منابع
ابناثیر، ع‍زال‍دی‍ن ع‍ل‍ی، 1371. تاریخ ک‍ام‍ل ب‍زرگ اسلام و ایران، ج چهارم و پنجم، ترجمه: عباس خلیلى، ابوالقاسم حالت، تهران، مؤسسه مطبوعات علمی.
ابنالعبرى، 1377. مختصر تاریخ الدول، ترجمه عبد المحمد آیتى، چ اول، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى.
یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب، 1371 تاریخ یعقوبى، ج اول، ترجمه محمد ابراهیم آیتى، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى.
اصفهانی، حمزه بن حسن، 1346، تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ملوک الارض و الانبیاء)، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
الچیبگیان، ژاسمن، 1382. ارمنستان و سلوکیان، ترجمه گارون سارکسیان، تهران، نائیری.
بلعمى، ابو على، 1378. تاریخنامه طبری، ج دوم، به تصحیح محمد روشن، تهران، سروش.
بیکرمان، ال‍ی‍ا ژوزف، 1383. «دوره سلوکی» تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، گردآوری احسان یاشاطر، ترجمه : حسن انوشه، جلد سوم- قسمت اول، تهران، امیرکبیر.
پیگولوسکایا، نینا ویکتوروونا،1387. شهرهای ایران: در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت الله رضا، تهران، علمی و فرهنگی.
،1391. ایران و بیزانس در سده های ششم و هفتم میلادی، ترجمه کامبیز میر بهاء، تهران، ققنوس.
جوزجانى، منهاج الدین سراج، طبقات ناصرى، (1363)، طبقات ناصری، ج اول، به تصحیح عبدالحى حبیبى، چاپ اول، تهران، دنیای کتاب.
دریایی، تورج. 1383. شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.
شیپمان، کلاوس، 1384. مبانی تاریخ ساسانیان، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران، نشر پژوهش فرزان روز.
طبری، محمدبن جریر، 1375. تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک، ج 2، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر.
فرای، ر. ن، 1383. «تاریخ سیاسی ایران در دوره ساسانیان»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، ترجمه حسن انوشه، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر، جلد سوم- قسمت اول، تهران، امیرکبیر.
فردوسی، ابوالقاسم، (1389)، شاهنامه، جلد هفتم، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز دائره المعارف اسلامی.
گارسویان، نینا 1383. «بیزانس و ساسانیان»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، ترجمه: حسن انوشه، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر، جلد سوّم- قسمت اول، تهران، امیرکبیر.
گردیزی، ابى سعید عبد الحى بن الضحاک، (1363)، زین الاخبار، تهران، دنیای کتاب.
گیرشمن، رومن، 1380. ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه دکتر محمد معین، تهران، علمی و فرهنگی.
لوکونین، ولادیمیرگریگورویچ (1384)، تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایتالله رضا، تهران، علمی فرهنگی.
لینچ، کوین، 1381. تئوری شکل شهر، ترجمه سید حسین بحرینی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
ماله، آلبر؛ ایزاک، ژول، 1311. تاریخ قرون وسطی تا جنگ صد ساله، ترجمه میرزا عبدالحسین خان هژیر، تهران؛ کمیسیون معارف.
مسعودی، أبوالحسن على بن الحسین، 1365. التنبیه و الإشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ دوم، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
، 1374. مروج الذهب و معادن الجوهر، ج اول، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى.
نامه تنسر به گشنسپ 1354. تصحیح مجتبی مینوی، با همکاری محمد اسماعیل رضوانی، تهران: خوارزمی.
مجمل التواریخ و القصص، (بی تا)، به تصحیح ملکالشعراء بهار و بهجت رمضانى، چاپ دوم، تهران، کلاله خاور.
هارپر، پرودنس،1381. «نقره ساسانی» تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، (جلد سوّم قسمت دوّم)، ترجمه حسن انوشه، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر، تهران، امیرکبیر.
