نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد اسناد و مدارک آرشیوی دانشگاه تهران

چکیده

از جمله منابع دست اول و مهم در مطالعات تاریخی اسنادند که بازگوکنندۀ حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر و زمانه خودند. این منبع مهم برای مردم عادی، از لحاظ اطلاعات مندرج در آنها، و برای استفاده محققین، در فعالیت­های تحقیقاتی، دارای ارزش و اهمّیت است. با شکل­گیری اجتماعات بشری، انسان­های اولیه در جستجوی هویت خود و متمایز ساختن خویش بودند. با گذر زمان و افزایش جمعیت جوامع گوناگون، شناسایی هویتی افراد بیشتر مورد توجه قرار گرفته و روش­های مختلفی برای شناسایی به کار گرفته شده که مهمترین آنها صدور اسناد هویتی برای افراد جامعه بوده است. طرح هویت­سازی و به دنبال آن طرح اسناد هویتی محصول و نتیجۀ پیدایش نیمۀ ­دوم دولت پهلوی اول بوده است. عقدنامه­های ازدواج (نکاح­نامه) از نمونۀ اسناد هویتی هستند که به دلیل اطلاعات مندرج در آنها، بالاخص مباحث هویتی آن، از لحاظ تاریخی و حقوقی حائز اهمیت­اند. در نیمۀ دوم دولت رضاشاه،  به دنبال این طرح هویت­سازی، مسئولین دفاتر ازدواج برای ثبت هر سند موظف به احراز هویت زوجین بودند و بدین ترتیب روند تاریخی تداوم و تحول سند ازدواج در تثبیت هویت ایرانی مورد توجه قرار گرفت

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Iranian Identification Documents in the First Pahlavi Period (1931-1942) (Case Study: Marriage Certificate)

نویسندگان [English]

  • Hasan Zandiyeh 1
  • Bahareh Parsaara 2

1 Professor, Department of History, University of Tehran

2 M.A. Student, Department of History, University of Tehran

چکیده [English]

Among the most important and primary sources in historical studies, “Documents” have key role in reflecting political, social and cultural existence of their own time. Basically, these sources are invaluable for two groups: for ordinary people in terms of informations contained in them for researchers in their research his. By the formation of human communities, primitivman always been in search of his identity and trying to differentiate himself from the others. As the time went by and the human communities became more populated, identification became one of the most prominent aspects of the society and various types of methods were exploited in which issuing identity documents was very decisive. Creating identity followed by the concept of identity documents was the production and the result of the second half of the first modern Pahlavi government (1931-1942). Through all kinds of identity documents, marriage contracts have a lot of values and juridical view points of from historical. In the second half of the Reza Shah, h’s government, following this project, all the authorities who were in charge of marriage offices were obliged to clarify the husband and wife identity. As a result, the historical process of continuity and evolution in marriage contracts were considered in consolidation of Iranian identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diplomatics
  • Identification
  • documents
  • Marriage
  • Certificate
  • Pahlavi the I
ارجمند، سیروس (1375). «تاریخچه تمبر ایران در دوران پهلوی»، ایران­شناسی، سال 8، ش 4، صص 746-756.
اسدی، لیلا سادات (1387). «نقد و بررسی قوانین ثبت ازدواج»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال 10،  ش 40، صص 103-130.
اکبری، محمدعلی (1384). تبارشناسی هویت جدید ایرانی (عصر قاجار و پهلوی اول)، تهران، علمی و فرهنگی.
امامی، سید حسن (1338). حقوق مدنی، تهران، دانشگاه تهران، ج 4.
امین، حسن (1388). «دادگستری در عصر پهلوی اول»، دادنامه، ش 3، صص 8-12.
آذرپور، حمید و غلامرضا حجتی اشرفی (1381). مجموعۀ محشّی از بخشنامه های ثبتی، تهران، گنج دانش.
آل داود، سید­علی (1384). «برگی از تاریخ ثبت اسناد در ایران ( با نگاهی به دفتر اسناد شیخ فضل االله نوری)»، کانون وکلا، ش 188 و 189، صص56-68.
حسینی، محمدرضا (1387). قانون مدنی در رویۀ قضایی، زیر نظر یونس قهرمانی، تهران، مجد.
خرازچی، احمد (1371). «تحولات واحد پول و تمبر در ایران»، مجله تمبر، ش 7، صص 1-3.
ده­پهلوانی، طلعت و حسن زندیه (1390) «نقش علمای شیعه در نوسازی نظام قضایی عصر پهلوی اول»، مطالعات اسلامی: تاریخ فرهنگ، سال 43، ش 86، صص 121-144.
دیانی، عبدالرسول (1384).  «حجیت اسناد»، دادرسی، ش 5، صص 25-36.
زندیه، حسن (1392). تحول نظام قضایی ایران در دورۀ پهلوی اول (عصر وزارت عدلیۀ علی­اکبر داور، 1305-1312)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شهرستانی، سید حسن (1381). جلوه­های هنر ایران در اسناد ملی، تهران، سازمان اسناد ملی.
شهسوارانی، حسین (1338). «یادی از پایه گذاران سازمان ثبت اسناد و املاک ایران و سردفتران اسناد رسمی»، ماهنامه حافظ، ش 8، صص 191-201.
صفایی، سید حسین (1369). حقوق خانواده، تهران، دانشگاه تهران.
عاقلی، باقر (1371). خاطرات یک نخست­وزیر(دکتر احمد متین دفتری)، تهران، علمی.
علایی، علی­اکبر (1344). «تمبر و تمبرشناسی »، هنر و مردم، ش 37، صص 18-27.
کاتوزیان، ناصر (1357). حقوق مدنی خانواده، تهران، دانشگاه تهران.
ــــــــــــــ (1386). زندگی من، تهران، شرکت سهامی انتشار.
ــــــــــــــ (1374). قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهانی انتشار.
کریم­پور، مهدی (1376).  «ثبت رسمی ازدواج و طلاق » ، کانون ، ش 4، صص 19-28.
لنگرودی، جعفر (1384). ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.
ـــــــــــــــ (1368). حقوق خانواده، تهران، گنج دانش.
ماحوزی، علیرضا (1379). مجموعه قوانین ثبت احوال و قوانین مرتبط با آن، تهران، سازمان ثبت احوال کشور.
محبوبی ­اردکانی، حسین (1356). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، تهران، دانشگاه تهران.
محقق داماد، مصطفی (1364). «تحلیلی درباره شروط ضمن عقد نکاح»، مطالعات حقوقی و قضایی، ش 2، صص 82-91.
محمدی، سید جلیل (1379). «سیر مالکیت در ایران و چگونگی ثبت اسناد و املاک»، کانون، ش 23، صص 71-81.
مهدوی دامغانی، احمد (1383). «تاریخچه محضر و دفتر رسمی»، ماهنامۀ حافظ، ش 7، ص 17-20.
میثاقی ممقانی، ابراهیم­ (1354). «نقش امضا و اثر انگشت از نظر قانونی »، کانون وکلا، ش 130، صص 193-197.
ـــــــــــــــ (1336). «اسم و موقعیت قانونی آن» ، کانون وکلا، ش54، صص 112-116.
ب) مجموعۀ اسناد:
سازمان اسناد و کتابخانه ملی.
کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مدیریت غرب کشور (همدان).