نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، ایران

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاداسلامی واحد شبستر ایران

3 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران، ایران

4 استادیارگروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، ایران

10.22059/jis.2022.347264.1144

چکیده

در دوره ی قاجار به علت ظهور و گسترش سرمایه داری و جهانی شدن اقتصاد، دروازه های مرزی به روی سایر کشورها گشوده شد. در این میان، کرمانشاه به عنوان یکی از مهمترین مسیرها ی مرزی کشور، سهم بسزایی داشت. و در تقابل و تعامل با دولت عثمانی و از آن طریق، در پیوند با سایر کشورهای اروپایی قرار گرفت. ورود نمایندگان کشورهای خارجی (تجار، مستشرقین، مسیونرهای مذهبی،و...) تأسیس اداراتی چون( تلگراف، بانک، کنسولگری و ...) واردات کالاهای غربی ( پارچه های انگلیسی، دخانیات ترکیه، آبجوهای دانمارکی و... ) سبب شد تا مظاهر فرهنگ غربی در این ایالت رواج یابد. ساختار جدید شهری و معماری، زمینه های گسترش بیشتر تشیع، معرفی آثار باستانی در سطح جهانی و... از دیگر پیامدهای فرهنگی این روابط بود. این پژوهش، به استناد سفرنامه ها، خاطرات، وسایر منابع به روش تحلیلی – توصیفی و کتابخانه ای انجام شده است. هدف از این پژوهش بررسی تحولات فرهنگی ایالت کرمانشاهان در پیوند با روابط خارجی در یکی از مهم ترین ادوار تاریخ ایران می باشد. یافته ها نشان می دهد مناسبات خارجی ایران با کشورهای اروپایی و عثمانی، سبب بروز تحولات فرهنگی دیگری از جمله ارتقاء بهداشت، تاسیس مدارس با محتوای آموزشی جدید ، شکل گیری گویش کرمانشاهی و ...گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Extension Foreign Relations on the Cultural Developments of Kermanshah in the Qajar Period (1285-1210.SH)

نویسندگان [English]

  • shirzad ehsan khah 1
  • monireh kazemi arshad 2
  • hassan Zandiyehh 3
  • manijeh sadri 4

1 PhD student in history, Islamic Azad University, Shabest branch, Iran

2 Assistant Professor of the Department of History of Islamic Azad University, Shabest branch of Iran

3 Assistant Professor, Department of History, University of Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Department of History, Islamic Azad University, Shabest branch, Iran

چکیده [English]

During the Qajar period, due to the emergence and expansion of capitalism and the globalization of the economy, the country's border gates were opened to other countries. In the meantime, Kermanshah, as one of the most important border routes in the country, had a significant share. And in confrontation and interaction with the Ottoman government and through it, in contact with other European countries. The arrival of representatives of foreign countries (merchants, Orientalists, religious missionaries, etc.), the establishment of offices such as the Telegraph, the bank, the consulate, etc. The import of Western goods (British fabrics, Turkish tobacco, Danish beers, etc.) led to Manifestations of Western culture are prevalent in this state. The new urban structure and architecture, the grounds for further expansion of Shiism, the introduction of antiquities at the world level, etc. were other cultural consequences of these relations. This research has been done based on travelogues, memoirs, documents, and other sources in an analytical-descriptive and library method. The purpose of this study is to investigate the cultural developments in Kermanshah province in relation to foreign relations in one of the most important periods of Iranian history. Findings show that Iran's foreign relations with European and Ottoman countries, caused other cultural developments such as health promotion, the establishment of schools with new educational content, the formation of the Kermanshah dialect and

