TY - JOUR ID - 75241 TI - وصف مبهم aiva- در فارسی باستان JO - پژوهش های ایران شناسی JA - JIS LA - fa SN - 2252-0643 AU - مولایی, چنگیز AD - استاد فرهنگ و زبان های باستانی ایران، دانشگاه تبریز Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 9 IS - 2 SP - 173 EP - 191 KW - aiva- KW - یکی KW - وصف مبهم KW - فعل کنش نمود KW - فارسی باستان DO - 10.22059/jis.2020.293852.764 N2 - در عبارت کلیشه‌ای aivam parūvnām xšāyaθiyam که در مقدمۀ تعدادی از کتیبه‌های پادشاهان هخامنشی تکرار می‌شود، همۀ محققان aivam را عدد و xšāyaθiyam را معدود آن انگاشته و عبارت را «یک شاه از بسیاری» ترجمه کرده‌اند؛ اما بررسی دقیق ارتباط نحوی اجزاء و ارکان عبارت و مقایسۀ آن با عبارت مقدم برخود، مثلاً haya Dārayavahum xšāyaθiyam akunauš «(آن) که داریوش را شاه کرد» صراحتاً نشان می‌دهد که در عبارت مورد بحث ما فعل جمله، یعنی akunauš به قرینۀ همین جملۀ اخیرالذکر حذف شده، به بیان دیگر ساختار عبارت در اصل (haya) aivam parūvnām xšāyaθiyam (akunauš) بوده است. این مقاله به تعیین نقش نحوی aivam و xšāyaθiyam و توجیه نقش paruvnām اختصاص یافته و در طول آن کوشش شده است تا با ذکر شواهدی از متون اوستایی و فارسی باستان نشان داده شود که بر خلاف پندار رایج، aivam … xšāyaθiyam عدد و معدود نیستند، بلکه aivam وصف مبهمی است که نقش مفعول صریح فعل کنش‌نمود akunauš را بر عهده گرفته و xšāyaθiyam مسند آن است، بنابر این عبارت مورد بحث را با اطمینان خاطر می‌توان «یکی را، شاهِ بسیاران» ترجمه کرد. UR - https://jis.ut.ac.ir/article_75241.html L1 - https://jis.ut.ac.ir/article_75241_b8248c2ce508802c88081e90819f3993.pdf ER -