نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 کارشناس ارشد گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

تکوین حکومت ایلخانی در ایران و پذیرش آیین بودایی از سوی هلاکو زمینه را برای حضور بوداییان در ساختار حکومت فراهم نمود. بوداییان که پیش از این در مناسبات حکومتی در ایران نقشی نداشتند از این پس وارد ساختار حکومت شدند. با پذیرش آیین بودایی در میان تعدادی از ایلخانان، عدۀ زیادی از پیروان آیین بودا از سرزمین­های چین و تبت و ایغور به ایران مهاجرت کردند. بوداییان در سراسر قلمرو ایلخانی بتکده­های بودایی بر پا کردند و به اجرای آیین مذهبی خویش ­پرداختند. تعدادی از ایلخانان نیز پیرو آیین بودا شدند و از مشاورت بوداییان بهره می­بردند، چنانکه هلاکو و آباقاخان مشاوران بودایی در دربار خود داشتند. علاوه بر این، بوداییان در مناصب نظامی­ و حکومتی نیز به کار گرفته شدند. بوداییان تا زمان غازان در حکومت ایلخانی به فعالیت خود ادامه دادند، ولی با مسلمان شدن غازان­خان اوضاع آن­ها تغییر یافت، به طوری که وی بوداییان را مجبور به پذیرش اسلام یا ترک قلمرو ایلخانان نمود. اما پیش از آن بوداییان بعضی از بالاترین مناصب دربار را به دست آورده بودند و در کارهای سیاسی و مذهبی صاحب نفوذ بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Buddhists in the Ilkhanid Rule

نویسندگان [English]

  • Kourosh Salehi 1
  • Mohsen Morsalpour 1
  • Fatemeh Koukabadi 2

1 Assistant Professor, Department of History, University of Sistan and Baluchestan

2 M.A in History, Department of History, University of Sistan and Baluchestan

چکیده [English]

Formation of the Ilkhanid rule and conversion of Hulagu to Buddhism Let Buddhists to participate in Ilkhanid rule. Buddhists hadnot any role in Iranian politics before, and this was seen as a permission to them to take part in the statecraft. After this, many Buddhists migrated from China, Tibet, and the Uyghurestan to Iran. They built some temples which sought to convert people to Buddhism. Some of the  Ilkhanid Kings converted to Buddhism and like Hulagu and Abaqa Khan appointed some of Buddhists as their consultants. Buddhists developed area of their influence up to get involved in military and political affairs. They were in good position till Ghazan converted to Islam and left them between converting to Islam or leaving the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mongols
  • the Ilkhanate
  • Their Political Affairs Buddhists
  • Bakhshis
آقسرائی، محمود ­بن محمد کریم (1943). مسامرةالاخبار، تصحیح و حواشی عثمان توران، آنقره، چاپخانۀ انجمن تاریخ ترک.                                                                                           
الرمزی، م. م. (بی تا). تلفیق‌الاخبار و تلقیح الآثار، وقایع قزان و بلغار و ملوک التتار، المجلد اول، طبع بالمطبعه الکریمیه و الحسینیه ببلدة اورنبورع.
ابن­العبری (1364). تاریخ مختصر الدول، ترجمۀ محمدعلی تاج­پور و حشمت‌الله ریاضی، تهران، اطلاعات.
ابن­الفوطی، کمال­الدین عبدالرزاق بن احمد شیبانی (1380). الحوادث الجامعة (رویدادهای قرن هفتم هجری)، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
اشپولر، برتولد (1386). تاریخ مغول در ایران سیاست، ترجمۀ محمود میرآفتاب، تهران، علمی و فرهنگی.
اقبال آشتیانی، عباس (1389).تاریخ مغول، تهران، نگاه.
القاشانی، ابولقاسم عبدالله بن محمد (1348). تاریخ الجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بارکهاوزن، یواخیم (1346). امپراطوری زرد چنگیزخان و فرزندانش، ترجمۀ اردشیر نیکپور، تهران، کتابفروشی زوار.
بناکتی، ابوسلیمان داود­ بن ابوالفضل محمد (1348). روضة اولى‌الالباب فی معرفة التواریخ و الانساب‏، به کوشش جعفر شعار، تهران، انجمن آثار ملی.
بهرامی، اکرم (2536). تاریخ ایران از ظهور اسلام تا سقوط بغداد، تهران، دانشگاه تهران.
بیانی، شیرین (1371). دین و دولت در ایران عهد مغول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
________ (1384). مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت).
بویل، جی. آ. ( 1385). تاریخ ایران کمبریج، جلد 5، ترجمۀ حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
تاریخ فتوحات شاهی قراختایان (2535). به اهتمام محمد ابراهیم باستانی پاریزی، بنیاد فرهنگ ایران .
تتوی، قاضی احمد و آصف خان قزوینی (1382). تاریخ الفی، به تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، جلد 6 و 7، تهران، علمی و فرهنگی.
پیرنیا، حسن و عباس اقبال (1384). تاریخ ایران از آغاز تا انقراض قاجاریه، تهران، علم.
جوینی، عطاملک (1367). تاریخ جهان­گشای جوینی، جلد 1 و 3، به تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، تهران، بامداد و ارغوان.
خواندمیر (1353). تاریخ حبیب‌السیر، ج3، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، کتابفروشی خیام.
رشید‌الدین­فضل­الله همدانی (1331). جامع‌التواریخ ، جلد 1و2 ، به تصحیح بهمن کریمی، تهران، اقبال.
___________ (1358 ق/ 1940 م‏). تاریخ مبارک غازانى‏، مصحح کارل یان‏، مکان چاپ هرتفرد، استفن اوستین‏.
سمرقندی،کمال الدین عبدالرزاق (1353). مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران، کتابخانه طهوری.
شبانکاره­ای، محمد بن علی بن محمد (1376). مجمع الانساب، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر.
صفا، ذبیح الله (1367). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 2، تخلیص محمد ترابی، تهران، فردوس.
میرخوند، (1373). روضة الصفا، جلد 5، تهران، علمی.
مستوفی، حمدالله (1364). تاریخ گزیده، با اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران، امیرکبیر.
مورگان، دیوید (1371). مغول‌ها، ترجمۀ عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
مارکوپولو (1350). سفرنامة مارکوپولو، ترجمۀ حبیب الله صحیحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معدن‌کن، معصومه (1375). به یاسا رسیدگان در عصر ایلخانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
وصّاف، فضل‌الله بن عبدالله شیرازی ( 1338)، تاریخ وصاف‌الحضرة، اهتمام محمد مهدی اصفهانی، تهران، ابن سینا.
یاکوولیویچ، باریس و ولایمیر تسف (1386). نظام اجتماعی مغول، فئودالیسم خانه به­دوشی، ترجمۀ شیرین بیانی، تهران، علمی فرهنگی.