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qajar
  • Foreign Relations
  • Kermanshah
  • Cultural Developments
  • Ottoman
دیب‌الممالک (1364)، سفرنامۀ ادیب‌الممالک، به تصحیح مسعود گلزاری، بی جا، دادجو.
اعتصام‌الملک (بی تا)، سفرنامۀ اعتصام‌الملک، به تصحیح منوچهر محمودی، تهران، مصحح.
اوبن، اوژن (1362)، ایران امروز، علی‌اصغر سعیدی، بی‌جا: نقش جهان.
ایراندوست، کیومرث؛ بهمنی اورامانی، آرمان (1390)، «تحولات کالبدی بازار سنتی در شهرهای ایران (مطالعۀ موردی: بازار کرمانشاه)، مطالعات شهر ایران اسلامی، دورۀ 2، شمارۀ 5، صفحات5-15 .
انصاری، حمید رضا، حیدری عرفان،« تاملی برتاثیرات تطور فرهنگ و جامعه ایران در میانه عصر قاجار بر دیوارنگاری (به گواه دیوار نگاره‌های عمارت صارم الدوله کرمانشاه) » نشریه هنرهای زیبا هنرهای تجسمی، دوره ۲۳، شماره یک، بهار ۱۳۹۷
بایندر، هنری (1370)، سفرنامۀ هنری بایندر، ترجمۀ کرامت‌الله افسر، تهران، پدیده.
بنی‌اقبال، ناهید؛ حیدری، آزاده (1388)، «تحلیل محتوای سفرنامه‌های ترجمه‌شدۀ سیاحان انگلیسی دربارۀ ایران»، دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، سال 2، شمارۀ 6، صفحات12-24 .
بیگی، حسن (1389)، تهران قدیم، تهران، ققنوس.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامۀ پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی.
پیرزادۀ نائینی، محمدعلی (1343)، سفرنامۀ حاجی پیرزاده، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، جلد 1، تهران، دانشگاه تهران.
جان ویشارد (1363)، بیست سال در ایران، ترجمۀ علی پیرنیا، بی‌جا، فرهنگ نوین.
جلیلیان، آذر؛ مرادی، مسعود (1395)، «انعکاس مناسبات فرهنگی و اقتصادی ایران و عثمانی در روزنامۀ اختر (1292ـ1313 قمری)»، تاریخ‌پژوهی، شمارۀ 67، صفحات29-54 .
جلیلی، محمدحسین و دیگران (1374)، کرمانشاهان باستان (از آغاز تا آخر سدۀ نوزدهم هجری قمری)، تهران، وزارت فرهنگ و هنر.
جیمز، موریس (1368)، تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، ترجمۀ راضیه رضازاده، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران.
حسینی، سیدهاشم؛ احمدزاده (1396)، «مطالعه و شناخت آرایه‌های معماری دو مسجد قاجاری حاج‌شهبازخان دولتشاه در کرمانشاه در قیاس با مسجد سپهسالار در تهران»، پژوهش هنر : شمارۀ 14، صفحات63-77 .
خاتون‌آبادی، افسانه (1390)، «شعر و نقاشی در دوران قاجار: چالشِ سنت و مدرنیته»، ادبیات پارسی معاصر، شمارۀ 2، صفحات39-55
دوسرسی، کنت (1390)، ایران در 1840-1839 میلادی، ترجمۀ احسان اشراقی، تهران، سخن.
دومرگان، ژاک (1339)، هیئت‌علمی فرانسه در ایران، ترجمۀ دکتر کاظم ودیعی، جلد 2، تبریز: چهر.
دهخدا،علی اکبر(1372)، لغت نامه دهخدا،تهران،دانشگاه تهران.
رینگر، ام، مونیکا (1381)، آموزش دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه، تهران، ققنوس.
رئیس‌نیا، رحیم (1374)، ایران و عثمانی در آستانۀ قرن بیستم، جلد 1، تبریز، ستوده.
زارعی، محمدابراهیم؛ حیدری باباکمال، یدالله (1396)، «ارزیابی عوامل اقتصادی، سیاسی و مذهبی در توسعۀ ساختار شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار با تکیه بر شواهد تاریخی و باستان‌شناسی موجود»، مطالعات تاریخ اسلام، شمارۀ 32.صفحات104-134.
زرگری‌نژاد، غلامحسین (1385)، خلاصۀ روزشمار قاجاریه؛ از ابتدا تا اواسط دورۀ فتحعلیشاه، جلد 1، تهران، دانشگاه تهران.
ژوانس، فووریه (1388)، سه سال در دربار ایران، ترجمۀ عباس اقبال آشتیانی، تهران، نوین.
س ـ ج ـ و بنجامین (1363)، ایران و ایرانیان، ترجمۀ مهندس محمدحسین کردبچه، تهران، جاویدان.
سدیدالسلطنه، محمدعلیخان (1362)، سفرنامۀ سدیدالسلطنه (التدیق فی سیر الطریق)، به تصحیح و تحشیۀ احمد اقتداری، تهران، به‌نشر.
سرنا، کارلا (1363)، مردم و دیدنی‌های ایران؛ سفرنامۀ کارلاسرنا، ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران، نشر نو.
