Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor, Faculty of Art at Alzahra University,Tehran,Iran

Abstract

In modern times, sign has been the center of human’s attention and is among the topics that have undergone thorough rethinking. Qajar painting has witnessed the development of semiotic readings in recent decades. Abundantly seen in Qajar painting, bird is one of the main signs in Qajar period. Adopting iconographic interpretation, Erwin Panofsky (1892-1968) relates studies on the history of art with other studies of humanities. In comparative studies, we do not always examine formal qualities of an artwork, but find relations between the work and literature, philosophy, social system, and other cultural systems of its era, whether the artist had such an intention or not. To do so, the research analyzes the key concepts of Panofsky’s theory. Based on this analysis, the main question of the research is as follows: According to Panofsky, what is the signification of bird in the portraits of men and women of the court in the Qajar era? The content of this research is qualitative and based on descriptive-analytic methodology and the method of library data collection. The findings indicate that the norms of aesthetics of Iran in the preceding periods influenced the display and presence of bird in Qajar art. In these works, bird acts as an active and dynamic symbol that is in balance with the painting and manifested in the evolution of the final process of the portrait.

Keywords

اوسپنسکی، لئونید، لوسکی، ولادیمیر، 1388، معنای شمایل‌ها، ترجمۀ مجید داودی، تهران، سورۀ مهر.
آدامووا، ا.ت، 1386، نگاره‌های ایرانی گنجینۀ ارمیتاژ سدۀ پانزدهم، ترجمۀ زهره فیضی، تهران، فرهنگستان هنر.
بورکهارت، تیتوس، 1390،  هنر اسلامی: زبان و بیان، ترجمۀ مسعود رجب نیا، تهران، سروش.
ــــــــــــــــ، 1386، مبانی هنر اسلامی، ترجمۀ امیر نصری، تهران، حقیقت.
احمدی، بابک،1393، از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران، مرکز.
پاکباز، رویین،1379، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران، نارستان.
پوک، گرانت، داینا نیوئل،1392، مبانی تاریخ هنر، ترجمۀ مجید پروانه پور، تهران، ققنوس.
جعفری جلالی، بهنام، 1382، نقاشی قاجاریه نقد زیبایی‌شناسی، تهران، کاوش قلم.
چندلر، دانیل،1387، مبانی نشانه‌شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، سورۀ مهر.
شهدادی، جهانگیر،1384، گل و مرغ (دریچه‌ای بر زیباشناسی ایرانی)، تهران، خورشید.
فریلند، سینتیا،1391، نظریه هنر، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران، بیدگل.
فریه، آر، دبلیو،1374، هنرهای ایران، ترجمۀ پرویز مرزبان، تهران، فرزان روز.
قلیچ خانی، حمیدرضا، 1388، فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته، تهران، روزنه.
کوه نور، اسفندیار. (1381). جایگاه نقوش نمادین یا سمبلیک در هنرهای سنتی ایران، تهران: نور حکمت.
کرس، گونتر، 1392، نشانه‌شناسی اجتماعی از نظریه تا کاربرد، ترجمۀ سجاد کبگانی، رحمان، صحراگرد، تهران، مارلیک.
کیوی، پیتر، 1380، فلسفه‌های هنر، ترجمۀ محمدعلی حمید رفیعی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
کشمیرشکن، حمید، 1395، درآمدی بر نظریه و اندیشه انتقادی در تاریخ هنر، تهران، چشمه.
گربران، الن و شوالیه، ژان،1383، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
گیرو، پی یر،1382، نشانه‌شناسی، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، آگه.
گات، بریس، دومینیک مک آیورلیس، 1389، دانشنامه زیبایی‌شناسی، ترجمۀ گروۀ مترجمان، تهران، فرهنگستان هنر.
لافورگ، رنه، آلندی، رنه،1374، اسطوره و رمز، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، سروش.
ماینر، ورنون هاید، 1393، تاریخ تاریخ هنر، ترجمۀ مسعود قائمیان، تهران، فرهنگستان هنر و سمت.
مقدم، ناصر، 1393، آسیب‌شناسی دیوارنگاری یادمانی جنگ تحمیلی و شهدا با تکیه‌بر شمایل‌شناسی پانوفسکی، دوسالانه دیوارنگاری شهری، تهران، شهرداری تهران.
متین، پیمان، 1386، پوشاک ایرانیان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
نصری، امیر،1391، خوانش تصویر از دیدگاه اروین پانوفسکی، تهران، کیمیای هنر، سال اول، شمارۀ 1.
ــــــــــــــــــ،1387، حکمت شمایل‌های مسیحی، تهران، چشمه.
ـــــــــــــــ،1397، تصویر و کلمه: رویکردهایی به شمایل‌شناسی، تهران، چشمه.
یونگ، کارل،1377، انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران، جامی.
Falk, S. J, 1972, Qajar Painting, Faber limited, London.
Panofsky, E, 1972, Studies in Iconology: humanistic themes in the art in the art of the Renaisssance, Oxford, Icon Edition.