Document Type : Research Paper

Author

PhD in Persian Language and Literature, Shiraz University Iran

10.22059/jis.2022.347403.1146

Abstract

European's travelogues are important in understanding "another view",  in anthropology and cultural-social history studies area. Sufism and Dervishes are one of the prominent topics in European travelogues, especially in the Qajar era. From this perspective, the present research is based on the analysis of the travelogues of the European travelers of the Qajar era, who have described and sometimes analyzed dervishes in their reports. It’s obviously clear that issues such as:Sufi dynasties  considering Dervishes as a class, Sufism lineages, and Dervishes' behavior and worldview are often associated with ignorance of Sufism, prejudice, superficial, and incognito. The approach of this research shows the four components of "Oral Dervish Literature", "Beliefs", "Beggary and Unemployment", "External journey", "Spells and Magic". "Using intoxicants and hypnotic substances" are  more prominent in western travelogues. A few of these travel writers, including Polak, Browne, and Gobineau, have an Orientalist approach in its research-following sense towards Sufism and have combined it with their observations; Among other things, they have presented reports about the Sufi dynasties of the Qajar era, especially Ahl al-Haq, the origin of Sufism, and Iranian Enlightenment thought. Apart from this, in other travelogues, the spirit of Sufism is often not mentioned. In most of these travelogues, Sufism and mysticism have been relegated to the school of laziness and unrestrainedness, and wandering dervishes and storytellers have been portrayed as addicted to weed and marijuana. The results of the description and analysis of the aforementioned travelogues show that the reports of these travelers about Sufism in the Qajar era has only been narrated  in the form of "affected dervishism", along with "generalization", "defects", "strangeness" and " Magnification".

Keywords

Main Subjects

منابع
اسپاروی، ویلفرید (1369)، فرزندان درباری ایران، ترجمۀ محمدحسین آریا لرستانی، تهران، قلم.
اورسل، ارنست (1382)، سفرنامۀ قفقاز و ایران، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اوئیلز، چالرز جیمز ویلز (1307)، سفرنامۀ دکتر اوئیلز به ممالک ایران، ترجمۀ میرزا سیدعبدالله، بی‌‌جا، بی‌نا.
اویس، مهین (1379)، فرهنگ ایران در سفرنامه‌های خارجی عصر قاجار، شیراز، نوید شیراز.
براون، ادوارد گرانویل (1381)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران، ماه‌ریز.
بروگش، هینریش (1367)، سفرنامۀ ایلچی پروس در ایران، سفری به دربار صاحبقران، ترجمۀ محمدحسین کردبچه، جلد 2، تهران، اطلاعات.
بلوشر، ویپرت فون (1369)، سفرنامۀ بلوشر، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامۀ پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی.
ثواقب، جهانبخش و دیگران (1396)، «ملاحظاتی انتقادی در باب نگرش سیاحان دورۀ قاجار به آیین یارسان»، پژوهش‌های ایران‌شناسی، سال 7، شمارۀ 2، صفحات 15ـ32.
چیتیک، ویلیام (1373)، «عرفان و تمدن»، کیهان فرهنگی، شمارۀ 111، صفحات 4ـ9.
حدیدی، جواد (1348)، ایران در ادبیات فرانسه، مشهد، دانشگاه فردوسی.
ــــــــــــــــــ (1379)، شاعران فرانسوی در مکتب عرفان ایرانی، تهران، بقعه.
دروویل، گاسپار (1388)، سفرنامۀ دروویل، ترجمۀ جواد محیی، تهران، نیک‌‌فرجام.
راولینسون، سر هنری (1362)، سفرنامۀ راولینسون (گذر از زهاب به خوزستان)، ترجمۀ سکندر امان‌‌اللهی بهاروند، تهران، آگاه.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1344)، ارزش میراث صوفیه، تهران، امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1383)، تصوف ایرانی از منظر تاریخی آن، ترجمۀ مجدالدین کیوانی، تهران، سخن.
سرنا، مادام کارلا (1362)، سفرنامۀ مادام کارلا سرنا؛ آدم‌ها و آیین‌ها در ایران، ترجمۀ علی‌اصغر سیدی، جلد 1، تهران، زوار.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387)، قلندریه در تاریخ؛ دگردیسی‌های یک ایدئولوژی، تهران، سخن.
شکاریان، محمدعلی (1397)، «تحلیل اوضاع ادبی ایران در سفرنامه‌های خارجی عصر قاجار»، رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان.
عطار نیشابوری، فریدالدین ابوحامد محمد (1374)، تذکرة ‌الاولیا، به تصحیح محمد استعلامی، تهران، زوار.
غنی، قاسم (1383)، تاریخ تصوف در اسلام، تهران، زوار.
فووریه، ژوانس (1366)، سه سال در ایران، ترجمۀ عباس اقبال آشتیانی، به کوشش همایون شهیدی، تهران، دنیای کتاب.
قادری، اسماعیل؛ حاجیان‌پور، حمید (1398)، «سهم صوفیان در اسلام‌پذیری بومیان در هند عصر ترکان»، پژوهش‌های تاریخی، دورۀ 11، شمارۀ 4، صفحات 37ـ52.
کارری، جملی (1348)، سفرنامۀ کارری، ترجمۀ عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تبریز، اداره‌کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی.
کاشفی سبزواری، ملاحسین (1350)، فتوت‌نامۀ سلطانی، به تصحیح محمدجواد محجوب، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
کربن، هانری (1388)، تاریخ فلسفۀ اسلامی، ترجمۀ سیدجواد طباطبایی، تهران، کویر.
کسروی، احمد (1393)، صوفی‌گری، به کوشش و بازبینی و ویراستاری محمد امینی، لس‌آنجلس، شرکت کتاب.
گوبینو، ژوزف آرتور (1333)، افسانه‌های آسیایی، ترجمۀ محمد عباسی، بی‌جا، بی‌نا.
ـــــــــــــــــــــــ (1383)، سه سال در ایران، ترجمۀ ذبیح‌الله منصوری، تهران، نگارستان کتاب.
گوبینو، کنت (1328)، مذاهب و فلسفه در آسیای وسطی، ترجمۀ همایون فره‌وشی، بی‌جا، بی‌نا.
لویزن، لئونارد (1384)، میراث تصوف، ترجمۀ مجدالدین کیوانی، جلد 1، تهران، مرکز.
موریه، جیمز (1354)، سرگذشت حاجی بابای اصفهانی در ایران، ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی (دستان)، از روی ترجمۀ فرانسوی، به کوشش دکتر یوسف رحیم‌لو، تبریز، حقیقت.
نیک‌نژاد، کاظم (بی‌تا)، گنجینۀ یاری، تهران: نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، به شمارۀ ثبت 118574.
واتسن، رابرت گرانت (1354)، تاریخ ایران دورۀ قاجاریه، ترجمۀ ع. وحید مازندرانی، تهران، سیمرغ (وابسته به مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر).
ویشارد، جان (1363)، بیست سال در ایران، ترجمۀ علی پیرنیا، تهران، نوین.
ویلز، چارلز جیمز (1368)، ایران در یک قرن پیش (سفرنامۀ دکتر ویلز)، ترجمۀ غلامحسین قراگوزلو، تهران، اقبال.
هال، استوارت (1386)، غرب و بقیه، گفتمان و قدرت، ترجمۀ محمود متحد، تهران، آگه.
 
Ivanow, W (1953), The TruthـWorshippers of Kurdistan, Ahlـi Haqq Texts, Leiden, E.j.Brill.