Ammianus Marcellinus, 1950, Roman History, V I,II,III, Translated by J. C. Rolfe, (Loeb Classical Library).
Bouchier, E. S, 1921, A Short History of Antioch, 300 B C -A D 1268, Oxford, BASIL Blackwell.
Chaumont, M. L. Antioch(1), Encycelopaedia Iranica (online).
Decker, Michael, 2007, Frontier Settlement and Economy in the Byzantine East, Dumbarton Oaks Papers, Vol. 61 2007, pp. 217-267.
Dignas (B.), Winter (E.), 2007, Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals, Cambridge and New York, Cambridge University Press .
Dio Cassius. 1927. Roman History, Vol. IX (Books 71-80), Loeb Classical Library (No.177): London and New York.
Dodgeon, Michael H and Lieu S.N.C, 2005, The roman eastern frontier and the Persian wars(AD226-363), Part I, Routledge, London and NewYork.
Downey, G. 1963, Ancient Antioch, Princeton: Princeton University press, N.j.
Frendo, D.(2002), " Dio Cassius and Herodian on the first sasanian offensive against the Eastern provinces of the Roman empire(229-232)", Bulletin of the Asia Institute, Vol.16.(pp.25-36)
Greatrex, G., & Lieu, S.N.C.(2005), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars, Part II (A.D. 363-630), routledge, London and New York.
Herodian. 1970. History of the Empire, Vol.II (Books 5-8), Loeb Classical Library (No.455): London and New York.
Humbach, H; Skjærvø, P, 1983, The Sassanian inscription of Paikuli, Part 3.1, Wiesbaden, Reichert Verlag.
Huyse, Philip 1998. "Kerdir and the first Sasanians". In Nicholas Sims-Williams (ed.). Proceedings of the Third European Conference of Iranian Studies. 1. Wiesbaden. pp. 109–120.
Huyse, Philip 1999, Die dreisprachige Inschrift Šābuhrs I. an der Ka⁽ba-i Zardušt (ŠKZ), Band I, Londres, SOAS, (Corpus Inscriptionum Iranicarum. Part III. Pahlavi Inscriptions).
Jerome CallanوCharles, The Acts of the Apostles: With a practical critical commentary for priests and students, 1919, Bookseller: Fairandfast, New York & London, J.F. Wagner.
Josephus , Flavius ; Mason, Steve; Chapman, Honora, 2008, Flavius Josephus : translation and commentary, Translated by Steve Mason, Honora Chapman, - Vol. 1b, Judean war 2, Leiden ; Boston : Brill.
Justin, Cornelius Nepos, and Eutropius: Literally Translated, 1853, with Notes and a General Index. By Rev. John Selby, M.A. Watson, Henry G. Bohn, London.
Libanius, 2000, Antioch as a Centre of Hellenic Culture, A.F. Norman (ed., trans., comm.), Liverpool University Press - Translated Texts for Historians.
Malalas, J. 1986, The Chronicle Jon Malalas, A Translation by Elizabeth Jeffreys, Michael Jeffreys and Roger Scott with Brian Croke, Jenny Ferber, Simon Franklin, Alan James, Douglas Kelly, Ann Moffatt, Ann Nixon, Melbourne 1986, Australian National University, Canberra.
Morello E., Ratti C, 2007, "Raster Cities: image processing techniques for environmental urban analysis", in Thwaites K., Porta S., Romice O. , M. Greaves (editors), Urban Sustainability through Environmental Design: approaches to time, people and place responsive urban spaces, Spon Press, London, UK, pp. 119-122.
Najim, Fr. Michel and Frazier, T.L. ANTIOCH A Brief History of The Patriarchate of Antioch, http : // www . stnicholasla. Com / frmichel / ANTIOCH history Encyclopedia. pdf.
Procopius, 2005, History of the Wars: The Persian War, translate H. B. Dewing, E-text prepared by Jonathan Ingram, jayam, and the Project Gutenberg Online Distributed Proofreading Team ( http : // www . pgdp .net/)
Raffaella Cribiore, 2007, The School of Libanius in Late Antique Antioch. Princeton: Princeton University Press.
