نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری رشته تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز

چکیده

از زمانی که اسکندر در تاریخ ایران ظاهر شده درمتون تاریخی نظرات متعددی درباره‌ی ایرانی یا یونانی بودن او نیز آمده است. پیامد این نظرات به سخنانی راجع به شخصیت اسکندر به عنوان فرمانروا، حاکم، کاشف، ماجراجو و نظایر آنها نیز کشیده شد؛ حتی در دوره‌ی معاصر از بود یا نبود او و یا کم و کیف قلمروی وی نیز اظهار نظرهایی ارائه شده است. برای یک بررسی صرف تاریخی در این باره بایدبر اساس اسناد و مدارک سخن گفت اما از آنجا که بخش عمده­ای از منابع مکتوب درباره‌ی اسکندر را متون داستانی کهن ایرانی تشکیل می‌دهد، لازم است جهت غنا بخشیدن به اخبار راجع به اسکندر و فراهم ساختن امکان سنجش آن، از روایاتی مختلف، به چنین متونی توجه کرد. از جمله این متون اسکندرنامه‌ی داستانی نوشته شده میان قرون ششم تا هشتم هجری قمری است که سعی دارد با ایجاد یک جابه‌جایی در روایتی قدیمی از شهر پریان (زنان)، اسکندر را با شهر پریان پیوند دهد و از این طریق او را شخصی ایرانی قلمداد نماید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Displacement of the City of Women in the Fictional Eskandarnameh to Present Alexander as an iranian Character

نویسندگان [English]

  • Abdol-Rasul Khairandish 1
  • Ameneh Ebrahimi 2

1 Associate professor Department of History, University of Shiraz

2 M.A. Student of History, University of Shiraz

چکیده [English]

Ever since Alexander emerged in the history of Iran, his being Greek or Iranian has been a matter of dispute. The subject has later entered the discussions over Alexander’s identity as ruler, governor, explorer, adventurer, etc. Even these days disputes over his existence or his territory exist. A purely historical study on the subject should be based on documents. Yet since a great part of written materials on Alexander are ancient Persian stories, to enrich our findings on Alexander and study the subject from different points of view, we need to pay attention to such texts. Of these texts one may refer to the story of Eskandarnameh ,made up between the sixth and eighth centuries which, through displacing an old narrative of the city of women, intends to connect Alexander to the ideal world of fairies and thus present him as an Iranian character.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eskandar
  • Haroom
  • Parikan
  • fairies
آیناش، سیتوا. 1385. سیمای اسکندر در شاهنامه­ی فردوسی و ادبیات قزاق، مجله­ی سخن عشق، شماره‌ی 31 .
ابن اثیر، علی بن محمد.1388. الکامل فی التاریخ، تهران. انتشارات اساطیر.
ابن حوقل.1345. صوره الارض، به کوشش جعفر شعار، تهران ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ابوالفداء. 1349.تقویم البلدان، ترجمه‌ی عبدالمحمد آیتی، تهران ، بنیاد فرهنگ ایران.
اسکندرنامه .1387. به کوشش ایرج افشار، تهران ، نشر چشمه.
حموی، یاقوت. 1416 ه. شیخ الامام شهاب الدین ابی عبدالله یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج اول، بیروت.
دهخدا، علی اکبر.1372. لغتنامه، ج سوم، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران.
رضا، عنایت الله. 1360. آذربایجان و اران (آلبانیای قفقاز)، تهران ، انتشارات ایران زمین.
ستاری، جلال .1380. پژوهشی در اسطوره­ی گیل گمش و افسانه­ی اسکندر، تهران ، نشر مرکز.
سرکاراتی، بهمن.1385. سایه های شکارشده، تهران، انتشارات طهوری.
                    . 1350.پری تحقیقی در حاشیه­ی اسطوره شناسی تطبیقی، مجله‌ی دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره‌ی 100-97.
فردوسی، ابوالقاسم. 1386.شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، دفتر 6 و 5 تهران ، انتشارات دایره المعارف بزرگ اسلامی.
گریمال، پیر. 1341.اساطیر یونان و روم، ترجمه احمد بهمنش، انتشارات دانشگاه تهران.
عارف، اردبیلی. 1355. فرهاد نامه، به تصحیح دکتر عبدالرضا آذر، تهران ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
لسترنج، گای. 1337. جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
مستوفی قزوینی، حمدالله. 1362.نزة القلوب، به تصحیح گای لسترنج، تهران، دنیای کتاب.
ملکزاده، مهرداد. 1381. سرزمین پریان در خاک مادستان، مجلۀ نامۀ فرهنگستان، زمستان، شماره 20.
نامه­ی تنسر، هیربد هیربدان. 1311. به کوشش مجتبی مینوی، تهران، مجلس.
نظامی گنجوی.1345.شرفنامه، به کوشش حسین پژمان بختیاری. تهران، انتشارات ابن سینا.
                 . 1313. خسرو و شیرین، به کوشش وحید دستگردی. تهران، انتشارات ارمغان.
نویسندۀ گمنام .1383. مجمل التواریخ و القصص، به تصحیح ملک‌الشعرای بهار. تهران ، انتشارات دنیای کتاب.