نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی اکبر تشکری بافقی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه یزد

چکیده

هجوم مغول به ایران که با گسترش ناامنی، تخریب بسیاری از زیر ساخت‌های تمدنی و خلأ مذهبی فکری ناشی از سقوط خلافت همراه بود، نه تنها تصوّف را به مرجع عوام در گریز از فشارهای حاکم ارتقا بخشید که مناطق دور از دسترس را ملجأ نخبگان فرهنگی نمود. مبتنی بر چنین رویکردی، یزد به واسطة درایت اتابکان در حفظ آرامش و امنیت نسبی و نیز مرکزیت آل مظفر، به یکی از کانون‌های جذب متصوّفه نام­بردار گردید. چنانکه برگرفته از ویژگی‌های مشایخ در: ساده زیستی، هدایت عمومی به تسلیم و توکل، همگونی با شریعت و عدم مزاحمت برای دولت‌مردان، تصوّف از دو منظر قبله­گاه حاکم و محکوم شد. مشروعیت­بخشی به ساختار قدرت و تسکین آلام اجتماعی. بدین ترتیب در حالی که ارادت حکام و بزرگان محلی به تصوّف، در ساخت و توسعة مالی خانقاه نمود یافت، کرامت مشایخ نیز معرف وجاهت و حد فاصل آنها با عوام گردید. از این‌رو مقاله حاضر می‌کوشد تا در بستری از: روح حاکم بر زمانه، وجاهت اجتماعی مشایخ و حمایت بزرگان محلی و سلاطین مظفری در احداث خانقاه، به بازشناسی جایگاه تصوّف در یزد طی قرن هشتم ق بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• آل مظفر
• اتابکان
• یزد
• تصوّف
• خانقاه
• مشایخ دادائیه

عنوان مقاله [English]

The Abbatial Mysticism in Yazd in the periods of Ilkhanids and Alemozaffar

نویسنده [English]

• Ali Akbar Tashakori Bafghi

Assistant Professor Department of History, University of Yazd

چکیده [English]

Moghul's invasion of Iran led to the spread of insecurity, destruction of civil infrastructure and religious-ideological vacuum caused by the toppling of the kingdom. This not only improved the status of Sufism as the center of attention for the common people to avoid the governors' tyranny but also made the faraway areas an ideal place for the cultural elites. Given the above, Yazd was considered as one of the central areas for attracting Sufism because of the Atabaks’ policies in maintaining relative peace and security on the one hand and the Ale Mozaffar's leadership on the other hand. Sufists shared a number of features which included running a simple life, inviting people to submission and trust in God, coordinating with the religion and avoiding interference in the administrative affairs. As a result, the Sufists were appealing to both governors and common people from two perspectives: legitimizing the power structure and soothing the social problems. Therefore, while the positive tendency of the governors and local authorities led to the construction and financial support of Sufi centers, the Sufi shaykhs' dignity represented their reputation and distinction from the common people. The present paper endeavors to study the Sufism status in Yazd during the 8th century A.H taking into account the prevailing views of the time, social reputation of the Sufi shaykhs and the support rendered by the local authorities as well as the Mozaffari rulers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Al Mozaffar
• Atabakan
• Yazd
• Sufism
• Sufi center
• Dadaeiyeh Sufi shaykhs