نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار تاریخ دانشگاه خوارزمی تهران
2 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تهران
3 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خوارزمی
چکیده
گرداب‌ها جایگاه‌هایی بودند در پهنه‌های دریا که کشتی گرد آن به چرخش در میآمد و سرانجام در کام آن فرو می‌رفت. اهمیت این جایگاه‌ها به اندازه‌ای بود که علاوه بر بیشتر جغرافی‌نگاران که دربارة آنها مطالبی نوشتهاند، رسّامان نقشه‌های جغرافیایی نیز در بیشتر نقشه‌های ناحیه‌ای به رسم جایگاه آن پرداخته‌اند تا کشتی‌بانان را از افتادن در آنها پرهیز دهند. یکی از شناختهشده‌ترین گرداب‌ها جایگاه فم الاسد یا کام شیر در خلیج فارس است. منظور از کام شیر یا دهان شیر، که به فراوانی در نوشته‌های و سروده‌های قدیم به کار رفته، گاه همین فم الاسد است. چنین می‌نماید که تا کنون دریافت روشنی از «کام شیر» در معنای جایگاه یک گرداب ترسناک نموده نشده، بلکه بیشتر به معنای ظاهری آن، یعنی دهان شیر جنگل، بسنده شده است. شناخت درست و بجای این واژه‌ها می‌تواند تفسیر ما را از نوشته‌ها، سروده‌ها و نقشه‌هایی که به این جایگاه‌ها پرداخته‌اند دگرگون کند. این نوشته به شرح نام این جایگاه و گونه‌های دیگر جایگاه‌های گردابی، که در نوشته‌های قدیم پرکاربردترند، پرداخته، پیشینۀ هر یک از این کلمات را واکاوی کرده و نمونه‌هایی از آن را نشان داده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Maelstroms in the Islamic and Iranian Texts
نویسندگان [English]
- Mohammad Hassan Raznahan 1
- Mehran Rezaei 2
- Mohammad Hossein Soleymani 3
1 Associate Professor of History, Kharazmi University
2 Ph.D Candidate of History, University of Tehran
3 Ph.D Candidate of History, Kharazmi University
چکیده [English]
Maelstroms are powerful and violent whirlpools in the sea, sucking in objects such as ships within a given radius. Not only most of the geographers mentioned the maelstroms, but also cartographers mapped them, to protect sailors from being drawn into them. One of the most recognized maelstroms in the Persian Gulf is Fam al-asad or Kām-e šīr, which means the mouth of lion. Kām-e šīr or Dahān-e šīr, which is used frequently in ancient poetry and prose, is sometimes referred to as Fam al-asad. It seems that merely the surface meaning of "Kām-e šīr" (the mouth of lion) is focused on in interpretations; hence, the accurate understanding of these expressions can alter the interpretation of the texts and maps. The present paper describes the name of Fam al-asad or Kām-e šīr and other maelstroms in the old texts, and analyses the history of them with the help of some instances.
کلیدواژه‌ها [English]
- Historical geography
- maelstrom
- Persian Gulf
- Fam al-asad
- Dahān-e šīr
)