حمیدرضا پیغمبری
چکیده
تمرکز مطالعات تاریخی دربارۀ دورۀ پرتلاطم و کمتر شناختهشدۀ حاکمیت مقدونیان در ایران عمدتاً بر مناطقی چون پارس و پارت بوده و اوضاع مناطق دیگر از جمله ماد مبهم و ناشناخته مانده است. این در حالی است که سرزمین ماد همواره یکی از بخشهای مهم در قلمروهای پادشاهی ایران باستان بوده است. این مقاله تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که این منطقه ...
بیشتر
تمرکز مطالعات تاریخی دربارۀ دورۀ پرتلاطم و کمتر شناختهشدۀ حاکمیت مقدونیان در ایران عمدتاً بر مناطقی چون پارس و پارت بوده و اوضاع مناطق دیگر از جمله ماد مبهم و ناشناخته مانده است. این در حالی است که سرزمین ماد همواره یکی از بخشهای مهم در قلمروهای پادشاهی ایران باستان بوده است. این مقاله تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که این منطقه چه نقشی در تحولات دورۀ مورد نظر ایفا کرده است. بررسی منابع تاریخی و مدارک و شواهد باستانشناختی و تحلیل استعداد بالای اقتصادی و جغرافیایی ماد نشاندهندة استمرار جایگاه اداری این سرزمین در دورۀ اسکندر و جانشینانش در ایران است. با اینکه ماد کوچک (آذربایجان) بهسرعت حکومتی مستقل یافت، اما ماد بزرگ مورد توجه دولت مرکزی مقدونی قرار گرفت و همدان پایتخت ساتراپهای علیا به شمار میرفت. با این حال، در این دوره تحولات بزرگ و تأثیرگذاری، مانند قیام برای کسب استقلال به رهبری بارواکس مادی و شورشهای بزرگ ساتراپهای مقدونی، در این شهر رخ داد و سرانجام با همکاری اشکانیان در اخراج سلوکیان از ایران نقشی اساسی ایفا کرد. بنابراین، به نظر میرسد که برداشت رایج از جریان استقلال ایران در این دوره نیاز به بازبینی داشته باشد.