوی است. در این دفاتر، اطلاعات مربوط به هزینه­ها به‌صورت مجزا در دو بخش «توجیهات» و «مقررات» نوشته شده‌ است. سپس حواله­ها، بروات و فرامین مالی در ذیل هر بخش به‌طور جداگانه ثبت و ضبط و محل پرداخت مشخص می­گردیده‌ است. تمامی امور فوق را مستوفی کل بررسی و تصحیح می‌کرده تا هیچ‌گونه خطایی در ثبت اطلاعات رخ ندهد. جامعۀ آماری ما، علاوه بر نسخ خطی و اسناد آرشیوی مربوط به علم استیفا، اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی بوده است.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ صفویه
• تشکیلات اداری
• دیوان استیفا
• دفاتر مالی
• دفتر توجیهات

عنوان مقاله [English]

Studying the Structure and Components of Daftar-e Tawjīhāt (the Register for Expenditures) in Safavid Era

نویسندگان [English]

• Houshang Khosrowbeygi ¹
• Elaheh Mahboub ²

¹ Associate Professor of History, Payame Noor University

² PhD Candidate in History, Payame Noor University

چکیده [English]

Abstract: One of the instruments of dīwān al-estīfā' (the department in charge of fiscal administration) for accounting and registration of expenses and revenues of the state was fiscal registers. A subtype of this was daftar-e tawjīhāt, in which the current expenditures of the state were accounted for. This article aims to analyze the structure and components of daftar-e tawjīhāt, as well as methods and rules of registration in it in Safavid era. In this register the expenditure data was recorded in two separate parts of tawjīhāt (current expenses) and moqarrarāt (salaries and wages). Drafts and fiscal commands were registered in each part separately, as well as the place of payment. The whole data was checked and corrected by the head of the fiscal system to avoid probable errors. Our statistical population was the manuscripts and archives related to estīfa, as well as documents of administrative organization of Astan Quds Razavi.

کلیدواژه‌ها [English]

• Safavid history
• administrative organization
• dīwān al-estīfā'
• fiscal registers
• daftar-e tawjīhāt