پژوهش های ایران شناسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

اطلاعات آماری نشریه

مشخصات نویسندگان

راهنمای نویسندگان

راهنمای دریافت شناسه ارکید

پیشنهادهایی دربارۀ خوانش برخی عبارات یادگار زریران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، دانشگاه تهران

چکیده

یادگار زریران متنی است اصلاً پهلوانی که در روند استنساخ و انتقال به الفبا و زبان فارسی میانه تصحیف‌ها و تحریف‌هایی بدان راه یافته است. همین مسئله کار خوانش برخی عبارات آن را سخت دشوار کرده است. پژوهشگران در خوانش این عبارات راه‌های گاه مختلفی در پیش گرفته‌اند. در این نوشته نخست این خوانش‌ها بررسی و نقد شده و سپس در باب خوانش برخی از عبارات پیشنهادهایی تازه طرح گردیده است. اساس این پیشنهادات مقابلۀ متن یادگار زریران با متن اصلاً پهلوانی درخت آسوری و شواهد و قطعات پهلوانی مانوی است. در خوانش دو عبارت از آن دسته از متون فارسی دری که در ری، قومس، گرگان و هرات نوشته شده‌اند نیز شواهدی آورده شده است. در برخی مواضع به ضرورت تصحیحاتی قیاسی در واژه‌ها انجام گرفته است. در عبارات مربوط به مرثیۀ بستور با شناسایی نوعی سبک مرثیه‌سرایی، که شاهدی از آن در مرثیۀ مار زکو در متون پهلوی اشکانی ترفانی وجود دارد، قادر به ارائۀ فرض و خوانشی جدید شده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

proposals for reading some phrases in Ayādgār ī Zarērān

نویسنده [English]

  • meysam mohammadi

Ph.D Candidate Ancient Iranian Languages, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Ayādgār ī Zarērān (Memorial of Zarēr) is a text that in its original version has been composed in Parthian language. This text has been amended and distorted in the process of transcription into the Middle Persian alphabet and language. This makes it difficult to read some of the words and sentences and scholars have taken different ways in reading them. In this paper, these readings are first reviewed and criticized, and then some new suggestions are put forward. The basis of these suggestions is the adaptation between Ayādgār ī Zarērān and Draxt ī Āsūrīg (Assyrian tree), an originally Parthian text, and the evidence of the Parthian Manichaean texts. The reading of two passages from the New Persian texts written in Ray, Qumis, Gorgan, and Herat also provides some testimonies. In some phrases, some emendations have been made and in others we have been able to present a new reading by identifying a kind of elegy which is evidenced in the Parthian Manichean texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayādgār ī Zarērān
  • Pahlavi Texts
  • Parthian
  • Middle Persian
  • Edition
مراجع
آموزگار، ژاله، 1392، یادگار زریران، تهران، معین.
ابن معروف، محمد بن عبدالخالق، 1351، کنز اللغات، تصحیح رضا علوی، تهران، مرتضوی.
ابوالقاسمی، محسن، 1389، دستور تاریخی زبان فارسی، تهران، سمت.
بهار، مهرداد، 1384، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران، آگه.
پاینده، محمود، 1366، فرهنگ گیل و دیلم، تهران، چاپخانۀ سپهر.
دهخدا، علی اکبر، 1376، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران (دورة جدید).
دیلمی، ابوالفضل، تفسیر دیلمی، نسخۀ شمارۀ  17198 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
رازی، ابوالفتوح، 1389، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، به تصحیح محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
عریان، سعید، 1391، متن‌های پهلوی، تهران، علمی.
غیبی، بیژن، 1396، دوازده متن باستانی، تهران، بنیاد موقوفات افشار.
فردوسی، ابوالقاسم، 1386، شاهنامه، ج 7، به تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز دائرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
محمدی، میثم، 1398، «پژاردن، پچاردن/ پجاردن، پیچاردن/ پیچاردن: تأملی در باب جغرافیای گویشی، دایرۀ معنایی و اشتقاق»، فرهنگنویسی، ش 15، ص  169-185.
محمدی، میثم، زیر چاپ، «نوعی ساخت اضافی در پهلوی اشکانی».
مزداپور، کتایون، 1371، «چند واژه از یادگار زریران»، فرهنگ، ش 13، 207-216.
مزداپور، کتایون، 1378، بررسی دستنویس م. او 29: داستان گرشاسب، تهمورس و جمشید گلشاه و متن‌های دیگر، تهران، آگه.
معینی، محسن، 1393، «تفسیر سورآبادی»، دانشنامۀ جهان اسلام.
 http://rch.ac.ir/article/Details?id=11035
میرفخرایی، مهشید، 1390، روایت پهلوی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نوابی، یحیی ماهیار، 1374، یادگار زریران، متن پهلوی با ترجمۀ فارسی و آوانویسی لاتین و سنجش آن با شاهنامه، تهران، اساطیر.
Bartholomae, Ch., 1961, Altiranisches Wörterbuch, zusammen mit den Nacharbeiten und Vorarbeiten. Strassburg: Karl J. Trübner, 1904, repr. Berlin – New York, Walter de Gruyter.
Benveniste, É., 1932, “Le mémorial de Zarēr,” Jurnal Asiatique, 245-93.
Boyce, M., 1975, A reader in Manichaean Middle Persian and Parthian, (AcIr 9), Leiden, Brill.
Boyce, M., 1987, “Ayādgār ī Zarērān,” Encyclopædia Iranica, Vol. III, Fasc. 2, 128-129.
Boyce, M., 1957, “The Parthian gōsān and Iranian Minstrel Tradition,” Jornal of the Royal Asiatic Society, 10-45.
Cheung, J., 2007, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Lieden, Brill.
Durkin-Meisterernst, D., 2004, Dictionary of Manichaean Texts, Vol. III: Texts from Central Asia and China,edited by Nicholas Sims-Williams. Part 1: Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian, Turnhout (Belgium), Brepols.
Durkin-Meisterernst, D., 2014, Grammatik des Westmitteliranischen (Parthisch und Mittelpersisch), Wien.
Jamasp-Asana, J. M., 1913, The Pahlavi Texts Contained in the Codex MK II, Bombay ( repr. Tehran,1971-72).
Josephson, J., 1997, The Pahlavi Translation Technique as Illustrated by Hōm Yašt, Uppsala.
MacKenzie, D. N., 1971, A Concise Pahlavi Dictionary, London, Oxford University Press.
MacKenzie, D. N., 1984, “Review of Davoud Monchi-Zadeh, Die Geschichte Zarer’s,” Indo-Iranian Journal 27, 155-163.
Monchi-Zadeh, D., 1981, Die Geschichte Zarer’s, Uppsala, University of Uppsala.
Nyberg, H. S., 1974, A Manual of Pahlavi, Part II: Glossary, Wiesbaden, Harrassowitz.
Pagliaro, A., 1925, Il testo pahlavico Ayātkār-i Zarērān, Rome.
Shaki, M., 1986, “Observations on the Ayādgār ī Zarērān,” Archiv Orientalni 54, 257-271.
Sims-Williams, N., 1981, “Notes on Manichaean Middle Persian morphology,” Studia Iranica 10, 165–176.
Skjærvø, P. O., 1982, “Review: D. Monchi-Zadeh, Die Geschichte Zarēr’s, Uppsala, 1981,” Journal of the Royal Asiatic Society, 191-192.
پژوهش های ایران شناسی
دوره 9، شماره 2
اسفند 1398
صفحه 105-122
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار