Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

2 PhD student in archaeology, University of Tehran, Iran, Tehran, Iran.

10.22059/jis.2024.372369.1262

Abstract

The city of Susa, In the north of Khuzestan province, it is one of the first ancient places where extensive archaeological researches have been conducted. In 1947, the French archaeologist Roman Grishman managed to discover a building known as a monastery in the northeast of the mosque of the early centuries of Susa, located in the northeastern vicinity of the early centuries' mosque in Susa. Initially, upon observing the alignment of the building's wall with the mosque, he speculated that the structure might have served as a governmental or palatial edifice. Then Monique Kervran introduces this building as Rabat or the Monastery. Now, based on the writings of Al-Maqdisi, a 4th-century geographer about his visit to a monastery in the city of Shush, we can highlight the influence of Sufism or mysticism in this city. The authors aim to provide a comprehensive understanding of the structure and cultural significance of the monastery based on archaeological evidence. Does Shush Monastery have a structural connection with religious buildings and ideological systems before Islam, or is it derived from the foundations of the Islamic era? The following research used the descriptive-analytical method and the archaeological-historical order to address answers to raised questions. Archeological evidence indicates that certain architectural elements of the Susa Monastery are consistent with the Mehrkadeh from the Sassanid era found in southern Iran, which subsequently influenced the architecture of the middle and later Islamic periods. Some religious practices within the monastic system have their origins in pre-Islamic beliefs.

