مقاله پژوهشی
بررسی تطبیقی نسخۀ خطی مسالک و ممالک جرجانی و متن جهان‌نامه

محمود جعفری دهقی؛ محمدحسین سلیمانی

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56669

چکیده
  این مقاله به بررسی تطبیقی کتاب جهان‌نامه نوشتۀ محمّد بن نجیب بکران و نسخۀ خطی مسالک و ممالک اثر ابوالحسن صاعد بن علی جرجانی، که در نیمۀ دوم قرن نهم کتابت شده است، می‌پردازد. از این بررسی تطبیقی معلوم می شود که جرجانی بسیاری از مطالب خود را از جهان‌نامه گرفته است و با این حال، به سبب بیشتر بودن نسخه‌های مسالک جرجانی نسبت به متن جهان‌نامه، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
از توَشْتْر ودایی تا مرداس شاهنامه

محمّدحسن جلالیان چالشتری

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 13-31

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56671

چکیده
  توجّه بسیار دانشمندان به شخصیّت و نام مرداس، علیرغم ناچیز بودن ذکری که از او در شاهنامه رفته، مدیون اهمّیّت پسرش ضحّاک در اساطیر ایرانی است. نبود نام و نشان او در متون اوستایی و تشویش صورت‌های نگارشی آن به خط پهلوی در متون فارسی میانه و کثرت بیش از حدّ گونه‌های مضبوط آن در متون اسلامی و همسانی نوشتاری و احتمالاً آوایی صورت مضبوط در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی زندگی و آثار شیخ شهاب‌الدین فضل‌االله توران‌پشتی

سید محمد منصور طباطبایی بهبهانی؛ حامد اسدی

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 33-44

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56673

چکیده
  شیخ شهاب­الدین ابوعبداالله فضل­االله توران‌پشتی از محدثین و فقهای قرن هفتم هجری است. وی منسوب به توران‌پشت از روستاهای استان یزد است. از ابتدای زندگیش اطلاعات زیادی در دست نیست. وی ابتدا در شیراز و در سایۀ اتابکان فارس می­زیست و در نهایت به درخواست ترکان خاتون بر مسند تدریس در مدرسۀ ترکانی کرمان نشست. در این مقاله با تکیه بر منابع ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نقطه‌ای در تاریک‌خانه (تحلیل روان‌شناختی دو داستان کوتاه تاریک‌خانه اثر صادق هدایت و نقطه‌ای بر روی نقشه اثر سعید فائق)

علی کالیراد

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 45-63

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56676

چکیده
  جوامع ایران و ترکیه در نیمۀ نخست سدۀ بیستم میلادی شاهد تغییرات ژرف و گسترده‌ای در راستای نوسازی بودند که جنبه‌های گوناگون حیات فردی و اجتماعی ایرانیان و ترکان را تحت تأثیر قرار داد. مقاله حاضر با تحلیل روانکاوانۀ دو داستان کوتاه از دو چهرۀ شاخص داستان‌نویسی ایران و ترکیه، یعنی صادق هدایت (1903-1951م) و سعید فائق عباسی‌یانیک (1906-1954م)، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
اردشیرخوره از شکل‌یابی تا زوال با استناد به متون تاریخی

حسن کریمیان؛ مجید منتظرظهوری

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 65-83

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56678

چکیده
  اردشیرخوره را با طرح مدور و متحدالمرکزش می توان نخستین شهر ساخته‌شده به امر مؤسس سلسلۀ ساسانیان و نمادی از ظهور ایدئولوژی سلطنتی تمرکزگرای ساسانیان محسوب داشت. علیرغم نقش کلیدی این شهر در استقرار حکومت ساسانیان، به‌جز یافته­های معدود باستان‌شناسانه، اطلاعات بسیار اندکی از تحولات تاریخی این شهر در دست است، بویژه آنکه، به اعتبار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
زوال ولایت مهرجان‌قذق بر اساس متون تاریخی و داده‌های باستان‌شناسی

خداکرم مظاهری؛ محسن زینی‌وند؛ بهرام کریمی

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 85-102

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56682

چکیده
  بررسی متون تاریخی و داده­های باستان­شناسی حاکی از آن است که ولایت مهرجان­قذق یکی از مناطق مهم ایران بوده که در محدودۀ شهرستان دره­شهر، به‌ویژه درۀ سیمره، شکل گرفته و تاریخ حیات آن به دورۀ اشکانی بر‌می‌گردد. داده‌های باستان‌شناسی در تأیید متون تاریخی، هم توالی استقرار از دورۀ اشکانی تا قرن 4 هجری در درۀ سیمره را نشان می­دهد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
هنر و معماری ایرانی در ابنیۀ اسلامی داغستان مطالعۀ موردی: بررسی شباهت‌های هنری و معماری بومی مازندران با جنوب داغستان

سید مهدی موسوی کوهپر؛ محمد رضا محمدی؛ آناهیتا شاهرخی

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 103-122

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56687

چکیده
  استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه‌ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به‌خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تأثیر سیاست‌های اقتصادی دولت پهلوی اول بر اقتصاد بندر بوشهر 1304-1320ﻫ.ش

نورالدین نعمتی؛ شیوا تقوایی زحمت‌کش

دوره 4، شماره 2 ، آذر 1393، صفحه 123-142

https://doi.org/10.22059/jis.2015.56688

چکیده
  بندر بوشهر از دورۀ افشاریه تا اوایلدورۀ پهلوی مهم‌ترین بندر تجاری ایران در سواحل خلیج فارس بود. همزمان با روی کارآمدن دولت پهلوی اوّل، علی‌رغم اینکه بندر بوشهر فاقد تأسیسات بندری با معیارهای بین‌المللیبود، باز از سایر بنادر ایران فعال‌تر بود و اکثر شرکت‌های تجاری خارجی و تجارداخلی برای وارد و صادر کردن کالاهای خود از این بندر ...  بیشتر