برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.
احمد حیدری
چکیده
در بناهای تاریخی، بخش بیرونی یا عمومی یک سازه به نامهای دیوانعام، ایوان و تالار پذیرایی شناخته شده و عملکرد آن، پذیرایی از میهمانان رسمی یا مکانی برای اجرای تشریفات رسمی و بارعام بوده است. طرح ستاوند از جمله عناصری است که در دوره صفویه در بناهایی مانند آینهخانه، عالیقاپو و چهلستون ایجاد میشود. شباهت ستاوند صفویه با دیوانعام ...
بیشتر
در بناهای تاریخی، بخش بیرونی یا عمومی یک سازه به نامهای دیوانعام، ایوان و تالار پذیرایی شناخته شده و عملکرد آن، پذیرایی از میهمانان رسمی یا مکانی برای اجرای تشریفات رسمی و بارعام بوده است. طرح ستاوند از جمله عناصری است که در دوره صفویه در بناهایی مانند آینهخانه، عالیقاپو و چهلستون ایجاد میشود. شباهت ستاوند صفویه با دیوانعام دوره شاهجهان که اندکی پیشتر در هند متداول شد، موجب گردید که برخی پژوهشگران مانند کُخ، ستاوند صفوی را بازنمایی از ستاوند گورکانی بدانند. هدف از این پژوهش آن است که ستاوند در معماری صفویه چرا و چگونه رواج یافته و منشاء یا سیر تحول آن چگونه بوده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. حاصل پژوهش نشان میدهد که ساخت تالارهای ستوندار با کاربری بارعام، در دوره هخامنشی رواج یافته، ولی در دوره پس از هخامنشی ستاوندها با کاربری بارعام تحت تأثیر عناصر معماری بومی قرار میگیرند. ستاوند گونه غربی که در خانه بطلمیوسII دیده میشود، به شکل یک سایبان در فضای خالی پریاستایل ساخته شده است. ستاوند گونه شرقی که در هند مشاهده میشود و به نام شاهجهانی شهرت یافته، تحت تأثیر عناصر بومی شامل: مَنْدَپَه، الگوی خانه چوبی روستایی و چادر یا کمپ مغولها قرار گرفته است. در این میان، ستاوند ایرانی دوره صفوی همزمان یا اندکی پس از ستاوندهای شاهجهانی ساخته شده و تحت تأثیر معماری بومی شمال ایران و تختجمشید قرار گرفته است. در بنای عالیقاپو، بر خلاف بناهای دیگر صفوی، عناصر معماری هند بیشتر مشاهده میشود که میتوان به تأثیر مَنْدَپَه اشاره کرد