Keywords

Main Subjects

فهرست منابع:
آموزگار، ژاله، (1374)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت
 ابن بطوطه، محمد بن عبدالله، (1938)، رحله ابن بطوطه(تحفه النظار فی غراب الامصار و عجایب الاسفار)،مصر.
ابن تیمیـه، (2000)، مجموع الفتاوی، چاپ مصطفی عبدالقادر عطا، ج ۷، جزء ۱۱: کتاب التصوف، بیروت.
ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی. (1368)، تلبیس ابلیس. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ابن خلدون، عبدالرحمن، (1391)، مقدمه ابن خلدون، مترجم محمد پروین گنابادی، ناشر انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، (1394)، الفهرست، مترجم محمدرضا تجدد، ناشر دنیای کتاب.
بدوی، عبدالرحمان، (1375)، تاریخ تصوف اسلامی: از آغاز تا پایان سده دوم هجری، ترجمه محمودرضا افتخارزاده، قم.
تقی‌زاده، حسن، (1383)، مانی شناسی(پژوهش ها و ترجمه ها)، به کوشش ایرج افشار، تهران:توس
جابری، ساره، (1399)، ریشه های پیدایش خانقاه در تصوف ایران، پژوهش در هنر و علوم تخصصی،سال پنجم، شماره1، صفحات 1-8.
جاحظ، عمرو بن بحر، (1932)، البیان و التبیین، قاهره: چاپ حسن سندوبی.
جعفری، فرشته، (1393)، نگاهی به عرفان مانوی و تطبیق آن با عرفان و تصوف اسلامی، پژوهش نامه عرفان، شماره 1، صفحات 1-26
چوبک، حمیده، (1376)، مروری بر ویژگی های معماری و شهرسازی شوش در سده های نخستین اسلامی، مجموعه مقالات کنکره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد پنجم، ناشر سازمان میراث فرهنگی.
حافظ، شمس‌الدین محمد، (1373)، دیوان حافظ، تهران: چاپ سایه.
حامی، احمد، (1355)، بغ مهر، تهران: بی نا.
حدودالعالم من المشرق الی المغرب، (1340)، به کوشش منوچهر ستوده. تهران: دانشگاه تهران.
حسن بن علی، ابوعلی، (1344)، سیاست نامه خواجه نظام الملک، تصحیح علامه محمد قزوینی، تهران: شاه آباد
خواندمیر، غیاث‌الدین، (1334)، حبیب السیر فی الاخبار البشر، با مقدمه استاد جلال الدین همایی، تهران کتاب فروشی خیام.
دریایی، تورج، (1383)، شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب  فر، تهران: ققنوس.
رازی، عبداللّه بن محمد نجم، (1352)، مرصاد العباد، تهران: چاپ محمدامین ریاحی.
زرین‌کوب، عبدالحسین، (1389)، ارزش میراث صوفیه، چاپ چهاردهم، تهران، امیر کبیر.
سالنامه آماری خوزستان در سال 1402.
سرّاج، ابونصر، (1914)کتاب اللمع فی التصوف، چاپ رینولد آلن نیکلسون، لیدن ۱۹۱۴ .
شیروانی، زین‌العابدین (مستعلی شاه)، (1348)، حدائق السیاحه، صحافی مهر آیین.
صفاری، امیر، کرم، امید، سرداری زارچی، علیرضا، فتاحی، مرتضی، معتمد، رضا، (1398)، زمین‌باستان‌شناسی دشت شوشان غربی با تحلیل بر سازه‌های آبی، باستان‌سنجی، سال پنجم، شماره اول.
غنمیه، عبدالرحیم، (1377)، تاریخ دانشگاههای بزرگ اسلامی ،ترجمه نورالله کسایی، تهران: دانشگاه تهران.
فیثاغورث، (1396)، سیاست نامه فیثاغورث در ایران،ترجمه یوسف اعتصامی،انتشارات نگاه معاصر.
قدیانی، عباس (1381)، تاریخ ادیان و مذاهب در ایران، انتشارات فرهنگ مکتوب.
قشیری، ابوالقاسم، (1388)، رسالۀ قشیریه. ترجمۀ ابو علی حسن بن احمد عثمانی. با تصحیحات و استدراک بدیع الزمان فروزانفر. تهران: علمی و فرهنگی.
قیومی بیدهندی، مهرداد، سلطانی، سینا، (1393)،  معماری گمشده: خانقاه در خراسان سده پنجم،دوفصلنامه معماری ایرانی، شماره 6، صفحات 65-85.
کریمیان سردشتی، نادر، (1378)، تاریخ رباط در اسلام و ایران، مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی، به کوشش باقر آیت الله زاده شیرازی، جلد دوم، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
کیانی،  محمد یوسف، (1374)، تاریخ هنر و معماری ایران در دوره اسلامی، تهران: سمت.
کیانی، محسن، (1369)، تاریخ خانقاه در ایران، چاپ اول، تهران: کتابخانه طهوری.
محمدپور، حمزه، (1401)، پیچیدگی‌های فرهنگی، دگرگونی‌های دینی در دوره‌ ماد برپایه‌ گواهی‌های باستان‌شناسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد( منتشر نشده).
مقدسی، (1361)، احسن التقاسیم، ترجمه علی‌نقی منزوی، جلد 2، نشر کومش.
مقریزی، تقی الدین ابوالعباس احمد، (2001)، المواعظ و الاعتبار بذرالخطط و الاثار، مؤسسة الفرقان للتراث الإسلامی ، لندن.
موسوی بجنوردی، محمدکاظم، (1383)، دانشنامه بزرگ اسلامی، چاپ اول، ناشر: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
نیک‌بخت، محمدرضا، (1388)، خانقاه و آرامگاه چلبی اوغلو، ناشر: گنج هنر.
ویتکمب، دونالد، (1392)، شوش و جنوب غربی ایران تاریخ و باستان شناسی، مرکز نشر دانشگاهی.
یغمایی، احسان، (1387)، کاوش‌های باستان‌شناسی در مهرکده محمدآباد، دوفصلنامه باستان پژوهی، سال سوم شماره ششم، صفحات 56-76.
Desse-Berst , Kervran,M, (1987), Fouilles Du Chantier Ville Royale II  A Suse (1975-1977).II- Niveaux De Poques Achemeni, Parthe Et Islamique.Dafi 15.
Ghirshman, R, (1948), Une Mosquee De Suse Du Debut De Ihegire.Bulletin Detudes Orientales.12:77-79.
Guilbert, Cl, Hardy, (1984), Les Niveaux Islamiques Du Secteur Apadana Ville Royale, DAFI 14.P121 .
Kervran, M, Rougeulle, A,)1984(,Recherche Sur Les Niveaux Islamiques De Le Vill Des Artisans . Cahiers De Le DAFI, 14:7-120pp.
Trimingham Spencer, John, (1971), The Sufi Orders In Islam, Oxford.
Whitcomb D, (1985), Islamic Archaeology at Susa, Vol. 11, No. 2, Pp. 83-90