نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید مهدی موسوی کوهپر ¹
• محمد رضا محمدی ²
• آناهیتا شاهرخی ³

¹ دانشیار باستان‌شناسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار زبان روسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

³ دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه‌ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به‌خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ایرانی بوده و در جغرافیای جهان ایرانی قرار دارد. جنوب این سرزمین، که از راه آبی دریایی از استان­های شمالی ایران آنچنان دور نیست، و شمال ایران به لحاظ هنری و فرهنگی مشترکات زیادی با یکدیگر دارد. در استان مازندران معماری ویژه­ای در برخی بناها از قبیل تکایا، حسینیه­ها و سقانفارها دیده می­شود که شباهت زیادی به بناهای مذهبی موجود شامل مساجد و تکایا در جنوب داغستان دارد که بین قرون 17 تا 19 میلادی ساخته شده­اند. بیشتر شباهت‌ها در استفاده از کنده­کاری­های چوبی، حکاکی و نقاشی در تزئینات داخلی بنا، بر روی ستون، سرستون، بدنه و سقف و یکسانی شکل پلان است که از دوران صفوی ابتدا در مازندران و سپس در داغستان شکل گرفته است. این نوع سبک را امروزه در داغستان همچنان پرسیسکی یا ایرانی می­نامند. این شباهت هنری نشانگر ارتباط هنرمندان و فرهیختگان ایرانی و داغستانی با یکدیگر و نقش ایرانیان در توسعۀ فرهنگی و مذهبی داغستان است.

کلیدواژه‌ها

• هنر ایرانی و اسلامی
• معماری آیینی
• روابط فرهنگی
• ایران
• قفقاز

عنوان مقاله [English]

Iranian Art and Architecture in Islamic Buildings of Dagestan

نویسندگان [English]

• Sayed Mehdi Mousavi Kouhpar ¹
• Mohammad Reza Mohammadi ²
• Anahita Shahrokhi ³

¹ Associate Professor, Department of Archaeology, Tarbiat Modarres University

² Associate Professor, Department of Russian Studies, Tarbiat Modarres University

³ PhD Candidate of Archaeology, Tarbiat Modarres University

چکیده [English]

Cultural communications among nations consist of various subjects and architectural art styles are the most distinct and recognized subjects in this area of studding. The republic of Dagestan in south of Russian Federation, not only from the past has cultural and historical relation with Iran, but also CT located in the Historical geography of cultural Iran. This relationship was more due to the political and social domination of Iran from Sassanian period till Tsar’s reign in 19_th century. This land is close to Northern provinces of Iran, Gilan and Mazandaran. Dagestan has so many cultural interrelationships with these provinces. In the province of Mazandaran very special architectural art style could be observed which is comparable and similar with religious monuments in south Dagestan. These similarities could be seen on wooden decorations such as on columns and windows, painting on roof and walls, plan of the buildings. In this article has been tried to focus on these similarities and compare two styles. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Iranian-Islamic Art
• religious architecture
• Cultural
• Communications
• Iran
• Caucasia