TY - JOUR ID - 73433 TI - کاوش باستان‌شناختی در محل کاخ جهان‌نمای اصفهان JO - پژوهش های ایران شناسی JA - JIS LA - fa SN - 2252-0643 AU - شجاعی اصفهانی, علی AD - استادیار باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 9 IS - 1 SP - 117 EP - 135 KW - اصفهان KW - کاخ جهان‌نما KW - خیابان چهارباغ KW - دولتخانه صفوی KW - باستان‌شناسی شهری DO - 10.22059/jis.2019.73433 N2 - کاخ جهان­نما از بناهای شاخص دوران شاه عباس صفوی در ابتدای خیابان چهارباغ بود که توسط ظل­السلطان در سال 1314 قمری تخریب گردید. بنا بر اسناد تصویری و نوشتاری به عنوان یک کاخ دروازه مشابه با کاخ عالی­قاپو، ورود به خیابان چهارباغ را برای اهل دربار ممکن می­ساخت. با توجه به مشخص بودن محدودۀ آن، شناسایی محل دقیق و چگونگی ساخت و تزیینات کاخ در فصل اول کاوش (اسفند 1393 تا اردیبهشت 1394) مد نظر قرار گرفت. به این ترتیب مشخص شد هشت پایۀ سنگی که بخشی از کاخ روی آنها قرار داشته بود محدودۀ شمالی ـ جنوبی آن را مشخص می‌کنند، همچنین شواهد مربوط به تزیینات بیرونی و داخلی کاخ و بخش‌هایی از کف‌پوش شمال کاخ تا حدودی وضعیت این بنای مربوط به قرن یازدهم هجری قمری را بازگو می‌کند. فهم محل دقیق شروع خیابان چهارباغ که بعد از کاخ شروع می‌شده است، طول شمالی ـ جنوبی کاخ و شواهد قبل از دورۀ صفوی و حتی قبل از اسلام نشان از اهمیت محوطه در مرکز شهر اصفهان دارد. در مطالعۀ اخیر تلاش شد تا با انطباق اسناد و منابع مکتوب، کاوش‌های میدانی و مطالعات آزمایشگاهی بتوان شناخت جامعی از این بخش دولت‌خانۀ صفوی و شهر اصفهان به دست آورد. به­علاوه بررسی کنونی خبر از آن دارد که با وجود تخریب گستردۀ آثار در بعد از دورۀ صفوی و نوسازی­های شهری دوران اخیر، همچنان بر پایۀ مدارک باستان­شناسی و انجام باستان‌شناسی شهری می­توان شواهد قابل قبولی از گذشتۀ شهر به دست آورد که در فهم و شناخت آن راهگشا است و در منابع مکتوب نشانی از آنها یافت نمی‌شود. UR - https://jis.ut.ac.ir/article_73433.html L1 - https://jis.ut.ac.ir/article_73433_897e85264021f679519709117dc92984.pdf ER -