Sandwell, Isabella, 2007, Religious Identity in Late Antiquity: Greeks, Jews and Christians in Antioch (Greek Culture in the Roman World), New York: Cambridge University Press.
Strabo, 1928, The Geography of Strabo, published in Vol. V , of the Loeb Classical Library edition.
Wallace-Hadrill, 2008, D. S. Christian Antioch: A Study of Early Christian Thought in the East, Cambridge University Press.
Young, F. M., & Teal, A. 2010, From Nicaea to Chalcedon: A guide to the literature and its background, Grand Rapids, Mich, Baker Academic.
Zetterholm, Magnus, 2003, The Formation of Christianity In Antioch, London and New York, Taylor & Francis e-Library, 2003.
[1]. راجع به کاربرد کلمه رومیان، دولت روم ،بیزانس و روم شرقی در این پژوهش یاد آوری این نکته لازماست که در سال 285 میلادی دیوکلسین (284-305 م.)امپراتوری روم را از نظر اداری به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرد؛ در زمان کنستانتین (306-337 م.) نیز مرکز اصلی امپراتوری ازروم به بیزانتیوم که بعدا کنستانتینوپل نامگرفت، منتقل گردید؛ اما در نهایت در زمان تئودوسیوس (379-395 م.) بود که تقسیم این امپراتوری به دو بخش رسمی، گردید. از زمانی که مرکز اصلی روم به کنستانتینوپلمنتقل گردید درگیریهای دولت ساسانی باامپراتوری روم شرقی بود. اصطلاح روم شرقی ویا امپراتوری بیزانس نیز در قرون جدید درمتون تاریخی مورد استفاده قرار گرفت و ازقرن نوزدهم رواج عمومی یافت. مردمی که نیز دربخش شرقی امپراتوری روم به مرکزیتکنستانتینوپل زندگی می کردند، خود را رومیمی دانستند. در این مقاله به جای بیزانس و یا روم شرقی، روم به کار برده شده است، که منظور همان روم شرقی پس از بنای کنستانتینوپل است.
[2] . باچیر در مورد اهمیت نظامی این شهر و استحکاماتی که داشت، در کتاب خود می‌نویسد: از نقطه نظر تاریخی هنگامی که رومی‌ها از طرف ساسانیان مورد تهدید قرار می‌گرفتند، انطاکیه به عنوان محل اقامت امپراتوران روم مانند کنستانتیوس (Constantius)، جولیان (Julian)، جوویان (Jovian) و والنس (Valens)انتخاب می‌شد (Bouchier, 1921: 151-153).
[3] . فردوسی و ابناثیر اختلافات غسانیها و لخمیها را باعث حمله خسرو انوشیروان به سرزمین‌های شرقی روم می‌دانند (فردوسی، 1389: 123-145؛ ابناثیر، 1371: 61). پروکوپیوس اختلافات لخمی ها و غسانیها را دلیل اصلی حمله خسرو انوشیروان به روم ندانسته، و معتقد است ارزیابی انوشیروان از افزایش قدرت روم به خاطر پیروزی‌هایی که در ایتالیا به دست آورده بود و خطر از سرگیری سیاست تهاجمی و توسعه‌طلبانه روم، باعث لشکرکشی ایرانیان علیه روم شده است (Procopius, Book II, I: 6-12). هر چند این گفته قابل تأمل است چنان که تأکید دارند که در این زمان فتوحات روم شرقی در آفریقا و ایتالیا به نحو دلگرم کننده ای قرین موفقیت بود و روم در یک قدمی احیای یکپارچگی و عظمت امپراتوری باستان قرار داشت؛ از خود ژوستینین نیز مکتوبی به جا مانده است که آلبر ماله آن را در کتاب خود چنین نقل کرده است: «امیدواریم که خداوند موهبت خود را به ما ارزانی دارد تا ممالکی را که مردم روم قدیم داشتند تا کنار دو اقیانوس باز به دست آوریم». (ماله؛ ایزاک، 1311: 45).
)