نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

از دیوان عنصری، ملک الشعرای دربار محمود غزنوی، تا کنون دو تصحیح منتشر شده است، ولی به سبب آنکه نسخه‌های دیوان او نسخه‌های معتبری نیستند، در این دو تصحیح دیوان او هم ناگزیر اشتباهاتی راه یافته است. در این جستار به بررسی و تصحیح بیت­هایی از دیوان او پرداخته می­شود که در چاپ­های یحیی قریب و محمد دبیرسیاقی به نادرست تصحیح شده­اند. اساس کار استفاده از همان دستنویس­هایی است که این دو مصحح از آنها در تصحیح خود بهره برده­اند و گذشته از آنها، دستنویسی دیگر نیز که از دستنویس­های مورد استفادة این دو مصحح کهن­تر است، برای رسیدن به صورت درست بیت به کار خواهد رفت. بیشتر اصلاحات بر اساس ملاک­های دستوری و معنایی و با توجه به قرارداد­های شعر کهن فارسی، به‌ویژه شیوه­های قافیه­بندی و صنعت­پردازی، انجام یافته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Emendation Some of Verses from Onsori’s Divan

نویسنده [English]

  • Raziye Abadian

Ph.D.Candidate, Department of Persian Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

 
 
We have now at hand two editions of Onsori’s Divan , none of them is ideal. This is clauesd, first of all by the corruption of the manuscripts.
This article attempts to examine and rectify a number of verses of Onsori’s Divan which have not been correctly recorded by the editors of the Divan in any of its two main editions; the 1st by Yahya Gharib, edited in 1341 S.H., and the 2nd by Mohammad Dabirsiaghi, edited in 1363 S.H. The basis of this study is the same manuscripts used by the mentioned editors. In addition, an older manuscript to which they had not access is used to find the correct forms of some of the verses. In this study most of the emendations were made upon grammatical and semantic criteria, especially regarding to the ancient Persian poetry conventions and figures of speech, as well as its literary traditions and style principals.
 
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian Poetry
  • Onsori’s Divan
  • edition
  • emendation
  • Stylistics
ابوالفرج رونی (1347). دیوان، تصحیح محمود مهدوی دامغانی، مشهد، کتابفروشی باستان.
امیرمعزی (1389). دیوان، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار، تهران، افست اساطیر.
انوری، علی بن محمد (1376). دیوان، تصحیح محمد­تقی مدرس رضوی، تهران، علمی و فرهنگی.
ایرانشاه ابی‌الخیر (1370). بهمن‌نامه، تصحیح رحیم عفیفی، تهران.
بلعمی (1380). تاریخ‌نامة طبری، منسوب به بلعمی، تصحیح محمد روشن، تهران، سروش.
خاقانی شروانی (1385). دیوان، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران، زوار.
دهخدا، علی­اکبر و دیگران (1377). لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم از دورۀ جدید.
رادویانی، محمد بن عمر (1362). ترجمان­البلاغه، تصحیح احمد آتش، تهران، اساطیر.
سلمان ساوجی (1382). کلیات سلمان ساوجی، تصحیح عباسعلی وفایی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سنایی غزنوی (1380). دیوان، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، سنایی.
سوزنی سمرقندی (1338)، دیوان، تصحیح ناصرالدین شاه‌حسینی، تهران، امیرکبیر.
سیدحسن غزنوی ( 1328). دیوان، تصحیح محمّدتقی مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران.
شمس قیس (1360). المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی، با مقابله و تصحیح مدرس رضوی، تهران، زوار.
عنصری، ابوالقاسم حسن (1341). دیوان، تصحیح یحیی قریب، تهران، ابن سینا.
عنصری، ابوالقاسم حسن (1362). دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، سنایی.
فخرالدین اسعد گرگانی (1349). ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا، الکساندر گواخاریا، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
فرخی سیستانی (1378). دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، کتابفروشی زوّار.
فردوسی طوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
قاآنی شیرازی، میرزا حبیب‌الله (1363). دیوان حکیم قاآنی شیرازی، تصحیح ناصر هیّری، تهران، گلشایی.
قطران تبریزی (1333). دیوان، تصحیح محمد نخجوانی، تبریز، کتابخانة شفق.
مجیرالدین بیلقانی (1358). دیوان، تصحیح محمد آبادی، تبریز، دانشگاه تبریز.
مدبری، محمود (1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی دیوان، تهران، پانوس.
مسعود سعد (1364). دیوان، تصحیح مهدی نوریان، اصفهان، کمال.
منوچهری دامغانی (1347). دیوان، تصحیح محمّد دبیر سیاقی، تهران، زوار.
ناصرخسرو قبادیانی (1384). دیوان، تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران، دانشگاه تهران.