سلطانی، محمدعلی (1370)، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، جلد 1، تهران، شقایق.
ــــــــــــــــــ (1378)، احزاب سیاسی و انجمن‌های سرّی در کرمانشاه، تهران، سها.
شیل، لیدی (1368)، خاطرات لیدی شل (همسر وزیر مختار انگلیس در اوایل سلطنت ناصرالدین‌شاه)، ترجمۀ حسن ترابیان، تهران، نشر نو.
عباسی، محمدرضا؛ بدیعی، پرویز (1372)، گزارشات اوضاع سیاسی ـ اجتماعی ولایات عصر ناصری، تهران، سازمان اسناد ملی ایران.
عضدالملک، علیرضا (1370)، سفرنامۀ عضدالملک، به کوشش حسن مرسلوند، تهران، مؤسسۀ پژوهی و مطالعات فرهنگی.
علوی‌کیا، محمدعلی (1396)، «تاریخچۀ نخستین مدارس نوین در کرمانشاه (1285ـ1278 شمسی)، پژوهشنامۀ تاریخ‌های محلی ایران، شمارۀ 11.صفحات23-34.
غیرت کرمانشاهی، عبدالکریم (1338)، کلیات آثار سید عبدالکریم غیرت، به کوشش محمدسعید غیرت، تهران، چاپخانۀ فردوسی.
فلاندن، اوژون (1356)، سفرنامۀ اوژون فلاندن به ایران، ترجمۀ حسین نورصادقی، تهران، اشراقی.
فلور، ویلم ام (1387)، سلامت مردم ایران قاجار، ترجمۀ ایرج نبی‌پور، بوشهر، دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی بوشهر.
قراگزلو، فرید (1354)، خاطرات فرید، تهران، زوار.
کرزن، جرج، ن، (۱۳۶۹)، «ایران و قضیه‌ی ایران»، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، جلد 2، بی جا: علمی فرهنگی.
کریمیان، حسن؛ قبادی‌زاده، حمزه (1396)، بافت تاریخی شهر کرمانشاه: سازمان فضایی و عناصر شاخص معماری، بی جا، سمیرا.
کشاورز، اردشیر (1382)، کرمانشاه ما به دورنمای قدیم، کرمانشاه، تاق‌بستان.
گروته، هوگو (1369)، سفرنامۀ گروته، ترجمۀ مجید جلیلوند، تهران، سعدی.
لعل نهرو، جواهر (1387)، نگاهی به تاریخ جهان، محمود تفضلی، جلد 1، تهران، امیرکبیر.
لوشای، هایز (1381)، «عمارت قاجاری تاق‌‌بستان»، ترجمۀ سیامک خدیوی، هنر و معماری، شمارۀ 33 و 34صفحات 68-88.
محبوبی اردکانی، حسین (1374)، چهل سال تاریخ ایران، جلد 1، تهران، اساطیر.
محدثی، جواد (1374)، فرهنگ عاشورا، قم، معروف.
مسیو چریکف (1358)، سیاحتنامۀ مسیو چریکف، ترجمۀ آبکار مسیسحی، تهران، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
مستوفی، عبدالله (1377)، تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجار یا شرح زندگانی من، تهران، زوار.
معتمدی، فرج‌الله؛ ساری اصلان، امان‌الله (1385)، نهضت مشروطیت در کرمانشاه و کنگاور، به کوشش محمدعلی سلطانی، تهران، سها.
میر لیتواک (1384)، «بررسی جمعیت‌شناختی علمای نجف و کربلا در خلال سال‌های 1205ـ1322 قمری»، شیعه‌شناسی، سال 3، شمارۀ10 صفحات 137-186.
ناصرالدین‌شاه قاجار (1389)، سفرنامۀ ناصرالدین‌شاه به کربلا و نجف، تهران، خانۀ تاریخ و تصویر ابریشمی.
ناطق، هما (1381)، کارنامۀ فرهنگی فرنگ، تهران، البرز.
والی‌زادۀ معجری، محمدرضا (1380)، تاریخ لرستان روزگار قاجار، تهران، حروفیه.
ویلز (1368)، سفرنامۀ دکتر ویلز؛ ایران در یک قرن پیش، ترجمۀ غلامحسین قراگوزلو، بی جا، اقبال.
نواب تهرانی، میرزامهدی (1376)، دستور الاعقاب، تهران، تاریخ ایران.
هامبلی، گاوین،اوری،پیتر،ملویل،چارلز (1389)، تاریخ ایران کمبریج، تیمور قادری، تهران، مهتاب.
 
j، ferrir، Caravan Journeys and Wanderings in Persia, Afghanistan, Turkistan, and Beloochistan: With Historical Notices of the Countries Lying Between Russia and India , p240، (1976).
Benn, An Overland Trek From India, by Side-Saddle, Camel, and Rail: The Record of a Journey from Baluchistan to Europe، 1909، co & Longmans: London، p: 218.
Diba، Layla (2001) ,Invested with Life: Wall Painting and Imagery before the Qajars, Iranian Studies, Vol. 34, No. 1/4, Qajar Art and Society (2001), pp. 5-16
Najmabadi A (2001) Gendered Trans formations: beauty Love and sexuality in QaJar Iran, Iranian Studies 34 (1-4) PP، 89-102.