محمد حسن رازنهان؛ مهران رضایی؛ محمد حسین سلیمانی
چکیده
گردابها جایگاههایی بودند در پهنههای دریا که کشتی گرد آن به چرخش در میآمد و سرانجام در کام آن فرو میرفت. اهمیت این جایگاهها به اندازهای بود که علاوه بر بیشتر جغرافینگاران که دربارة آنها مطالبی نوشتهاند، رسّامان نقشههای جغرافیایی نیز در بیشتر نقشههای ناحیهای به رسم جایگاه آن پرداختهاند تا کشتیبانان را از افتادن ...
بیشتر
گردابها جایگاههایی بودند در پهنههای دریا که کشتی گرد آن به چرخش در میآمد و سرانجام در کام آن فرو میرفت. اهمیت این جایگاهها به اندازهای بود که علاوه بر بیشتر جغرافینگاران که دربارة آنها مطالبی نوشتهاند، رسّامان نقشههای جغرافیایی نیز در بیشتر نقشههای ناحیهای به رسم جایگاه آن پرداختهاند تا کشتیبانان را از افتادن در آنها پرهیز دهند. یکی از شناختهشدهترین گردابها جایگاه فم الاسد یا کام شیر در خلیج فارس است. منظور از کام شیر یا دهان شیر، که به فراوانی در نوشتههای و سرودههای قدیم به کار رفته، گاه همین فم الاسد است. چنین مینماید که تا کنون دریافت روشنی از «کام شیر» در معنای جایگاه یک گرداب ترسناک نموده نشده، بلکه بیشتر به معنای ظاهری آن، یعنی دهان شیر جنگل، بسنده شده است. شناخت درست و بجای این واژهها میتواند تفسیر ما را از نوشتهها، سرودهها و نقشههایی که به این جایگاهها پرداختهاند دگرگون کند. این نوشته به شرح نام این جایگاه و گونههای دیگر جایگاههای گردابی، که در نوشتههای قدیم پرکاربردترند، پرداخته، پیشینۀ هر یک از این کلمات را واکاوی کرده و نمونههایی از آن را نشان داده است.
محمد باقر وثوقی؛ محمد حسین سلیمانی
چکیده
یکی از مهمترین دگرگونیهای به وجود آمده در دورۀ مغولان به وجود آمدن اصطلاحات و عبارات جدید اداری و دیوانی بود، که نتیجه ادغام تجربیات اداری مغولان، ایرانیان، چینیان و ترکان در این دوره است. اگرچه دربارۀ اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول تحقیقات و تتبّعات قابل توجهی به عمل آمده است، امّا با توجه به عدم شناسایی کامل منابع و مراجع تاریخی و ...
بیشتر
یکی از مهمترین دگرگونیهای به وجود آمده در دورۀ مغولان به وجود آمدن اصطلاحات و عبارات جدید اداری و دیوانی بود، که نتیجه ادغام تجربیات اداری مغولان، ایرانیان، چینیان و ترکان در این دوره است. اگرچه دربارۀ اصطلاحات دیوانی دورۀ مغول تحقیقات و تتبّعات قابل توجهی به عمل آمده است، امّا با توجه به عدم شناسایی کامل منابع و مراجع تاریخی و ادبی این دوره، این پژوهشها نتایج بایستهای را در بر نداشته و لازم است، که محدودۀ تحقیقات را به دیگر متون گسترش داده و با بررسی بیشتر، زوایای ناشناختۀ این دگرگونیها به خوبی شناسانده شود. در این راستا و در این مقاله با بهرهگیری از بخشهایی از نسخۀ خطی «المرشد فی الحساب»، که از متون تخصصی تاریخ علم دورۀ مغول به شمار میرود، در دو بخش به شناسایی اصطلاحات دیوانی دورۀ مغولان و واژههای مرتبط با آن پرداخته میشود. در بخش نخست نسخه خطی« المرشد فی الحساب»، معرفی و در بخش دوّم آن، بخشی از این نسخه که مربوط به اصطلاحات دیوانی است، بازخوانی و شناسایی میشود.