نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مهرها واثر مهرها از جمله مدارک ارزشمند جهت مطالعۀ ساختار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دورۀ سلوکی محسوب می­شوند. به سبب کمبود مطالعه و پژوهش­های منسجم در این زمینه، مجموعه­های بزرگی از بایگانی­های اداری سلوکی ناشناخته باقی مانده­اند. از جمله محوطه­های شاخص دارای اثر مهر و اسناد بایگانی‌شده این دوره، می­توان به شهرهای قومس، شوش، اروک، نیپور، بابل، سلوکیه و کدش اشاره نمود که هزاران نمونة ارزشمند را در خود جای داده­اند. اثر مهرهای بایگانی‌شدۀ این دوره حاکی از گرفتن مالیات، معاملات گوناگون از جمله آزادی برده، خرید و فروش نمک و زمین در حضور شاهدان و تحت نظارت مستقیم مقامات اداری است. اثر مهرهای مذکور اغلب دارای مضامین هلنیستی‌اند و برخی از آنها به همراه اسناد وکتیبه­های یونانی به دست آمده­اند. با توجه به نقوش و کتیبه­های اثر مهرها می‌توان به گسترش ارتباط تجاری میان شرق و غرب به مرکزیت بین النهرین و شهر سلوکیه پی برد که نقشی بسیار حیاتی را در اقتصاد امپراتوری سلوکی ایفا می‌نموده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on the Seleucid Bullae Based on the Analyzing Seal Impressions

نویسندگان [English]

  • Kamal Aldin Niknami 1
  • Reza Ghasemi 2

1 Professor Department of Archaeology, University of Tehran

2 MA in Archaeology, Department of Archaeology, University of Tehran

چکیده [English]

The Seleucid Seals and bullae play a significant role in understanding the administration and social structures of this period. Due to the limitations in the Seleucids sigillographic study, a wide variety of administrative archives of bullae found from important sites such as Qumis, Susa, Babylon, Nippur and Kadesh are waiting for the researchers to deal with the bullae’s various aspects. Apart from the hellenistic style, characteristic of bullae, they generally are bearing the impressions concerning the political and social status of Seleucid officials as well as the bureaucratic economic system of the Seleucid society. It seems that there has been association between the iconography of the seal and its owner’s social or political status. In some cases, the iconography of the seal could have been served to realize either the role of seal owners or his professional status because the privilege of some of iconographic motif of the seals were reserved for a certain class of nobility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seleucids
  • Sigillography
  • Bullae
  • Seleucid commercial interactions and system of taxation
اسماعیلی، حسن و زرین­کوب، روزبه (1390). شورش سلوکیه و پیامدهای آن در زمان اردوان دوم اشکانی، تاریخ ایران، شمارۀ 5/68، صص27-45.
اینورنیتسی، آنتونیو (1388). نقشمایه‌های بابلی بر روی مهرهای کشف‌شده در سلوکیۀ دجله، تاریخ هخامنشیان، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، جلد هشتم، تهران، توس.
بوشارلا، رمی (1376). شوش بازار کشاورزی یا منزلگاه بازرگانی عمده شوش و شوشان در امپراتوری­های بزرگ، شوش جنوب غربی ایران، ترجمۀ هایده اقبال، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
پیگولوسکایا، نینا (1372). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمۀ عنایت‌الله رضا، تهران، علمی و فرهنگی.
خادمی ندوشن، فرهنگ (1385). بررسی سیستم اقتصادی پارتیان با استفاده از روش تجزیۀ طیف‌سنجی، یک مطالعه موردی، پژوهش­های تاریخی، صص57-68.
کیان­راد، حسین (1390). نقوش سکه­های الیمایی و ارتباط آن با دریا‌نوردی، پژوهش­های علوم تاریخی، دورۀ 3، ش 2، صص 85-100.
گیرشمن، رومان (3721).  هنر ایران در دورۀ پارتی و ساسانی، ترجمۀ بهرام فره­وشی، تهران، علمی و فرهنگی.
محمودآبادی، سیداصغر (1383). جادة ­ابریشم در ساختار تمدن سه دولت ایران، چین و روم ­باستان، فصلنامة فرهنگ اصفهان، شمارۀ27-28، صص4-15.
 
 Bivar, A.D.H.,1982. Seal  Impressions of Parthian Qumis, British Institute of Persian Studies, Iran, vol. 20, No. 4: 161-176.
Boussac, M.F.,1988. Sceaux Deliens, Revue Archeologique: vol. 1:307-340.
Collon, D. 1987. First Impression Cylinder Seals in the Ancient Near East, British Museum.
Doty, L.T. 1979. An Official Seal of the Seleucid Period, Jornal of Near EeasternStudies, vol. 38: 195- 197.
Frye, R., 1973. Sasanian Remains from Qasr-i Abu Nasr: Seals, Sealing and Coins. Cambridge: Harvard University Press.
Gibson, M.C.,1994. Parthian Seal Style: A Contribution from Nippur, Mesopotamia, vol. 29: 89-105.
Guillaume, O.,1982. Nouvelles Tesseres de Suse, Syria, vol. 3-4: 239- 256.
Herbert, S.C. and A. Brelin, 2003. A New Administrative Center for Persian  and Hellenistic Galilee, Bulletin of the American Schools of OrientalResearch, vol .329: 13- 59.
Huff, D., 1987. Thechnological Observations on Clay Bullae from Takht- i –Suleiman,Mesopotamia. vol .22:367-390.
Messina, V., 2006. Nike on the Clay Sealigs from Seleucia on the Tigris, Roma, vol. 6: 10-27.
Monsieur, P, Boucharlat, R. and Ernie Haerinck 2011. Amphores Grecques Timbrees Decouvertes a Suse (So Iran), Iranica Antiqua, vol. 56: 161-192.
Onal, M. 2007. Deities and Cultures Meet on the Seal Impressions Zeugma Roma, vol. 4: 25-50.
Pittman, H., 1987. Ancient Art in Miniature, NewYork: Metropolitan Museum of Art.
Pittman, H., 1997. Art, Susa, The Oxford Encyclopediaof Archaeology in the Near East, Oxford, vol. 1: 487-490.
Rothman, M. S. and Badler, V. R., 2011. Contact and  Development in Godin Period VI, in: Hilary Gopnik and Mitchell S Rothman (eds.), On The High Road: The History of Godin Tepe Iran, Bibliotheca Iranica,vol. 1: 65-139.
Wallenfels, R.,1998. Seleucid Archival Texts in the Harvard SemiticMuseum, Text Editions and Catalogue Raisonne of the Seal Impressions. Cuneiform  Monographs 12.
Wright, H.T. and Johnson. G. A. 1975. Population, Exchange and Early State Formation in Southwestern Iran, American Anthropologists, 77: 267-289.
Gobl, R., 1973. Der Sasanidische Siegelkanon Klinkhard und Biermann, Braunschweig.